Księga Barucha 6

Biblia Tysiąclecia	NEW AMERICAN BIBLE
1 Z powodu grzechów, jakie popełniliście przeciw Bogu, będziecie uprowadzeni do niewoli do Babilonu przez króla babilońskiego, Nabuchodonozora.	1 A copy of the letter which Jeremiah sent to those who were being led captive to Babylon by the king of the Babylonians, to convey to them what God had commanded him:
2 Gdy już wejdziecie do Babilonu, pozostaniecie tam przez wiele lat, na długi czas, aż do siedmiu pokoleń. Potem wyprowadzę was stamtąd w pokoju.	2 When you reach Babylon you will be there many years, a period seven generations long; after which I will bring you back from there in peace.
3 Oto ujrzycie w Babilonie niesionych na ramionach bogów ze srebra, złota i drzewa, którzy strach wzbudzać będą w poganach.	3 And now in Babylon you will see borne upon men's shoulders gods of silver and gold and wood, which cast fear upon the pagans.
4 Uważajcie więc, byście się nie upodobnili do cudzoziemców i by was nie ogarnęła bojaźń przed tymi bogami.	4 Take care that you yourselves do not imitate their alien example and stand in fear of them,
5 Kiedy zobaczycie tłum, który idąc przed i za nimi cześć oddawać im będziecie, powiedzcie sobie w myśli: Tobie należy się cześć, o Panie!	5 when you see the crowd before them and behind worshiping them. Rather, say in your hearts, "You, O LORD, are to be worshiped!";
6 Mój bowiem anioł jest z wami i on sam szukać będzie dusz waszych.	6 for my angel is with you, and he is the custodian of your lives.
7 Rzemieślnik wygładził język tych bogów, sami zaś, pozłoceni i posrebrzeni, są oszustwem i nie mogą mówić.	7 Their tongues are smoothed by woodworkers; they are covered with gold and silver-but they are a fraud, and cannot speak.
8 Jak pannie, która kocha się w strojach, oni robią wieńce na głowy swoich bogów.	8 People bring gold, as to a maiden in love with ornament,
9 Zdarza się, że kapłani kradną złoto i srebro swoim bogom i obracają na własne potrzeby, dają je też nierządnicom spod dachu.	9 and furnish crowns for the heads of their gods. Then sometimes the priests take the silver and gold from their gods and spend it on themselves,
10 Ubierają w szaty, jak ludzi, bogów srebrnych, złotych i drewnianych, którzy nie mogą obronić się przed rdzą i robakami.	10 or give part of it to the harlots on the terrace. They trick them out in garments like men, these gods of silver and gold and wood;
11 Gdy przywdziewają ich w szkarłatne szaty, ścierają z ich twarzy kurz świątyni, który w wielkiej obfitości na nich osiada.	11 but though they are wrapped in purple clothing, they are not safe from corrosion or insects.
12 Ten trzyma berło, jakby jaki rządca kraju, ale nie może zabić, jeśliby kto przeciw niemu wykroczył.	12 They wipe their faces clean of the house dust which is thick upon them.
13 Ow trzyma w prawicy miecz i siekierę, ale nie obroni siebie w czasie wojny ani przed złodziejami.	13 Each has a scepter, like the human ruler of a district; but none does away with those that offend against it.
14 Stąd jasną jest rzeczą, że nie są bogami; więc się ich nie bójcie!	14 Each has in its right hand an axe or dagger, but it cannot save itself from war or pillage. Thus it is known they are not gods; do not fear them.
15 Jak naczynie stłuczone staje się dla człowieka niepożyteczne, tak się rzecz ma z ich bogami, umieszczonymi w świątyniach.	15 As useless as one's broken tools
16 Oczy mają pełne kurzu, unoszącego się spod nóg chodzących.	16 are their gods, set up in their houses; their eyes are full of dust from the feet of those who enter.
17 Jak ten, co obraził króla, wokół ma zamknięte dziedzińce, jako skazany na śmierć, tak kapłani obwarowują ich świątynie drzwiami, zamkami i zasuwami, aby nie byli ograbieni przez złodziei.	17 Their courtyards are walled in like those of a man brought to execution for a crime against the king; the priests reinforce their houses with gates and bars and bolts, lest they be carried off by robbers.
18 Światła zapalają i to w większej liczbie niż dla siebie, a żadnego z nich ci bogowie ujrzeć nie mogą.	18 They light more lamps for them than for themselves, yet not one of these can they see.
19 Są oni jak belka w domu: wnętrze ich, jak powiadają, jest stoczone, bo robactwo, wychodzące z ziemi, pożera ich wraz z ubiorem, a oni tego nie czują.	19 They are like any beam in the house; it is said their hearts are eaten away. Though the insects out of the ground consume them and their garments, they do not feel it.
20 Oblicze mają czarne od dymu unoszącego się ze świątyni.	20 Their faces are blackened by the smoke of the house.
21 Na ciała i głowy ich zlatują nietoperze, jaskółki i inne ptaki, i koty po nich łażą.	21 Bats and swallows alight on their bodies and on their heads; and cats as well as birds.
22 Stąd poznajecie, że nie są bogami, dlatego się ich nie bójcie.	22 Know, therefore, that they are not gods, and do not fear them.
23 Złoto, którym dla ozdoby są pokryci, nie będzie błyszczeć, jeśli ktoś śniedzi z niego nie zetrze. Ani nie czuli oni, kiedy ich odlano.	23 Despite the gold that covers them for adornment, unless someone wipes away the corrosion, they do not shine; nor did they feel anything when they were molded.
24 I chociażby byli kupieni nie wiedzieć za jak wielką cenę, nie ma w nich ducha.	24 They are bought at any price, and there is no spirit in them.
25 Ponieważ nie mają nóg, na ramionach muszą być noszeni, pokazując w ten sposób ludziom swą nicość. Muszą się też czuć zawstydzeni ich czciciele tym, że gdy któryś z nich przypadkiem upadnie, to go sami podnoszą.	25 Having no feet, they are carried on men's shoulders, displaying their shame to all; and those who worship them are put to confusion
26 Jeżeli zaś ktoś go prosto postawi, nie może poruszyć się sam, a jeżeli będzie nachylony, prosto nie stanie. Dlatego jak przed zmarłymi stawia się im dary.	26 because, if they fall to the ground, the worshipers must raise them up. They neither move of themselves if one sets them upright, nor come upright if they fall; but one puts gifts beside them as beside the dead.
27 Kapłani ofiary bogom składane sprzedają na własne potrzeby, podobnie ich żony marynują dla siebie mięso z ofiar, a nie dają z nich ani biednemu ani choremu. Kobiety ich w okresie słabości miesięcznej oraz po połogu dotykają ofiar.	27 Their priests resell their sacrifices for their own advantage. Even their wives cure parts of the meat, but do not share it with the poor and the weak;
28 Stąd wiecie, że nie są bogami, i nie bójcie się ich.	28 the menstruous and women in childbed handle their sacrifices. Knowing from this that they are not gods, do not fear them.
29 Jakżeż ich nazwać bogami? Przecież kobiety składają ofiary bogom srebrnym, złotym i drewnianym.	29 How can they be called gods? For women bring the offerings to these gods of silver and gold and wood;
30 Kapłani siedzą w świątyniach, mając płaszcze rozdarte, brody i czaszki ogolone, głowy nieprzykryte.	30 and in their temples the priests squat with torn tunic and with shaven hair and beard, and with their heads uncovered.
31 Ryczą i krzyczą przed bogami swymi, jak to niektórzy czynią na stypie pogrzebowej.	31 They shout and wail before their gods as others do at a funeral banquet.
32 Kapłani biorą ubiory bogów i przyodziewają nimi swoje żony i dzieci.	32 The priests take some of their clothing and put it on their wives and children.
33 A jeśli im kto co dobrego zrobi albo co złego, nie mają możności za to odpłacić. Nie mogą też króla ustanowić ani złożyć go z tronu.	33 Whether they are treated well or ill by anyone, they cannot requite it; they can neither set up a king nor remove him.
34 Nie mogą też dać ani bogactw, ani miedziaków. Jeśliby kto jaki ślub złożył, a nie dotrzymał go, nie będą tego dochodzić.	34 Similarly, they cannot give anyone riches or coppers; if one fails to fulfill a vow to them, they cannot exact it of him.
35 Nie wyrwą człowieka ze śmierci ani też nie wybawią słabego z ręki mocnego.	35 They neither save a man from death, nor deliver the weak from the strong.
36 Niewidomemu wzroku nie przywrócą ani nie pomogą uciśnionemu.	36 To no blind man do they restore his sight, nor do they save any man in an emergency.
37 Nad wdową się nie ulitują ani też nie będą dobrodziejami sierot.	37 They neither pity the widow nor benefit the orphan.
38 Bogowie drewniani, pozłoceni i posrebrzeni mogą być przyrównani do kamieni wziętych z gór, a tych, którzy im cześć oddają, spotka hańba.	38 These gilded and silvered wooden statues are like stones from the mountains; and their worshipers will be put to shame.
39 Jakżeż więc można myśleć o nich, że są bogami, albo ich tak nazywać?	39 How then can it be thought or claimed that they are gods?
40 Owszem, sami Chaldejczycy ich znieważają: gdy zobaczą jakiegoś niemego, który nie może mówić, przynoszą Bela, prosząc go, by go obdarzył mową, jakby on mógł ich usłyszeć.	40 Even the Chaldeans themselves have no respect for them; for when they see a deaf mute, incapable of speech, they bring forward Bel and ask the god to make noise, as though the man could understand;
41 A nie mogą pojąć, że takich bogów należy porzucić: do tego stopnia rozumu nie mają.	41 and they are themselves unable to reflect and abandon these gods, for they have no sense.
42 Kobiety opasane sznurami siedzą przy drogach, palą otręby, jakby kadzidło.	42 And their women, girt with cords, sit by the roads, burning chaff for incense;
43 Skoro którejś z nich udało się oddać któremu z przechodzących, to ta natrząsa się z sąsiadki, że nie była tak zaszczycona jak ona i że jej sznur nie został przerwany.	43 and whenever one of them is drawn aside by some passer-by who lies with her, she mocks her neighbor who has not been dignified as she has, and has not had her cord broken.
44 Wszystko, co się dla nich czyni, jest oszustwem. Jakże więc można sądzić lub mówić, że to są bogowie?	44 All that takes place around these gods is a fraud: how then can it be thought or claimed that they are gods?
45 Rzemieślnicy i złotnicy zrobili ich - niczym innym nie są, tylko tym, czym oni chcieli, aby byli.	45 They are produced by woodworkers and goldsmiths, and they are nothing else than what these craftsmen wish them to be.
46 Sami rzemieślnicy nie osiągnęli długiego wieku, w jakiż więc sposób ich wytwory mają być bogami?	46 Even those who produce them are not long-lived;
47 Pozostawili więc swym potomkom hańbę i oszustwo.	47 how then can what they have produced be gods? They have left frauds and opprobrium to their successors.
48 Kiedy przyjdzie czas wojny i klęski, wówczas kapłani naradzają się, gdzie ukryć się wraz z nimi.	48 For when war or disaster comes upon them, the priests deliberate among themselves where they can hide with them.
49 Jakże więc nie pojąć tego, że nie są bogami ci, którzy nie mogą zachować siebie od wojny i klęsk?	49 How then can one not know that these are no-gods, which do not save themselves either from war or from disaster?
50 Dlatego niech będzie wiadomo, że rzeczy drewniane, pozłacane i posrebrzane są oszustwem. Wszystkie narody i wszyscy królowie niech wiedzą, że nie są one bogami, ale dziełem rąk ludzkich i żadnego działania Bożego w nich nie ma.	50 They are wooden, gilded and silvered; they will later be known for frauds. To all peoples and kings it will be clear that they are not gods, but human handiwork; and that God's work is not in them.
51 Któż więc nie pozna, że nie są bogami?	51 Who does not know that they are not gods?
52 Żadnego króla nad krajem nie postawią ani deszczu nie ześlą ludziom.	52 They set no king over the land, nor do they give men rain.
53 Spraw ich nie rozsądzą ani nie uwolnią skrzywdzonego, są jakby wrony między niebem a ziemią.	53 They neither vindicate their own rights, nor do they recover what is unjustly taken, for they are unable;
54 Kiedy pożar wybuchnie w świątyni bogów drewnianych, pozłacanych i posrebrzanych, kapłani ich uciekają i ocalają się, a oni sami jak belki w środku [pozostają] i palą się.	54 they are like crows between heaven and earth. For when fire breaks out in the temple of these wooden or gilded or silvered gods, though the priests flee and are safe, they themselves are burnt up in the fire like beams.
55 Nie mogą się oprzeć ani królowi, ani nieprzyjacielowi.	55 They cannot resist a king, or enemy forces.
56 Jakże więc może się komu wydać albo może kto myśleć, że są bogami?	56 How then can it be admitted or thought that they are gods? are safe from neither thieves nor bandits, these wooden and silvered and gilded gods;
57 Bogowie drewniani, posrebrzani i pozłacani ani przed złodziejami, ani przed rozbójnikami nie mogą się obronić, którzy jako silniejsi od nich zabierają im złoto, srebro i ubranie, co jest na nich, i odchodzą, a oni nie mogą obronić siebie.	57 those who seize them strip off the gold and the silver, and go away with the clothing that was on them, and they cannot help themselves.
58 Dlatego lepiej jest być królem, który może pokazać swe męstwo, albo pożytecznym w domu naczyniem, którym posługuje się właściciel, niż tymi fałszywymi bogami; albo bramą domu, która ochrania wszystko, co jest w nim, niż tymi fałszywymi bogami; albo kolumną drewnianą w pałacu królewskim, niż tymi fałszywymi bogami.	58 How much better to be a king displaying his valor, or a handy tool in a house, the joy of its owner, than these false gods; or the door of a house, that keeps safe those who are within, rather than these false gods; or a wooden post in a palace, rather than these false gods!
59 Słońce, księżyc i gwiazdy, które świecą i otrzymały zadanie, by były pożyteczne, są chętnie posłuszne.	59 The sun and moon and stars are bright, and obedient in the service for which they are sent.
60 Podobnie i błyskawica, kiedy zabłyśnie, jest piękna dla wzroku. Dlatego też i wiatr wieje w każdym miejscu.	60 Likewise the lightning, when it flashes, is a goodly sight; and the same wind blows over all the land.
61 Podobnie i chmury, kiedy otrzymają od Boga polecenie, by przelatywać nad całą ziemią, wykonują nakaz; także i piorun z wysoka zesłany, aby niszczyć góry i lasy, wykonuje polecenie.	61 The clouds, too, when commanded by God to proceed across the whole world, fulfill the order;
62 A ci ani wyglądem, ani siłą, nie dadzą się [z nimi] porównać.	62 and fire, sent from on high to burn up the mountains and the forests, does what has been commanded. But these false gods are not their equal, whether in beauty or in power;
63 Stąd wcale nie należy mniemać, że są oni bogami, ani ich tak nazywać, nie mogą bowiem ani karać, ani dobrze czynić ludziom.	63 so that it is unthinkable, and cannot be claimed, that they are gods. They can neither execute judgment, nor benefit man.
64 Gdy więc wiecie, że nie są bogami, nie bójcie się ich!	64 Know, therefore, that they are not gods, and do not fear them.
65 Nie złorzeczą oni ani nie błogosławią królom.	65 Kings they neither curse nor bless.
66 Poganom znaków na niebie nie ukażą, nie błyszczą jak słońce ani nie świecą jak księżyc.	66 They show the nations no signs in the heavens, nor are they brilliant like the sun, nor shining like the moon.
67 Zwierzęta są od nich mocniejsze, mogą bowiem uciec do kryjówki i tak pomóc sobie.	67 The beasts which can help themselves by fleeing to shelter are better than they are.
68 W żaden sposób nie stwierdziliśmy, że są bogami, dlatego się ich nie bójcie!	68 Thus in no way is it clear to us that they are gods; so do not fear them.
69 Jak straszydło na grządce ogórkowej, które niczego nie strzeże, tacy są ich bogowie drewniani, pozłacani i posrebrzani.	69 For like a scarecrow in a cucumber patch, that is no protection, are their wooden, gilded, silvered gods.
70 Podobnie można przyrównać ich bogów drewnianych, pozłacanych i posrebrzanych do krzaka cierniowego w ogrodzie, na którym siada każdy ptak, albo do trupa porzuconego w ciemnościach.	70 Just like a thornbush in a garden on which perches every kind of bird, or like a corpse hurled into darkness, are their silvered and gilded wooden gods.
71 Z purpury i bisiorów, które na nich butwieją, poznajecie, że nie są bogami. Na koniec oni sami będą stoczeni [przez robactwo] i staną się przedmiotem hańby w kraju.	71 From the rotting of the purple and the linen upon them, it can be known that they are not gods; they themselves will in the end be comsumed, and be a disgrace in the land.
72 Przeto lepszy jest człowiek sprawiedliwy, który nie posiada bożków, będzie bowiem daleko od hańby.	72 The better for the just man who has no idols: he shall be far from disgrace!