1 Synu, nie odmawiaj biedakowi rzeczy niezbędnych do życia i oczu potrzebującego nie męcz zwlekaniem! | 1 Figliuolo non defraudare il povero della limosina, e non rivolger dal povero gli occhi tuoi. |
2 Nie dręcz duszy głodnego i nie pobudzaj do gniewu człowieka w jego niedostatku! | 2 Non disprezzare colui, che ha fame, e non inasprire il povero nella sua indigenza. |
3 Serca rozgniewanego w większy zamęt nie wprowadzaj i nie zwlekaj z datkiem dla potrzebującego! | 3 Non affliggere il cuor del meschino; e non digerire il soccorso a chi è in angustia. |
4 Nie odpychaj żebrzącego w strapieniu, a od ubogiego nie odwracaj swej twarzy! | 4 Non rigettar la preghiera del tribolato e non volger la faccia dal meschinello. |
5 Nie odwracaj oka od proszącego i nie dawaj człowiekowi sposobności, aby cię przeklinał. | 5 Non rivolgere gli occhi tuoi dal mendico irritandolo; e non dare occasione, che ti maledicano dietro le spalle que', che ti pregano; |
6 Gdy bowiem przeklnie cię w gorzkości duszy, Ten, co go stworzył, wysłucha jego życzenia. | 6 Perocché la imprecazione di colui, il quale amareggiato di cuore ti maledice, sarà esaudita, ed esaudirallo colui, che lo creò. |
7 Czyń siebie godnym kochania w zgromadzeniu, a przed władcą skłaniaj głowę! | 7 Sii affabile alla turba dei poveri, e umiliati di cuore dinanzi a' seniori, e abbassa la testa dinanzi ai grandi. |
8 Nakłoń ucha swego biednemu i łagodnie odpowiedz mu spokojnymi słowami! | 8 Porgi senza annoiarti l'orecchio al povero, e soddisfa al tuo debito; e rispondi a lui con benignità, e mansuetudine. |
9 Wyrwij krzywdzonego z ręki krzywdzącego, a gdy sądzić będziesz, nie bądź małodusznym! | 9 Libera dalla man del superbo colui, che soffre l'ingiuria, e non sia ciò gravoso all'anima tua. |
10 Bądź ojcem dla sierot, jakby mężem dla ich matki, a staniesz się jakby synem Najwyższego, i miłować cię On będzie bardziej niż twoja matka. | 10 Nel giudicare sii misericordioso qual padre verso i pupilli, e tieni luogo di marito alla loro madre: |
11 Mądrość wywyższa swych synów i ma pieczę o tych, którzy jej szukają. | 11 E tu sarai qual ubbidiente figliuol dell'Altissimo; e questi sarà buono con te più di una madre. |
12 Kto ją miłuje, miłuje życie, a kto dla niej rano wstaje, będzie napełniony weselem. | 12 La sapienza a' suoi figliuoli infonde la vita; e accoglie quei, che la cercano, e va loro innanzi nella via della giustizia. |
13 Kto ją posiądzie, odziedziczy chwałę, a gdzie ona wejdzie, tam Pan błogosławi. | 13 E chi ama lei, ama la vita, e quelli, che di gran mattino ne vanno in traccia, goderanno di sua soavità. |
14 Którzy jej służą, oddają cześć Świętemu, a miłujących ją Pan będzie miłował. | 14 Quelli, che ne avranno il possesso recheranno la vita, e dovunque ella entrerà, vi sarà la benedizione di Dio. |
15 Kto jej słucha, sądzić będzie narody, a kto do niej się przykłada, mieszkać będzie spokojnie. | 15 Chi serve a lei, presta ossequio al Santo; e gli amatori di lei son amati da Dio. |
16 Kto jej zaufa, ten ją odziedziczy i posiadać ją będą jego pokolenia. | 16 Colui, che la ascolta, sarà giudice delle nazioni, e chi in lei tien fiso lo sguardo, riposerà senza sospetto. |
17 W początkach powiedzie go trudnymi drogami, bojaźnią i strachem go przejmie, dręczyć go będzie swoją nauką, aż nabierze zaufania do jego duszy i wypróbuje go przez swe nakazy; | 17 Se egli si fida di lei, avralla per suo retaggio, e saranne confermato e figliuoli il possesso. |
18 następnie powróci do niego po drodze gładkiej i rozraduje go, i odkryje mu swe tajemnice. | 18 Perocché ella cammina con lui per mezzo alle tentazioni, e da principio lo prova. |
19 A jeśliby zszedł na bezdroża, opuści go i odda w moc jego upadku. | 19 Ella manda sopra di lui timori, e paure per esercitarlo, e lo affligge colla sferza di sua dottrina fino a tanto, che ella abbia fatto sperimento de' suoi pensieri, onde si fidi del cuor di lui. |
20 Uważaj na okoliczności i strzeż się złego, a nie będziesz się wstydził samego siebie. | 20 Ed ella gli darà fermo stato, e appianerà a lui la strada, e daragli allegrezza. |
21 Jest bowiem wstyd, co grzech sprowadza, i wstyd, który jest chwałą i łaską. | 21 E svelerà a lui i suoi arcani; e lo arricchirà di un tesoro di scienza, e di cognizione della giustizia. |
22 Nie miej względu na osobę ze szkodą dla swej duszy i nie wstydź się aż tak, by to było twoim upadkiem. | 22 Ma se egli uscirà di strada, ella lo abbandonerà, e lo lascerà in potere del suo nemico. |
23 Nie powstrzymuj mowy, gdy jej potrzeba, | 23 Figliuolo bada al tempo, e schiva il male. |
24 mądrość bowiem poznaje się z mowy, a naukę - ze słów języka. | 24 Per l'amor dell'anima tua non vergognarti di dire la verità. |
25 Nie sprzeciwiaj się prawdzie, ale wstydź się swej nieumiejętności! | 25 Perocché havvi un rossore, che tira seco il peccato; ed havvi un rossore, che tira seco la gloria, e la grazia. |
26 Nie wstydź się wyznać swych grzechów, a nie zmagaj się z prądem rzeki! | 26 Non aver riguardo chiccessia in tuo danno; e non mentire a spese dell'anima tua. |
27 Nie płaszcz się przed człowiekiem głupim i nie kieruj się względem na osobę władcy. | 27 Non risparmiare il tuo prossimo nelle sue cadute: |
28 Aż do śmierci stawaj do zapasów o prawdę, a Pan Bóg będzie walczył o ciebie. | 28 E non rattener la parola nel tempo dì salute: non celare la tua sapienza quando ella dee farsi onore. |
29 Nie bądź odważny w języku, a gnuśny i leniwy w swych czynach. | 29 Perocché la lingua è quella, che fa conoscere la sapienza; e il buon giudizio, e la scienza, e la dottrina si trova nelle parole dell'uom sensato: ma il suo forte consiste nelle opere di giustizia. |
30 Nie bądź jak lew we własnym domu: nie podejrzewaj domowników z urojonych przyczyn. | 30 Non contraddire in verun modo alla parola di verità; ed abbi vergogna della bugia detta da te per ignoranza. |
31 Nie miej ręki wydłużonej do brania, a do dawania - skróconej. | 31 Non ti vergognare di confessare i tuoi peccati; ma non ti soggettare a verun uomo per far peccato. |
| 32 Non resistere in faccia al potente; non tentare di rompere l'impeto di una fiumana. |
| 33 Ma per la giustizia adopra tutte le tue forze in pro dell'anima tua, e sino a morte combatti per la giustizia, e Dio per te espugnerà i tuoi nemici. |
| 34 Non essere spedito di lingua, e poco buono, e lento nell'operare. |
| 35 Non essere in casa tua come un lione, con isbalordire i tuoi domestici, e opprimere quelli, cbe ti sono soggetti. |
| 36 Non sia la tua mano stesa a ricevere, e contratta a dare. |