1 Bywa upomnienie, ale nie w porę, niejeden milczy, a jednak jest mądry. | 1 Quanto è meglio il riprendere, e non proibir di parlare a chi con fessa (la colpa), che il nudrir l'ira! |
2 O ileż lepiej jest upomnieć, niż trwać w gniewie. | 2 Un impudico eunuco disonora una verginella: |
3 Kto uznaje swój błąd, ustrzeże się szkody. | 3 Cosi taluno iniquamente viola la giustizia. |
4 Czym jest pożądanie eunucha, by dziewczynę pozbawić dziewictwa, tym jest przeprowadzanie sprawiedliwości przemocą. | 4 Quanto buona cosa ell' è nella correzione dimostrar pentimento! perocchè così tu fuggirai il peccato volontario. |
5 Niejeden milczący został uznany za mądrego, a innego skutkiem wielomówstwa znienawidzono. | 5 V'ha chi saggio dimostrasi col tacere: ed havvi chi è odioso per la intemperanza del parlare. |
6 Jeden milczy, bo nie wie, co odpowiedzieć, a drugi milczy, gdyż umie czekać na stosowną chwilę. | 6 Uno si tace, perché non ha senno per parlare; e uno si tace, perché sa qual'è il tempo approposito. |
7 Człowiek mądry milczeć będzie do chwili odpowiedniej, a chełpliwy i głupi ją lekceważy. | 7 L'uomo saggio tacerà fino a un dato tempo; ma l'uomo vano, e l'imprudente non badano al tempo. |
8 Kto w mówieniu miarę przebiera, odrazę budzić będzie, a ten, co na wszystko sobie pozwala, popadnie w nienawiść. | 8 Chi molto parla, farà danno all'anima propria, e chi si arroga ingiusto potere, sarà odiato. |
9 Czasem powodzenie przynosi człowiekowi nieszczęście, a niespodziewany zysk wychodzi na szkodę. | 9 La prosperità è un male per l'uomo scorretto: e i tesori trovati gli diveutan dannosi. |
10 Bywa podarunek, który ci nie daje pożytku, i bywa też taki, który podwójną przyniesie ci korzyść. | 10 Tal dono v'ha, che è inutile; e ve n'ha tale, che ha doppia mercede. |
11 Zdarza się poniżenie z powodu chwały, a znajdzie się taki, który po uniżeniu podniesie głowę. | 11 Taluno nell'esaltazione trova l'abbassamento; e a un altro l'umiliazione giova per innalzarsi. |
12 Czasem ktoś kupuje wiele za małe pieniądze, a płaci za to siedem razy więcej. | 12 Taluno compera molte cose a vii prezzo; ma poi gli tocca a pagarne il settuplo. |
13 Mędrzec słowami zdobywa sobie miłość, a uprzejmości głupich będą wzgardzone. | 13 Il saggio si rende amabile con sue parole, ma le grazie degli stolti sono gettate. |
14 Podarunek nierozumnego nie przyniesie ci pożytku, ma on bowiem wiele oczu, zamiast jednego; | 14 Il dono dello stolte non sarà utile a te; perocché egli ha sette occhi: |
15 mało on daje, a wymawia wiele, otwiera swe usta jak herold, dzisiaj pożycza, a jutro żądać będzie zwrotu: obrzydły jest taki człowiek! | 15 Ei darà poco, e molti farà rimproveri, e aperta la bocca, getterà fuoco. |
16 Głupiec powiada: Nie mam przyjaciela i nie ma wdzięczności za moje dobrodziejstwa, | 16 Egli è uno, che oggi da in prestito, e ridimanda domane: un tal uomo è odioso. |
17 ci, którzy jedzą mój chleb, mają złośliwy język. Ileż razy i jakże wielu śmiać się z niego będzie! | 17 Lo stolto non avrà un amico, e i suoi doni non saranno graditi: |
18 Lepiej się potknąć na gruncie pod nogami niż o wybryk języka; tak więc na złych upadek przyjdzie prędko. | 18 Conciossiachè quelli, che mangiano il pane di lui sono falsi di lingua: e quanti, e quanto spesso si burleranno di lui? |
19 Jak człowiek niemiły, tak opowiadanie w niestosownym czasie, będzie ono stale na ustach ludzi bez wychowania. | 19 Perché egli senza giudizio dona o quello, che dovea serbare, e quello ancora, che non doveva serbare. |
20 Przysłowie usłyszane z ust głupiego będzie odrzucone, nie wypowie go bowiem w chwili stosownej. | 20 Le cadute della lingua fallace, sono come di chi cade dal tetto; così repentina sarà la caduta dei cattivi. |
21 Niejednego niedostatek powstrzymuje od grzeszenia i nie ma on wyrzutów sumienia w czasie swego odpoczynku. | 21 L'uomo sgraziato è come una favola senza sugo di quelle, che van sempre per le bocche di gente mal allevata. |
22 Niejeden z powodu wstydu gubi swoją duszę i zatraca ją przez wzgląd na głupiego. | 22 La parabola non ha grazia in bocca dello stolto, perché egli la dice fuori di tempo. |
23 Niejeden też z powodu wstydu zrobił obietnicę przyjacielowi i niepotrzebnie uczynił go sobie wrogiem. | 23 V'ha chi non pecca, perché non ne ha il modo, e si cruccia di stare nell'inazione. |
24 Kłamstwo jest złym nawykiem człowieka i jest ono stale na ustach ludzi źle wychowanych. | 24 V'ha chi manda in rovina l'anima propria per uman rispetto, e la rovina in grazia di un imprudente, e per riguardo ad un tal uomo si perde. |
25 Lepszy złodziej niż ten, co stale kłamstwem się posługuje, obydwaj zaś zgubę odziedziczą w spadku. | 25 V'ha chi per uman rispetto promette all'amico, e il guadagno, che ne ha, è di farselo gratuitamente nimico. |
26 Wzgarda zazwyczaj towarzyszy kłamcy, a hańba stale ciąży na nim. | 26 Pessimo vitupero dell'uomo ella è la bugia, ma questa sta di continuo nella bocca dei male allevati. |
27 Mędrzec wsławia się swoją mową, a człowiek rozumny podoba się władcom. | 27 E men cattivo il ladro, che il mentitore perpetuo: tua e l'uno, e l'altro avranno in retaggio la perdizione. |
28 Kto uprawia ziemię, podwyższy swe sterty, a kto się podoba władcom, zmaże przestępstwa. | 28 I costumi de' mentitori sono disonorati, e si sta sempre con essi la loro ignominia. |
29 Upominki i dary zaślepiają oczy mądrych i jak kaganiec na ustach tłumią nagany. | 29 Il saggio col suo parlare si accredita, e l'uom prudente sarà accetto ai magnati. |
30 Mądrość ukryta i skarb niewidoczny, jakiż pożytek z obojga? | 30 Chi coltiva la sua terra, farà più alto cumulo di grasce: e chi fa opere di giustizia sarà esaltato; e chi è accetto ai magnati, fuggirà l'iniquità. |
31 Lepiej postępuje człowiek, co ukrywa swoją głupotę, niż ten, co tai swą mądrość. | 31 I regali, è i donativi accecano gli animi de' giudici, e rattengono le loro riprensioni, facendoli come mutoli. |
| 32 La sapienza, che si tiene occulta, e il tesoro, che non si vede, a che giovano l'una, e l'altro? |
| 33 E più da stimarsi chi nasconde la sua stoltezza, che chi tiene occulto il suo sapere. |