1 Nie chwal się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień ci przyniesie. | 1 אַל־תִּתְהַלֵּל בְּיֹום מָחָר כִּי לֹא־תֵדַע מַה־יֵּלֶד יֹום |
2 Niech inny cię chwali - nie twe własne usta, ktoś obcy - nie własne twe wargi. | 2 יְהַלֶּלְךָ זָר וְלֹא־פִיךָ נָכְרִי וְאַל־שְׂפָתֶיךָ |
3 Ciężki jest kamień i piasek nie lekki, gniew głupiego cięższy od obu. | 3 כֹּבֶד־אֶבֶן וְנֵטֶל הַחֹול וְכַעַס אֱוִיל כָּבֵד מִשְּׁנֵיהֶם |
4 Gwałtowny jest gniew, zapalczywość - nieubłagana, a kto się ostoi przed zazdrością? | 4 אַכְזְרִיּוּת חֵמָה וְשֶׁטֶף אָף וּמִי יַעֲמֹד לִפְנֵי קִנְאָה |
5 Lepsza jest jawna nagana niż miłość tajona. | 5 טֹובָה תֹּוכַחַת מְגֻלָּה מֵאַהֲבָה מְסֻתָּרֶת |
6 Razy przyjaciela - [znakiem] wierności, pocałunki wroga - zwodnicze. | 6 נֶאֱמָנִים פִּצְעֵי אֹוהֵב וְנַעְתָּרֹות נְשִׁיקֹות שֹׂונֵא |
7 Kto syty - depcze po miodzie, głodnemu i gorycz jest słodka. | 7 נֶפֶשׁ בֵעָה תָּבוּס נֹפֶת וְנֶפֶשׁ רְעֵבָה כָּל־מַר מָתֹוק |
8 Jak ptak, co uciekł z gniazda, tak człowiek, co uciekł z ojczyzny. | 8 כְּצִפֹּור נֹודֶדֶת מִן־קִנָּהּ כֵּן־אִישׁ נֹודֵד מִמְּקֹומֹו |
9 Olejki, pachnidło - serce radują i dobre słowo przyjaciela, dzięki radzie z duszy. | 9 שֶׁמֶן וּקְטֹרֶת יְשַׂמַּח־לֵב וּמֶתֶק רֵעֵהוּ מֵעֲצַת־נָפֶשׁ |
10 Nie gardź swoim i ojca przyjacielem, a w dniu klęski nie chodź do brata, bo lepszy sąsiad bliski niż brat daleki. | 10 רֵעֲךָ [וְרֵעֶה כ] (וְרֵעַ ק) אָבִיךָ אַל־תַּעֲזֹב וּבֵית אָחִיךָ אַל־תָּבֹוא בְּיֹום אֵידֶךָ טֹוב שָׁכֵן קָרֹוב מֵאָח רָחֹוק |
11 Bądź mądry, synu, rozwesel me serce, a tym, co lżą mnie, odpowiem. | 11 חֲכַם בְּנִי וְשַׂמַּח לִבִּי וְאָשִׁיבָה חֹרְפִי דָבָר |
12 Rozważny zło widzi i kryje się, nierozważni tam idą i szkodę ponoszą. | 12 עָרוּם רָאָה רָעָה נִסְתָּר פְּתָאיִם עָבְרוּ נֶעֱנָשׁוּ |
13 Zabierz mu suknię, bo ręczy za obcego, za nieznajomych - weź zastaw! | 13 קַח־בִּגְדֹו כִּי־עָרַב זָר וּבְעַד נָכְרִיָּה חַבְלֵהוּ |
14 Kto rankiem głośno błogosławi bliźniego, policzą mu to za przekleństwo. | 14 מְבָרֵךְ רֵעֵהוּ ׀ בְּקֹול גָּדֹול בַּבֹּקֶר הַשְׁכֵּים קְלָלָה תֵּחָשֶׁב לֹו |
15 Rynna ciekąca stale w dzień dżdżysty, podobna do żony swarliwej. | 15 דֶּלֶף טֹורֵד בְּיֹום סַגְרִיר וְאֵשֶׁת [מִדֹונִים כ] (מִדְיָנִים ק) נִשְׁתָּוָה |
16 Kto chce ją wstrzymać, ten wiatr wstrzymuje lub zbiera oliwę do ręki. | 16 צֹפְנֶיהָ צָפַן־רוּחַ וְשֶׁמֶן יְמִינֹו יִקְרָא |
17 Żelazo żelazem się ostrzy, a człowiek urabia charakter bliźniego. | 17 בַּרְזֶל בְּבַרְזֶל יָחַד וְאִישׁ יַחַד פְּנֵי־רֵעֵהוּ |
18 Stróż drzewa figowego - spożywa jego owoc, czujny o pana - doznaje szacunku. | 18 נֹצֵר תְּאֵנָה יֹאכַל פִּרְיָהּ וְשֹׁמֵר אֲדֹנָיו יְכֻבָּד |
19 Oblicze odbija się w wodzie, a w sercu odbija się człowiek. | 19 כַּמַּיִם הַפָּנִים לַפָּנִים כֵּן לֵב־הָאָדָם לָאָדָם |
20 Szeol i zatrata niesyte, niesyte i oczy człowieka. | 20 שְׁאֹול [וַאֲבַדֹּה כ] (וַאֲבַדֹּו ק) לֹא תִשְׂבַּעְנָה וְעֵינֵי הָאָדָם לֹא תִשְׂבַּעְנָה |
21 Czym dla srebra - tygiel, dla złota - piec, tym dla człowieka - pochwała. | 21 מַצְרֵף לַכֶּסֶף וְכוּר לַזָּהָב וְאִישׁ לְפִי מַהֲלָלֹו |
22 Choć stłuczesz głupiego w moździerzu tłuczkiem - razem z ziarnami - głupota go nie opuści. | 22 אִם תִּכְתֹּושׁ־אֶת־הָאֱוִיל ׀ בַּמַּכְתֵּשׁ בְּתֹוךְ הָרִיפֹות בַּעֱלִי לֹא־תָסוּר מֵעָלָיו אִוַּלְתֹּו׃ פ |
23 Troszcz się o potrzeby zwierząt, zwracaj uwagę na trzodę; | 23 יָדֹעַ תֵּדַע פְּנֵי צֹאנֶךָ שִׁית לִבְּךָ לַעֲדָרִים |
24 nie trwa na wieki bogactwo, ani na pokolenia - korona. | 24 כִּי לֹא לְעֹולָם חֹסֶן וְאִם־נֵזֶר לְדֹור [דֹור כ] (וָדֹור׃ ק) |
25 Wyrosła trawa, pojawia się potraw, zbierze się górskie siano: | 25 גָּלָה חָצִיר וְנִרְאָה־דֶשֶׁא וְנֶאֶסְפוּ עִשְּׂבֹות הָרִים |
26 owce na suknie dla ciebie, a kozły, by za pole zapłacić; | 26 כְּבָשִׂים לִלְבוּשֶׁךָ וּמְחִיר דֶה עַתּוּדִים |
27 dość mleka koziego, byś siebie utrzymał, "utrzymał swój dom" i wyżywił swoje służące. | 27 וְדֵי ׀ חֲלֵב עִזִּים לְלַחְמְךָ לְלֶחֶם בֵּיתֶךָ וְחַיִּים לְנַעֲרֹותֶיךָ |