ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ - Levitico - Leviticus 25

GREEK BIBLE	NEW JERUSALEM
1 Και ελαλησε Κυριος προς τον Μωυσην εν τω ορει Σινα, λεγων,	1 Yahweh spoke to Moses on Mount Sinai and said:
2 Λαλησον προς τους υιους Ισραηλ και ειπε προς αυτους, Οταν εισελθητε εις την γην, την οποιαν εγω διδω εις εσας, τοτε η γη θελει φυλαξει σαββατον εις τον Κυριον.	2 'Speak to the Israelites and say to them: "When you enter the country which I am giving you, the landmust keep a Sabbath's rest for Yahweh.
3 Εξ ετη θελεις σπειρει τον αγρον σου και εξ ετη θελεις κλαδευει την αμπελον σου και θελεις συναγει τον καρπον αυτης?	3 For six years you wil sow your field, for six years you wil prune your vineyard and gather its produce.
4 το δε εβδομον ετος θελει εισθαι σαββατον αναπαυσεως εις την γην, σαββατον δια τον Κυριον? τον αγρον σου δεν θελεις σπειρει και την αμπελον σου δεν θελεις κλαδευσει.	4 But in the seventh year the land wil have a sabbatical rest, a Sabbath for Yahweh. You wil neithersow your field, nor prune your vineyard,
5 Δεν θελεις θερισει τον βλαστανοντα αφ' εαυτου θερισμον σου και τα σταφυλια της ακλαδευτου αμπελου σου δεν θελεις τρυγησει ενιαυτος αναπαυσεως θελει εισθαι εις την γην?	5 nor reap any grain which has grown of its own accord, nor gather the grapes from your untrimmedvine. It wil be a year of rest for the land.
6 και το σαββατον της γης θελει εισθαι τροφη εις εσας? εις σε, και εις τον δουλον σου, και εις την δουλην σου, και εις τον μισθωτον σου, και εις τον ξενον τον παροικουντα μετα σου.	6 But what the land produces in its Sabbath wil serve to feed you, your slave, male or female, youremployee and your guest residing with you;
7 Και εις τα κτηνη σου, και εις τα ζωα τα εν τη γη σου, θελει εισθαι ολον το προιον αυτου εις τροφην.	7 for your cattle too, and the wild animals of your country, whatever it produces wil serve as food.
8 Και θελεις αριθμησει εις σεαυτον επτα εβδομαδας ετων, επτακις επτα ετη? και αι ημεραι των επτα εβδομαδων των ετων θελουσιν εισθαι εις σε τεσσαρακοντα εννεα ετη.	8 "You wil count seven weeks of years -- seven times seven years, that is to say a period of sevenweeks of years, forty-nine years.
9 Τοτε θελεις καμει να ηχηση ο αλαλαγμος της σαλπιγγος την δεκατην του εβδομου μηνος? την ημεραν του εξιλασμου θελετε καμει να ηχηση η σαλπιγξ καθ' ολην την γην σας.	9 And on the tenth day of the seventh month you wil sound the trumpet; on the Day of Expiation you wilsound the trumpet throughout the land.
10 Και θελετε αγιασει το πεντηκοστον ετος και θελετε διακηρυξει αφεσιν εις την γην προς παντας τους κατοικους αυτης? ουτος θελει εισθαι ενιαυτος αφεσεως εις εσας? και θελετε επιστρεψει εκαστος εις το κτημα αυτου και θελετε επιστρεψει εκαστος εις την οικογενειαν αυτου.	10 You wil declare this fiftieth year to be sacred and proclaim the liberation of al the country'sinhabitants. You will keep this as a jubilee: each of you wil return to his ancestral property, each to his own clan.
11 Ενιαυτος αφεσεως θελει εισθαι εις εσας το πεντηκοστον ετος? δεν θελετε σπειρει ουδε θελετε θερισει το βλαστανον αφ' εαυτου εν αυτω και δεν θελετε τρυγησει την ακλαδευτον αμπελον αυτου?	11 This fiftieth year wil be a jubilee year for you; in it you wil not sow, you wil not harvest the grain thathas come up on its own or in it gather grapes from your untrimmed vine.
12 διοτι ενιαυτος αφεσεως ειναι αγιος θελει εισθαι εις εσας? απο της πεδιαδος θελετε τρωγει το προιον αυτης.	12 The jubilee wil be a holy thing for you; during it you wil eat whatever the fields produce.
13 Εις το ετος τουτο της αφεσεως θελετε επιστρεψει εκαστος εις το κτημα αυτου.	13 "In this year of jubilee, each of you wil return to his ancestral property.
14 Και εαν πωλησης τι εις τον πλησιον σου η αγορασης παρα του πλησιον σου, ουδεις εξ υμων θελει δυναστευσει τον αδελφον αυτου.	14 If you buy land from, or sell land to, your fel ow-countryman, neither of you may exploit the other.
15 Κατα τον αριθμον των ετων μετα την αφεσιν θελεις αγορασει παρα του πλησιον σου, και κατα τον αριθμον των ετων των γεννηματων θελει πωλησει εις σε.	15 In buying from your fel ow-countryman, you will take account of the number of years since the jubilee;the sale-price he fixes for you will depend on the number of productive years still to run.
16 Κατα το πληθος των ετων θελεις αυξησει την τιμην αυτου και κατα την ολιγοτητα των ετων θελεις ελαττωσει την τιμην αυτου? διοτι κατα τον αριθμον των ετων των γεννηματων θελει πωλησει εις σε.	16 The greater the number of years, the higher the price you wil ask for it; the fewer the number ofyears, the greater the reduction; for what he is sel ing you is a certain number of harvests.
17 Και δεν θελετε δυναστευσει εκαστος τον πλησιον αυτου αλλα θελεις φοβηθη τον Θεον σου? διοτι εγω ειμαι Κυριος ο Θεος σας.	17 So you wil not exploit one another, but fear your God, for I am Yahweh your God.
18 Και θελετε καμνει τα προσταγματα μου και τας κρισεις μου θελετε φυλαττει και θελετε εκτελει αυτα? και θελετε κατοικει ασφαλως επι της γης.	18 "Hence, you wil put my laws and customs into practice; you will keep them and put them intopractice, and you wil live securely in the country.
19 Και η γη θελει διδει τους καρπους αυτης και θελετε τρωγει εις χορτασμον, και θελετε κατοικει ασφαλως επ' αυτης.	19 The land wil give its fruit, and you will eat your fill and live in security.
20 Εαν δε ειπητε, Τι θελομεν φαγει το εβδομον ετος, αν ημεις δεν σπειρωμεν μητε συναξωμεν τα γεννηματα ημων;	20 "In case you should ask: What shal we eat in this seventh year if we do not sow or harvest ourproduce?
21 τοτε θελω προσταξει την ευλογιαν μου να ελθη εφ' υμας το εκτον ετος, και θελει καμει τα γεννηματα αυτης δια τρια ετη.	21 I shall order my blessing to be on you in the sixth year, which wil yield you enough produce for threeyears.
22 Και θελετε σπειρει το ογδοον ετος, και θελετε τρωγει απο των παλαιων γεννηματων μεχρι του εννατου ετους? εωσου ελθωσι τα γεννηματα αυτης θελετε τρωγει παλαια.	22 You wil have the old produce to eat while you are sowing in the eighth year, and even in the ninthyear, you wil be eating the old produce, while waiting for the harvest of that year.
23 Και η γη δεν θελει πωλεισθαι εις απαλλοτριωσιν? διοτι ιδικη μου ειναι η γη? διοτι σεις εισθε ξενοι και παροικοι εμπροσθεν μου.	23 "Land wil not be sold absolutely, for the land belongs to me, and you are only strangers and guestsof mine.
24 Δια τουτο καθ' ολην την γην της ιδιοκτησιας σας θελετε συγχωρει εξαγορασιν της γης.	24 You wil al ow a right of redemption over any ancestral property.
25 Εαν ο αδελφος σου πτωχευση και πωληση εκ των κτηματων αυτου και ελθη ο πλησιεστερος αυτου συγγενης δια να εξαγοραση αυτα, τοτε θελει εξαγορασει ο, τι επωλησεν ο αδελφος αυτου.	25 If your brother becomes impoverished and sel s off part of his ancestral property, his nearest malerelative wil come and exercise his family rights over what his brother has sold.
26 Εαν δε ο ανθρωπος δεν εχη συγγενη δια να εξαγοραση αυτα, και ευπορησε και ευρηκεν ικανα δια να εξαγοραση αυτα,	26 The man who has no one to exercise this right may, once he has found the means to effect theredemption,
27 τοτε ας αριθμηση τα ετη της πωλησεως αυτου και ας αποδωση το περιπλεον εις τον ανθρωπον, εις τον οποιον επωλησεν αυτα, και ας επιστρεψη εις τα κτηματα αυτου.	27 calculate the number of years that the alienation would have lasted, repay to the purchaser the sumdue for the time stil to run, and so recover his ancestral property.
28 Αλλ' εαν δεν ηναι ικανος ωστε να δωση την τιμην εις αυτον, τοτε το πωληθεν θελει μενει εν τη χειρι του αγορασαντος αυτο μεχρι του ετους της αφεσεως? και θελει απελευθερωθη εν τη αφεσει και θελει επιστρεψει εις τα κτηματα αυτου.	28 If he cannot find the sum in compensation, the property sold will remain in the possession of thepurchaser until the jubilee year. In the jubilee year, the latter wil vacate it and return to his own ancestralproperty.
29 Και εαν τις πωληση οικον οικησιμον εν πολει περιτετειχισμενη, τοτε δυναται να εξαγοραση αυτον εντος ενος ετους απο της πωλησεως αυτου? εντος ενος ολοκληρου ετους δυναται να εξαγοραση αυτον.	29 "If anyone sel s a dwel ing house inside a wal ed town, he wil have the right of redemption until theexpiry of the year fol owing the sale. His right of redemption is limited to the year;
30 Αλλ' εαν δεν εξαγορασθη εωσου συμπληρωθη εις αυτον ολοκληρον το ετος, τοτε ο οικος ο εν τη περιτετειχισμενη πολει θελει κυρωθη διαπαντος εις τον αγορασαντα, εις τας γενεας αυτου? δεν θελει απελευθερωθη εν τη αφεσει.	30 and if the redemption has not been effected by the end of the year, the house in the wal ed town wilbecome the property of the purchaser and his descendants in perpetuity; he need not vacate it at the jubilee.
31 Αι οικιαι ομως των χωριων, τα οποια δεν ειναι περιτετειχισμενα, θελουσι λογιζεσθαι ως οι αγροι της γης? δυνανται να εξαγοραζωνται και θελουσιν απελευθερουσθαι εν τη αφεσει.	31 But houses in villages not enclosed by wal s wil be considered as situated in the open country; theycarry the right of redemption, and the purchaser wil vacate them at the jubilee.
32 Περι δε των πολεων των Λευιτων, αι οικιαι των πολεων της ιδιοκτησιας αυτων δυνανται να εξαγορασθωσιν υπο των Λευιτων εν παντι καιρω.	32 "As regards the towns of the Levites, town houses forming part of their ancestral property wil carry aperpetual right of redemption in their favour.
33 Και εαν τις αγοραση παρα τινος των Λευιτων, τοτε η εν τη πολει της ιδιοκτησιας αυτου πωληθεισα οικια θελει απελευθερωθη εν τη αφεσει? διοτι αι οικιαι των πολεων των Λευιτων ειναι η ιδιοκτησια αυτων μεταξυ των υιων Ισραηλ.	33 If a Levite is the one to be affected by the right of redemption, at the jubilee he will vacate thepurchased property and return to his own home, to the town in which he has a title to property. The houses in theLevites' towns represent their ancestral property in Israel,
34 Αλλ' ο αγρος των προαστειων των πολεων αυτων δεν θελει πωλεισθαι? διοτι ειναι παντοτεινη ιδιοκτησια αυτων.	34 and the arable land depending on these towns cannot be sold, being their ancestral property for ever.
35 Και εαν πτωχευση ο αδελφος σου και δυστυχηση, τοτε θελεις βοηθησει αυτον ως ξενον η παροικον, δια να ζηση μετα σου.	35 "If your brother becomes impoverished and cannot support himself in the community, you wil assisthim as you would a stranger or guest, so that he can go on living with you.
36 Μη λαβης παρ' αυτου τοκον η πλεονασμον? αλλα φοβου τον Θεον σου? δια να ζη ο αδελφος σου μετα σου.	36 Do not charge him interest on a loan, but fear your God, and let your brother live with you.
37 Το αργυριον σου δεν θελεις δωσει εις αυτον επι τοκω, και επι πλεονασμω, δεν θελεις δωσει τας τροφας σου.	37 You wil not lend him money on interest or give him food to make a profit out of it.
38 Εγω ειμαι Κυριος ο Θεος σας, οστις εξηγαγον σας εκ γης Αιγυπτου, δια να δωσω εις εσας την γην Χανααν, ωστε να ημαι Θεος σας.	38 I am Yahweh your God who brought you out of Egypt to give you the land of Canaan and be yourGod.
39 Και εαν πτωχευση ο αδελφος σου πλησιον σου και πωληθη εις σε, δεν θελεις επιβαλει εις αυτον δουλειαν δουλου.	39 "If your brother becomes impoverished while with you and sells himself to you, you will not make himdo the work of a slave;
40 Ως μισθωτος η παροικος θελει εισθαι πλησιον σου? μεχρι του ετους της αφεσεως θελει δουλευει εις σε.	40 you wil treat him like an employee or guest, and he wil work for you until the jubilee year.
41 Τοτε θελει εξελθει απο σου αυτος και τα τεκνα αυτου μετ' αυτου και θελει επιστρεψει εις την συγγενειαν αυτου και εις την ιδιοκτησιαν την πατρικην αυτου θελει επιστρεψει.	41 He wil then leave you, both he and his children, and return to his clan and regain possession of hisancestral property.
42 Διοτι δουλοι μου ειναι ουτοι, τους το οποιους εξηγαγον εκ γης Αιγυπτου? δεν θελουσι πωλεισθαι, καθως πωλειται δουλος.	42 For they are my servants whom I have brought out of Egypt, and they may not be bought and sold asslaves.
43 Δεν θελεις δεσποζει επ' αυτον μετα αυστηροτητος αλλα θελεις φοβηθη τον Θεον σου.	43 You wil not oppress your brother-Israelites harshly but wil fear your God.
44 Ο δε δουλος σου και η δουλη σου, οσους αν εχης, απο των εθνων των περιξ υμων, εκ τουτων θελετε αγοραζει δουλον και δουλην.	44 "The male and female slaves you have wil come from the nations round you; from these you maypurchase male and female slaves.
45 Και εκ των υιων ετι των ξενων των παροικουντων μεταξυ σας, εκ τουτων θελετε αγοραζει και εκ των συγγενειων αυτων αιτινες ειναι μεταξυ σας, οσοι εγεννηθησαν εν τη γη υμων? και θελουσιν εισθαι εις εσας εις ιδιοκτησιαν.	45 As slaves, you may also purchase the children of aliens resident among you, and also members oftheir families living with you who have been born on your soil; and they will become your property,
46 Και θελετε εχει αυτους κληρονομιαν δια τα τεκνα σας υστερον απο σας, δια να κληρονομησωσιν αυτους ως ιδιοκτησιαν? δουλοι σας θελουσιν εισθαι διαπαντος? πλην επι τους αδελφους σας, τους υιους Ισραηλ, δεν θελετε εξουσιαζει ο εις επι τον αλλον μετα αυστηροτητος.	46 and you may leave them as a legacy to your sons after you as their perpetual possession. These youmay have for slaves; but you wil not oppress your brother-Israelites.
47 Και οταν ο ξενος και ο παροικων μετα σου πλουτηση, ο δε αδελφος σου ο μετ' αυτου πτωχευση και πωληθη εις τον ξενον, τον παροικουντα μετα σου, η εις την γενεαν της συγγενειας του ξενου?	47 "If a stranger or guest living with you gets rich and your brother, in the course of dealings with him,becomes impoverished and sel s himself to this stranger or guest, or to the descendant of a stranger's family,
48 αφου πωληθη, θελει εξαγορασθη παλιν? εις εκ των αδελφων αυτου θελει εξαγορασει αυτον?	48 he wil enjoy the right of redemption after being sold, and one of his brothers may redeem him.
49 η ο θειος αυτου η ο υιος του θειου αυτου θελει εξαγορασει αυτον, η εξ αιματος αυτου συγγενης εκ της συγγενειας αυτου θελει εξαγορασει αυτον? η εαν αυτος ευπορησε, θελει εξαγορασει αυτος εαυτον.	49 His paternal uncle, his uncle's son, or a member of his own family may redeem him; if he has themeans, he may redeem himself.
50 Και θελει λογαριασει μετα του αγοραστου αυτου απο του ετους, καθ' ο επωληθη εις αυτον, μεχρι του ετους της αφεσεως? και η τιμη της πωλησεως αυτου θελει εισθαι κατα τον αριθμον των ετων? αναλογως του χρονου ενος μισθωτου θελει λογαριασθη εις αυτον.	50 By agreement with his purchaser, he wil count the number of years between the year of sale and thejubilee year; his sale-price will be proportionate to the number of years, his time being valued as that of anemployee.
51 Εαν δε μενωσι πολλα ετη, αναλογως τουτων θελει αποδωσει την τιμην της εξαγορας αυτου εκ του αργυριου δι' ου ηγορασθη.	51 If there are stil many years to run, in proportion to their number he wil refund part of his sale-price aspayment for his redemption.
52 Και εαν υπολειπωνται ολιγα ετη μεχρι του ετους της αφεσεως, θελει καμει λογαριασμον μετ' αυτου και κατα τα ετη αυτου θελει αποδωσει την τιμην της εξαγορας αυτου.	52 And if there are only a few years stil to run before the jubilee year, he wil calculate with him whatshould be refunded for his redemption, in proportion to their number,
53 Ως ετησιος μισθωτος θελει εισθαι μετ' αυτου? δεν θελει δεσποζει επ' αυτον μετα αυστηροτητος ενωπιον σου.	53 as though he were hired by the year. You wil see to it that he is not harshly oppressed.
54 Και εαν δεν εξαγορασθη κατα τα ετη ταυτα, τοτε θελει απελευθερωθη εις το ετος της αφεσεως, αυτος και τα τεκνα αυτου μετ' αυτου.	54 "If he has not been redeemed in any of these ways, he wil go free in the jubilee year, both he and hischildren;
55 Διοτι εις εμε οι υιοι του Ισραηλ ειναι δουλοι? δουλοι μου ειναι, τους οποιους εξηγαγον εκ γης Αιγυπτου. Εγω ειμαι Κυριος ο Θεος σας.	55 for the Israelites are my servants; they are my servants whom I brought out of Egypt. I am Yahwehyour God." '