1 Και αυται ειναι παροιμιαι του Σολομωντος, τας οποιας συνελεξαν οι ανθρωποι του Εζεκιου, βασιλεως του Ιουδα. | 1 These also are proverbs of Solomon. The men of Hezekiah, king of Judah, transmitted them. |
2 Δοξα του Θεου ειναι να καλυπτη το πραγμα? δοξα δε των βασιλεων να εξιχνιαζωσι το πραγμα. | 2 God has glory in what he conceals, kings have glory in what they fathom. |
3 Ο ουρανος κατα το υψος και η γη κατα το βαθος και η καρδια των βασιλεων ειναι ανεξερευνητα. | 3 As the heavens in height, and the earth in depth, the heart of kings is unfathomable. |
4 Αφαιρεσον την σκωριαν απο του αργυρου, και σκευος θελει εξελθει εις τον χρυσοχοον? | 4 Remove the dross from silver, and it comes forth perfectly purified; |
5 αφαιρεσον τους ασεβεις απ' εμπροσθεν του βασιλεως, και ο θρονος αυτου θελει στερεωθη εν δικαιοσυνη. | 5 Remove the wicked from the presence of the king, and his throne is made firm through righteousness. |
6 Μη αλαζονευου εμπροσθεν του βασιλεως, και μη ιστασαι εν τω τοπω των μεγαλων? | 6 Claim no honor in the king's presence, nor occupy the place of great men; |
7 Διοτι καλητερον να σοι ειπωσιν, Αναβα εδω, παρα να καταβιβασθης επι παρουσια του αρχοντος, τον οποιον ειδον οι οφθαλμοι σου. | 7 For it is better that you be told, "Come up closer!" than that you be humbled before the prince. |
8 Μη εξελθης εις εριδα ταχεως? μηποτε εν τω τελει απορησης τι να καμης, οταν ο πλησιον σου σε καταισχυνη. | 8 What your eyes have seen bring not forth hastily against an opponent; For what will you do later on when your neighbor puts you to shame? |
9 Εκδικασον την δικην σου μετα του πλησιον σου? και μη ανακαλυπτε το μυστικον αλλου? | 9 Discuss your case with your neighbor, but another man's secret do not disclose; |
10 Μηποτε ο ακουων σε ονειδιση και η καταισχυνη σου δεν εξαλειφθη. | 10 Lest, hearing it, he reproach you, and your ill repute cease not. |
11 Λογος λαληθεις πρεποντως ειναι μηλα χρυσα εις ποικιλματα αργυρα. | 11 Like golden apples in silver settings are words spoken at the proper time. |
12 Ως ενωτιον χρυσουν και στολιδιον καθαρου χρυσιου, ειναι ο σοφος ο ελεγχων ωτιον υπηκοον. | 12 Like a golden earring, or a necklace of fine gold, is a wise reprover to an obedient ear. |
13 Ως το ψυχος της χιονος εν καιρω του θερισμου, ουτως ειναι ο πιστος πρεσβυς εις τους αποστελλοντας αυτον? διοτι αναπαυει την ψυχην των κυριων αυτου. | 13 Like the coolness of snow in the heat of the harvest is a faithful messenger for the one who sends him. (He refreshes the soul of his master.) |
14 Ο καυχωμενος εις δωρον ψευδες ομοιαζει συννεφα και ανεμον χωρις βροχης. | 14 Like clouds and wind when no rain follows is the man who boastfully promises what he never gives. |
15 Δι' υπομονης πειθεται ο ηγεμων? και η γλυκεια γλωσσα συντριβει οστα. | 15 By patience is a ruler persuaded, and a soft tongue will break a bone. |
16 Ευρηκας μελι; φαγε οσον σοι ειναι αρκετον, μηποτε υπερεμπλησθης απ' αυτου και εξεμεσης αυτο. | 16 If you find honey, eat only what you need, lest you become glutted with it and vomit it up. |
17 Σπανιως βαλε τον ποδα σου εις τον οικον του πλησιον σου, μηποτε σε βαρυνθη και σε μισηση. | 17 Let your foot be seldom in your neighbor's house, lest he have more than enough of you, and hate you. |
18 Ο ανθρωπος, οστις μαρτυρει κατα του πλησιον αυτου μαρτυριαν ψευδη, ειναι ως ροπαλον και μαχαιρα και βελος οξυ. | 18 Like a club, or a sword, or a sharp arrow, is the man who bears false witness against his neighbor. |
19 Πιστις προς απιστον εν ημερα συμφορας ειναι ως οδοντιον σεσηπος και πους εξηρθρωμενος. | 19 Like an infected tooth or an unsteady foot is (dependence on) a faithless man in time of trouble. |
20 Ως ο εκδυομενος ιματιον εν ημερα ψυχους και το οξος επι νιτρον, ουτως ειναι ο ψαλλων ασματα εις λελυπημενην καρδιαν. | 20 Like a moth in clothing, or a maggot in wood, sorrow gnaws at the human heart. |
21 Εαν πεινα ο εχθρος σου, δος εις αυτον αρτον να φαγη? και εαν διψα, ποτισον αυτον υδωρ? | 21 If your enemy be hungry, give him food to eat, if he be thirsty, give him to drink; |
22 διοτι θελεις σωρευσει ανθρακας πυρος επι την κεφαλην αυτου, και ο Κυριος θελει σε ανταμειψει. | 22 For live coals you will heap on his head, and the LORD will vindicate you. |
23 Ο βορρας ανεμος εκδιωκει την βροχην? το δε ωργισμενον προσωπον την υποψιθυριζουσαν γλωσσαν. | 23 The north wind brings rain, and a backbiting tongue an angry countenance. |
24 Καλητερον να κατοικη τις εν γωνια δωματος, παρα εν οικω ευρυχωρω μετα γυναικος φιλεριδος. | 24 It is better to dwell in a corner of the housetop than in a roomy house with a quarrelsome woman. |
25 Ως υδωρ ψυχρον εις ψυχην διψωσαν, ουτως ειναι αγγελιαι αγαθαι απο μακρυνης γης. | 25 Like cool water to one faint from thirst is good news from a far country. |
26 Ο δικαιος σφαλλων εμπροσθεν του ασεβους ειναι ως πηγη θολερα και βρυσις διαφθαρεισα. | 26 Like a troubled fountain or a polluted spring is a just man who gives way before the wicked. |
27 Καθως δεν ειναι καλον να τρωγη τις πολυ μελι, ουτω δεν ειναι ενδοξον να ζητη την ιδιαν αυτου δοξαν. | 27 To eat too much honey is not good; nor to seek honor after honor. |
28 Οστις δεν κρατει το πνευμα αυτου, ειναι ως πολις κατηδαφισμενη και ατειχιστος. | 28 Like an open city with no defenses is the man with no check on his feelings. |