1 Και αυται ειναι παροιμιαι του Σολομωντος, τας οποιας συνελεξαν οι ανθρωποι του Εζεκιου, βασιλεως του Ιουδα. | 1 Estos también son proverbios de Salomón, coleccionados por los hombres de Ezequías, rey de Judá. |
2 Δοξα του Θεου ειναι να καλυπτη το πραγμα? δοξα δε των βασιλεων να εξιχνιαζωσι το πραγμα. | 2 Es gloria de Dios mantener oculta una cosa, y gloria de los reyes investigarla. |
3 Ο ουρανος κατα το υψος και η γη κατα το βαθος και η καρδια των βασιλεων ειναι ανεξερευνητα. | 3 El cielo por su altura, la tierra por su profundidad, y el corazón de los reyes son impenetrables. |
4 Αφαιρεσον την σκωριαν απο του αργυρου, και σκευος θελει εξελθει εις τον χρυσοχοον? | 4 Quita las escorias de la plata, y saldrá un vaso para el orfebre; |
5 αφαιρεσον τους ασεβεις απ' εμπροσθεν του βασιλεως, και ο θρονος αυτου θελει στερεωθη εν δικαιοσυνη. | 5 quita al malvado de la presencia del rey, y su trono se afianzará en la justicia. |
6 Μη αλαζονευου εμπροσθεν του βασιλεως, και μη ιστασαι εν τω τοπω των μεγαλων? | 6 No te des importancia en la presencia del rey ni te pongas en el lugar de los grandes: |
7 Διοτι καλητερον να σοι ειπωσιν, Αναβα εδω, παρα να καταβιβασθης επι παρουσια του αρχοντος, τον οποιον ειδον οι οφθαλμοι σου. | 7 más vale que te digan: «Sube aquí», que verte humillado ante un noble. Lo que han visto tus ojos, |
8 Μη εξελθης εις εριδα ταχεως? μηποτε εν τω τελει απορησης τι να καμης, οταν ο πλησιον σου σε καταισχυνη. | 8 no te apresures a llevarlo a juicio; porque ¿qué harás al final, cuando tu prójimo te cubra de confusión? |
9 Εκδικασον την δικην σου μετα του πλησιον σου? και μη ανακαλυπτε το μυστικον αλλου? | 9 Defiende tu causa contra tu prójimo, pero no reveles el secreto de otro, |
10 Μηποτε ο ακουων σε ονειδιση και η καταισχυνη σου δεν εξαλειφθη. | 10 no sea que te eche en cara el que lo oye y tu infamia sea irreparable. |
11 Λογος λαληθεις πρεποντως ειναι μηλα χρυσα εις ποικιλματα αργυρα. | 11 Manzanas de oro con filigranas de plata es la palabra dicha oportunamente. |
12 Ως ενωτιον χρυσουν και στολιδιον καθαρου χρυσιου, ειναι ο σοφος ο ελεγχων ωτιον υπηκοον. | 12 Anillo de oro y collar de oro fino es el sabio que reprende al que sabe escuchar. |
13 Ως το ψυχος της χιονος εν καιρω του θερισμου, ουτως ειναι ο πιστος πρεσβυς εις τους αποστελλοντας αυτον? διοτι αναπαυει την ψυχην των κυριων αυτου. | 13 Como frescura de nieve en tiempo de cosecha es el emisario fiel para aquel que lo envía: él reconforta el ánimo de su señor. |
14 Ο καυχωμενος εις δωρον ψευδες ομοιαζει συννεφα και ανεμον χωρις βροχης. | 14 Nubes y viento, pero sin lluvia, es el que se jacta de dar y no da nada. |
15 Δι' υπομονης πειθεται ο ηγεμων? και η γλυκεια γλωσσα συντριβει οστα. | 15 Con mucha paciencia se convence a un magistrado, y la lengua suave quiebra hasta un hueso. |
16 Ευρηκας μελι; φαγε οσον σοι ειναι αρκετον, μηποτε υπερεμπλησθης απ' αυτου και εξεμεσης αυτο. | 16 ¿Has encontrado miel? Come lo indispensable, no sea que te hartes y la tengas que vomitar. |
17 Σπανιως βαλε τον ποδα σου εις τον οικον του πλησιον σου, μηποτε σε βαρυνθη και σε μισηση. | 17 Pon tu pie raramente en la casa de tu vecino, no sea que se harte de ti y te aborrezca. |
18 Ο ανθρωπος, οστις μαρτυρει κατα του πλησιον αυτου μαρτυριαν ψευδη, ειναι ως ροπαλον και μαχαιρα και βελος οξυ. | 18 Maza, espada y flecha puntiaguda es el que atestigua falsamente contra su prójimo. |
19 Πιστις προς απιστον εν ημερα συμφορας ειναι ως οδοντιον σεσηπος και πους εξηρθρωμενος. | 19 Diente picado, pie que vacila es confiar en el traidor cuando llega la adversidad. |
20 Ως ο εκδυομενος ιματιον εν ημερα ψυχους και το οξος επι νιτρον, ουτως ειναι ο ψαλλων ασματα εις λελυπημενην καρδιαν. | 20 Quitar el manto en un día de frío, echar vinagre sobre una llaga es entonar canciones a un corazón afligido. |
21 Εαν πεινα ο εχθρος σου, δος εις αυτον αρτον να φαγη? και εαν διψα, ποτισον αυτον υδωρ? | 21 Si tu enemigo tiene hambre, dale de comer; si tiene sed, dale de beber: |
22 διοτι θελεις σωρευσει ανθρακας πυρος επι την κεφαλην αυτου, και ο Κυριος θελει σε ανταμειψει. | 22 así acumulas carbones encendidos sobre tu cabeza y el Señor te recompensará. |
23 Ο βορρας ανεμος εκδιωκει την βροχην? το δε ωργισμενον προσωπον την υποψιθυριζουσαν γλωσσαν. | 23 El viento del norte engendra la lluvia y la lengua simuladora, un rostro irritado. |
24 Καλητερον να κατοικη τις εν γωνια δωματος, παρα εν οικω ευρυχωρω μετα γυναικος φιλεριδος. | 24 Más vale habitar en un rincón del techo que compartir la casa con una mujer pendenciera. |
25 Ως υδωρ ψυχρον εις ψυχην διψωσαν, ουτως ειναι αγγελιαι αγαθαι απο μακρυνης γης. | 25 Agua fresca para una garganta reseca es una buena noticia que llega de un país lejano. |
26 Ο δικαιος σφαλλων εμπροσθεν του ασεβους ειναι ως πηγη θολερα και βρυσις διαφθαρεισα. | 26 Fuente enturbiada y manantial contaminado es el justo que vacila ante el malvado. |
27 Καθως δεν ειναι καλον να τρωγη τις πολυ μελι, ουτω δεν ειναι ενδοξον να ζητη την ιδιαν αυτου δοξαν. | 27 No es bueno comer mucha miel ni buscar excesivos honores. |
28 Οστις δεν κρατει το πνευμα αυτου, ειναι ως πολις κατηδαφισμενη και ατειχιστος. | 28 Ciudad desmantelada y sin muralla es el hombre que no domina su genio. |