Mądrość Syracha 1

Biblia Tysiąclecia	VULGATA
1 Cała mądrość od Boga pochodzi, jest z Nim na wieki.	1 (Prologus)Multorum nobis et magnorum per legem, et prophetas, aliosque qui secuti sunt illos, sapientia demonstrata est, in quibus oportet laudare Israël doctrinæ et sapientiæ causa, quia non solum ipsos loquentes necesse est esse peritos, sed etiam extraneos posse et dicentes et scribentes doctissimos fieri. Avus meus Jesus, postquam se amplius dedit ad diligentiam lectionis legis, et prophetarum, et aliorum librorum qui nobis a parentibus nostris traditi sunt, voluit et ipse scribere aliquid horum quæ ad doctrinam et sapientiam pertinent, ut desiderantes discere, et illorum periti facti, magis magisque attendant animo, et confirmentur ad legitimam vitam. Hortor itaque venire vos cum benevolentia, et attentiori studio lectionem facere, et veniam habere in illis, in quibus videmur, sequentes imaginem sapientiæ, deficere in verborum compositione. Nam deficiunt verba hebraica, quando fuerint translata ad alteram linguam : non autem solum hæc, sed et ipsa lex, et prophetæ, ceteraque aliorum librorum non parvam habent differentiam quando inter se dicuntur. Nam in octavo et trigesimo anno temporibus Ptolemæi Evergetis regis, postquam perveni in Ægyptum, et cum multum temporis ibi fuissem, inveni ibi libros relictos, non parvæ neque contemnendæ doctrinæ. Itaque bonum et necessarium putavi et ipse aliquam addere diligentiam et laborem interpretandi librum istum : et multa vigilia attuli doctrinam in spatio temporis, ad illa quæ ad finem ducunt, librum istum dare, et illis qui volunt animum intendere, et discere quemadmodum oporteat instituere mores, qui secundum legem Domini proposuerint vitam agere. Omnis sapientia a Domino Deo est : et cum illo fuit semper, et est ante ævum.
2 Piasek morski, krople deszczu i dni wieczności któż może policzyć?	2 Arenam maris, et pluviæ guttas, et dies sæculi, quis dinumeravit ? altitudinem cæli, et latitudinem terræ, et profundum abyssi, quis dimensus est ?
3 Wysokość nieba, szerokość ziemi, przepaść i mądrość któż potrafi zbadać?	3 sapientiam Dei præcedentem omnia, quis investigavit ?
4 Jako pierwsza przed wszystkim stworzona została mądrość, rozum roztropności od wieków.	4 Prior omnium creata est sapientia, et intellectus prudentiæ ab ævo.
5 Zdrojem mądrości jest słowo Boże na wysokości, a drogi jej - to przykazania wieczne.	5 Fons sapientiæ verbum Dei in excelsis, et ingressus illius mandata æterna.
6 Korzeń mądrości komuż się objawił, a dzieła jej wszechstronnej umiejętności któż poznał?	6 Radix sapientiæ cui revelata est ? et astutias illius quis agnovit ?
7 Wiedza mądrości komuż została objawiona i któż pojął jej mnogie doświadczenie.	7 disciplina sapientiæ cui revelata est et manifestata ? et multiplicationem ingressus illius quis intellexit ?
8 Jest Jeden mądry, co bardzo lękiem przejmuje, siedzący na swym tronie.	8 Unus est altissimus, Creator omnipotens, et rex potens et metuendus nimis, sedens super thronum illius, et dominans Deus.
9 To Pan ją stworzył, przejrzał, policzył i wylał na wszystkie swe dzieła,	9 Ipse creavit illam in Spiritu Sancto, et vidit, et dinumeravit, et mensus est :
10 na wszystkie stworzenia według swego daru, a tych, co Go miłują, hojnie nią wyposażył.	10 et effudit illam super omnia opera sua, et super omnem carnem, secundum datum suum, et præbuit illam diligentibus se.
11 Bojaźń Pańska to chwała i chluba, wesele i korona radosnego uniesienia.	11 Timor Domini gloria, et gloriatio, et lætitia, et corona exsultationis.
12 Bojaźń Pańska zadowala serca, daje wesele, radość i długie życie.	12 Timor Domini delectabit cor, et dabit lætitiam, et gaudium, et longitudinem dierum.
13 Temu, kto się Pana boi, dobrze będzie na końcu, a w dniu swej śmierci będzie błogosławiony.	13 Timenti Dominum bene erit in extremis, et in die defunctionis suæ benedicetur.
14 Początkiem mądrości jest bojaźń Pana, i dla tych, którzy są Mu wierni, wraz z nimi została stworzona w łonie matki.	14 Dilectio Dei honorabilis sapientia :
15 Założyła u ludzi fundament wieczny, a u ich potomstwa znajdzie zaufanie.	15 quibus autem apparuerit in visu diligunt eam in visione, et in agnitione magnalium suorum.
16 Pełnia mądrości to bać się Pana, który upoi ich owocami swoimi.	16 Initium sapientiæ timor Domini : et cum fidelibus in vulva concreatus est : cum electis feminis graditur, et cum justis et fidelibus agnoscitur.
17 Cały ich dom napełni pożądanymi dobrami, a spichlerze swymi płodami.	17 Timor Domini scientiæ religiositas :
18 Koroną mądrości - bojaźń Pańska, dająca pokój i czerstwe zdrowie.	18 religiositas custodiet et justificabit cor ; jucunditatem atque gaudium dabit.
19 A Pan ją przejrzał, policzył. Wiedzę i poznanie rozumu jak deszcz wylał, i wywyższył chwałę tych, co ją posiadają.	19 Timenti Dominum bene erit, et in diebus consummationis illius benedicetur.
20 Korzeń mądrości to bać się Pana, a gałęzie jej - długie życie. (	20 Plenitudo sapientiæ est timere Deum, et plenitudo a fructibus illius.
21 Bojaźń Pańska oddala grzechy, a kto się jej trzyma odwraca gniew.	21 Omnem domum illius implebit a generationibus, et receptacula a thesauris illius.
22 Niesłuszny gniew nie może być usprawiedliwiony , przebranie miary w gniewie jest jego upadkiem.	22 Corona sapientiæ timor Domini, replens pacem et salutis fructum :
23 Cierpliwy do czasu dozna przykrości, ale później radość dla niego zakwitnie.	23 et vidit, et dinumeravit eam : utraque autem sunt dona Dei.
24 Do czasu będzie ukrywać swoje słowa, a wargi wielu wychwalać będą jego rozum.	24 Scientiam et intellectum prudentiæ sapientia compartietur, et gloriam tenentium se exaltat.
25 W skarbcach mądrości są przypowieści wiedzy, w grzeszniku zaś pobożność budzi odrazę.	25 Radix sapientiæ est timere Dominum, et rami illius longævi.
26 Jeżeli pożądasz mądrości, chowaj przykazania, a Pan cię nią obdarzy.	26 In thesauris sapientiæ intellectus et scientiæ religiositas : execratio autem peccatoribus sapientia.
27 Albowiem mądrość i wykształcenie to bojaźń Pana, a w wierności i łagodności ma On upodobanie.	27 Timor Domini expellit peccatum :
28 Bądź posłuszny bojaźni Pana i nie przystępuj do Niego z sercem dwoistym!	28 nam qui sine timore est non poterit justificari : iracundia enim animositatis illius subversio illius est.
29 Nie bądź obłudnikiem wobec ludzi i zwróć uwagę na swoje wargi!	29 Usque in tempus sustinebit patiens, et postea redditio jucunditatis.
30 Nie wywyższaj siebie, abyś nie upadł i nie sprowadził hańby na swoją duszę. Pan odkryje wszystkie twe tajniki i pośród zgromadzenia cię poniży, dlatego że nie zbliżyłeś się do bojaźni Pańskiej, a serce twe pełne jest zdrady.	30 Bonus sensus usque in tempus abscondet verba illius, et labia multorum enarrabunt sensum illius.
	31 In thesauris sapientiæ significatio disciplinæ :
	32 execratio autem peccatori cultura Dei.
	33 Fili, concupiscens sapientiam, conserva justitiam, et Deus præbebit illam tibi.
	34 Sapientia enim et disciplina timor Domini : et quod beneplacitum est illi,
	35 fides et mansuetudo, et adimplebit thesauros illius.
	36 Ne sis incredibilis timori Domini, et ne accesseris ad illum duplici corde.
	37 Ne fueris hypocrita in conspectu hominum, et non scandalizeris in labiis tuis.
	38 Attende in illis, ne forte cadas, et adducas animæ tuæ inhonorationem :
	39 et revelet Deus absconsa tua, et in medio synagogæ elidat te :
	40 quoniam accessisti maligne ad Dominum, et cor tuum plenum est dolo et fallacia.