Deuxième livre des Macchabées 9

JERUSALEM	LXX
1 Vers ce temps-là, Antiochus était piteusement revenu des régions de la Perse.	1 περι δε τον καιρον εκεινον ετυγχανεν αντιοχος αναλελυκως ακοσμως εκ των περι την περσιδα τοπων
2 En effet, une fois entré dans la ville qu'on appelle Persépolis, il s'était mis en devoir d'en pillerle temple et d'opprimer la ville. Aussi la foule, se soulevant, recourut-elle aux armes, et il arriva qu'Antiochus,mis en fuite par les habitants du pays, dut opérer une retraite humiliante.	2 εισεληλυθει γαρ εις την λεγομενην περσεπολιν και επεχειρησεν ιεροσυλειν και την πολιν συνεχειν διο δη των πληθων ορμησαντων επι την των οπλων βοηθειαν ετραπησαν και συνεβη τροπωθεντα τον αντιοχον υπο των εγχωριων ασχημονα την αναζυγην ποιησασθαι
3 Comme il se trouvait vers Ecbatane, il apprit ce qui était arrivé à Nikanor et aux gens deTimothée.	3 οντι δε αυτω κατ' εκβατανα προσεπεσεν τα κατα νικανορα και τους περι τιμοθεον γεγονοτα
4 Transporté de fureur, il pensait faire payer aux Juifs l'injure de ceux qui l'avaient mis en fuiteet, pour ce motif, il ordonna au conducteur de pousser son char sans s'arrêter jusqu'au terme du voyage. Maisdéjà il était accompagné par la sentence du Ciel. Il avait dit en effet, dans son orgueil: "Arrivé à Jérusalem, jeferai de cette ville la fosse commune des Juifs."	4 επαρθεις δε τω θυμω ωετο και την των πεφυγαδευκοτων αυτον κακιαν εις τους ιουδαιους εναπερεισασθαι διο συνεταξεν τον αρματηλατην αδιαλειπτως ελαυνοντα κατανυειν την πορειαν της εξ ουρανου δη κρισεως συνουσης αυτω ουτως γαρ υπερηφανως ειπεν πολυανδριον ιουδαιων ιεροσολυμα ποιησω παραγενομενος εκει
5 Mais le Seigneur qui voit tout, le Dieu d'Israël, le frappa d'une plaie incurable et invincible. Apeine avait-il achevé sa phrase qu'une douleur d'entrailles sans remède le saisit et que des souffrances aiguës letorturaient au-dedans,	5 ο δε παντεποπτης κυριος ο θεος του ισραηλ επαταξεν αυτον ανιατω και αορατω πληγη αρτι δε αυτου καταληξαντος τον λογον ελαβεν αυτον ανηκεστος των σπλαγχνων αλγηδων και πικραι των ενδον βασανοι
6 ce qui était pleine justice, puisqu'il avait infligé aux entrailles des autres des tourmentsnombreux et étranges.	6 πανυ δικαιως τον πολλαις και ξενιζουσαις συμφοραις ετερων σπλαγχνα βασανισαντα
7 Il ne rabattait pourtant rien de son arrogance; toujours rempli d'orgueil, il exhalait contre lesJuifs le feu de sa colère et commandait d'accélérer la marche, quand il tomba soudain du char qui roulait avecfracas, le corps entraîné dans une chute malheureuse, et tous les membres tordus.	7 ο δ' ουδαμως της αγερωχιας εληγεν ετι δε και της υπερηφανιας επεπληρωτο πυρ πνεων τοις θυμοις επι τους ιουδαιους και κελευων εποξυνειν την πορειαν συνεβη δε και πεσειν αυτον απο του αρματος φερομενου ροιζω και δυσχερει πτωματι περιπεσοντα παντα τα μελη του σωματος αποστρεβλουσθαι
8 Lui qui tout à l'heure croyait, dans sa jactance surhumaine, commander aux flots de la mer, luiqui s'imaginait peser dans la balance la hauteur des montagnes, se voyait gisant à terre, puis transporté dans unelitière, faisant éclater aux yeux de tous la puissance de Dieu,	8 ο δ' αρτι δοκων τοις της θαλασσης κυμασιν επιτασσειν δια την υπερ ανθρωπον αλαζονειαν και πλαστιγγι τα των ορεων οιομενος υψη στησειν κατα γην γενομενος εν φορειω παρεκομιζετο φανεραν του θεου πασιν την δυναμιν ενδεικνυμενος
9 à telle enseigne que les yeux de l'impie fourmillaient de vers et que, lui vivant, ses chairs sedétachaient par lambeaux avec d'atroces douleurs, enfin que la puanteur de cette pourriture soulevait le coeur detoute l'armée.	9 ωστε και εκ του σωματος του δυσσεβους σκωληκας αναζειν και ζωντος εν οδυναις και αλγηδοσιν τας σαρκας αυτου διαπιπτειν υπο δε της οσμης αυτου παν το στρατοπεδον βαρυνεσθαι την σαπριαν
10 Celui qui naguère semblait toucher aux astres du ciel, personne maintenant ne pouvaitl'escorter à cause de l'incommodité intolérable de cette odeur.	10 και τον μικρω προτερον των ουρανιων αστρων απτεσθαι δοκουντα παρακομιζειν ουδεις εδυνατο δια το της οσμης αφορητον βαρος
11 Là donc, il commença, tout brisé, à dépouiller cet excès d'orgueil et à prendre conscience desréalités sous le fouet divin, torturé par des crises douloureuses.	11 ενταυθα ουν ηρξατο το πολυ της υπερηφανιας ληγειν τεθραυσμενος και εις επιγνωσιν ερχεσθαι θεια μαστιγι κατα στιγμην επιτεινομενος ταις αλγηδοσιν
12 Comme lui-même ne pouvait supporter son infection, il avoua: "Il est juste de se soumettre àDieu, et, simple mortel, de ne pas penser à s'égaler à la divinité."	12 και μηδε της οσμης αυτου δυναμενος ανεχεσθαι ταυτ' εφη δικαιον υποτασσεσθαι τω θεω και μη θνητον οντα ισοθεα φρονειν
13 Mais les prières de cet être abject allaient vers un Maître qui ne devait plus avoir pitié de lui:	13 ηυχετο δε ο μιαρος προς τον ουκετι αυτον ελεησοντα δεσποτην ουτως λεγων
14 il promettait de déclarer libre la ville sainte que naguère il gagnait en toute hâte pour la raseret la transformer en fosse commune,	14 την μεν αγιαν πολιν ην σπευδων παρεγινετο ισοπεδον ποιησαι και πολυανδριον οικοδομησαι ελευθεραν αναδειξαι
15 de faire de tous les Juifs les égaux des Athéniens, eux qu'il jugeait indignes de la sépulture etbons à servir de pâture aux oiseaux de proie ou à être jetés aux bêtes avec leurs enfants,	15 τους δε ιουδαιους ους διεγνωκει μηδε ταφης αξιωσαι οιωνοβρωτους δε συν τοις νηπιοις εκριψειν θηριοις παντας αυτους ισους αθηναιοις ποιησειν
16 d'orner des plus belles offrandes le saint Temple qu'il avait jadis dépouillé, de lui rendre audouble tous les vases sacrés et de subvenir de ses propres revenus aux frais des sacrifices,	16 ον δε προτερον εσκυλευσεν αγιον νεω καλλιστοις αναθημασιν κοσμησειν και τα ιερα σκευη πολυπλασια παντα αποδωσειν τας δε επιβαλλουσας προς τας θυσιας συνταξεις εκ των ιδιων προσοδων χορηγησειν
17 et finalement de devenir lui-même Juif et de parcourir tous les lieux habités pour y proclamerla toute-puissance de Dieu.	17 προς δε τουτοις και ιουδαιον εσεσθαι και παντα τοπον οικητον επελευσεσθαι καταγγελλοντα το του θεου κρατος
18 Comme ses souffrances ne se calmaient d'aucune façon, car le jugement équitable de Dieupesait sur lui, et qu'il voyait son état désespéré, il écrivit aux Juifs la lettre transcrite ci-dessous, sous forme desupplique. Elle était ainsi libellée:	18 ουδαμως δε ληγοντων των πονων επεληλυθει γαρ επ' αυτον δικαια η του θεου κρισις τα κατ' αυτον απελπισας εγραψεν προς τους ιουδαιους την υπογεγραμμενην επιστολην ικετηριας ταξιν εχουσαν περιεχουσαν δε ουτως
19 "Aux excellents Juifs, aux citoyens, Antiochus roi et stratège: salut, santé et bonheur parfaits!	19 τοις χρηστοις ιουδαιοις τοις πολιταις πολλα χαιρειν και υγιαινειν και ευ πραττειν βασιλευς και στρατηγος αντιοχος
20 Si vous vous portez bien ainsi que vos enfants, et que vos affaires aillent suivant vos désirs,nous en rendons de très grandes actions de grâces.	20 ει ερρωσθε και τα τεκνα και τα ιδια κατα γνωμην εστιν υμιν εις ουρανον την ελπιδα εχων
21 Pour moi, je suis étendu sans force sur un lit et je garde un affectueux souvenir de vous. Amon retour des régions de la Perse, atteint d'un mal fâcheux, j'estimai nécessaire de veiller à la sûreté de tous.	21 υμων την τιμην και την ευνοιαν εμνημονευον φιλοστοργως επαναγων εκ των κατα την περσιδα τοπων και περιπεσων ασθενεια δυσχερειαν εχουση αναγκαιον ηγησαμην φροντισαι της κοινης παντων ασφαλειας
22 Ce n'est pas que je désespère de mon état, ayant au contraire le ferme espoir d'échapper àcette maladie.	22 ουκ απογινωσκων τα κατ' εμαυτον αλλα εχων πολλην ελπιδα εκφευξεσθαι την ασθενειαν
23 Mais, considérant que mon père, chaque fois qu'il portait les armes dans les pays d'en haut,désignait son futur successeur,	23 θεωρων δε οτι και ο πατηρ καθ' ους καιρους εις τους ανω τοπους εστρατοπεδευσεν ανεδειξεν τον διαδεξαμενον
24 afin que, en cas d'un événement inattendu ou d'un bruit fâcheux, ceux qui étaient dans lesprovinces n'en pussent être troublés, sachant à qui il avait laissé la direction des affaires,	24 οπως εαν τι παραδοξον αποβαινη η και προσαγγελθη τι δυσχερες ειδοτες οι κατα την χωραν ω καταλελειπται τα πραγματα μη επιταρασσωνται
25 après avoir songé en outre que les souverains proches de nous et les voisins de notre royaumeépient les circonstances et attendent les éventualités, j'ai désigné comme roi mon fils Antiochus, que plus d'unefois, lorsque je parcourais les satrapies d'en haut, j'ai confié et recommandé à la plupart d'entre vous. Je lui aiécrit d'ailleurs la lettre transcrite ci-dessous.	25 προς δε τουτοις κατανοων τους παρακειμενους δυναστας και γειτνιωντας τη βασιλεια τοις καιροις επεχοντας και προσδοκωντας το αποβησομενον αναδεδειχα τον υιον αντιοχον βασιλεα ον πολλακις ανατρεχων εις τας επανω σατραπειας τοις πλειστοις υμων παρεκατετιθεμην και συνιστων γεγραφα δε προς αυτον τα υπογεγραμμενα
26 Je vous prie donc et vous conjure, vous souvenant des bienfaits que vous avez reçus de moien public et en particulier, de conserver chacun, pour mon fils également, les dispositions favorables que vouséprouvez pour moi.	26 παρακαλω ουν υμας και αξιω μεμνημενους των ευεργεσιων κοινη και κατ' ιδιαν εκαστον συντηρειν την ουσαν ευνοιαν εις εμε και τον υιον
27 Je suis en effet persuadé que, plein de douceur et d'humanité, il suivra scrupuleusement mesintentions et s'entendra bien avec vous."	27 πεπεισμαι γαρ αυτον επιεικως και φιλανθρωπως παρακολουθουντα τη εμη προαιρεσει συμπεριενεχθησεσθαι υμιν
28 Ainsi ce meurtrier, ce blasphémateur, en proie aux pires souffrances, semblables à celles qu'ilavait fait endurer aux autres, eut le sort lamentable de perdre la vie loin de son pays, en pleine montagne.	28 ο μεν ουν ανδροφονος και βλασφημος τα χειριστα παθων ως ετερους διεθηκεν επι ξενης εν τοις ορεσιν οικτιστω μορω κατεστρεψεν τον βιον
29 Philippe, son familier, ramena son corps, mais, craignant le fils d'Antiochus, il se retira enEgypte auprès de Ptolémée Philométor.	29 παρεκομιζετο δε το σωμα φιλιππος ο συντροφος αυτου ος και διευλαβηθεις τον υιον αντιοχου προς πτολεμαιον τον φιλομητορα εις αιγυπτον διεκομισθη