Deuxième livre des Macchabées 4

JERUSALEM	GREEK BIBLE
1 Le susdit Simon, passé dénonciateur du trésor et de la patrie, calomniait Onias comme si cedernier avait fait assaillir Héliodore et avait été l'artisan de ce malheur.	1 ο δε προειρημενος σιμων ο των χρηματων και της πατριδος ενδεικτης γεγονως εκακολογει τον ονιαν ως αυτος τε ειη τον ηλιοδωρον επισεσεικως και των κακων δημιουργος καθεστηκως
2 Le bienfaiteur de la cité, le protecteur de ses frères de race, le zélé observateur des lois, il osaiten faire un ennemi de la chose publique.	2 και τον ευεργετην της πολεως και τον κηδεμονα των ομοεθνων και ζηλωτην των νομων επιβουλον των πραγματων ετολμα λεγειν
3 Cette haine grandit au point que des meurtres furent commis par des affidés de Simon.	3 της δε εχθρας επι τοσουτον προβαινουσης ωστε και δια τινος των υπο του σιμωνος δεδοκιμασμενων φονους συντελεισθαι
4 Considérant combien une telle rivalité était fâcheuse, et qu'Apollonius, fils de Ménesthée,stratège de Coelé-Syrie et Phénicie, ne faisait qu'accroître la méchanceté de Simon,	4 συνορων ο ονιας το χαλεπον της φιλονεικιας και απολλωνιον μενεσθεως τον κοιλης συριας και φοινικης στρατηγον συναυξοντα την κακιαν του σιμωνος
5 Onias se transporta chez le roi, non pour être l'accusateur de ses concitoyens, mais ayant envue l'intérêt général et particulier de tout le peuple.	5 προς τον βασιλεα διεκομισθη ου γινομενος των πολιτων κατηγορος το δε συμφορον κοινη και κατ' ιδιαν παντι τω πληθει σκοπων
6 Il voyait bien en effet que, sans une intervention royale, il était impossible d'obtenir désormaisla paix publique, et que Simon ne mettrait pas un terme à sa folie.	6 εωρα γαρ ανευ βασιλικης προνοιας αδυνατον ειναι τυχειν ειρηνης ετι τα πραγματα και τον σιμωνα παυλαν ου λημψομενον της ανοιας
7 Séleucus ayant quitté cette vie et Antiochus, surnommé Epiphane, lui ayant succédé, Jason,frère d'Onias, usurpa le pontificat:	7 μεταλλαξαντος δε τον βιον σελευκου και παραλαβοντος την βασιλειαν αντιοχου του προσαγορευθεντος επιφανους υπενοθευσεν ιασων ο αδελφος ονιου την αρχιερωσυνην
8 il promit au roi, au cours d'une entrevue, 360 talents d'argent et 80 talents à prélever surquelque autre revenu.	8 επαγγειλαμενος τω βασιλει δι' εντευξεως αργυριου ταλαντα εξηκοντα προς τοις τριακοσιοις και προσοδου τινος αλλης ταλαντα ογδοηκοντα
9 Il s'engageait en outre à payer 150 autres talents si le roi lui donnait pouvoir d'établir ungymnase et une éphébie et de dresser la liste des Antiochéens de Jérusalem.	9 προς δε τουτοις υπισχνειτο και ετερα διαγραφειν πεντηκοντα προς τοις εκατον εαν επιχωρηθη δια της εξουσιας αυτου γυμνασιον και εφηβειον αυτω συστησασθαι και τους εν ιεροσολυμοις αντιοχεις αναγραψαι
10 Le roi ayant consenti, Jason, dès qu'il eut saisi le pouvoir, amena ses frères de race à lapratique de la vie grecque.	10 επινευσαντος δε του βασιλεως και της αρχης κρατησας ευθεως προς τον ελληνικον χαρακτηρα τους ομοφυλους μετεστησε
11 Il supprima les franchises que les rois, par philanthropie, avaient accordées aux Juifs grâce àl'entremise de Jean, père de cet Eupolème qui sera envoyé en ambassade pour conclure un traité d'amitié etd'alliance avec les Romains; détruisant les institutions légitimes, Jason inaugura des usages contraires à la Loi.	11 και τα κειμενα τοις ιουδαιοις φιλανθρωπα βασιλικα δια ιωαννου του πατρος ευπολεμου του ποιησαμενου την πρεσβειαν υπερ φιλιας και συμμαχιας προς τους ρωμαιους παρωσας και τας μεν νομιμους καταλυων πολιτειας παρανομους εθισμους εκαινιζεν
12 Il se fit en effet un plaisir de fonder un gymnase au pied même de l'acropole, et il conduisitles meilleurs des éphèbes sous le pétase.	12 ασμενως γαρ υπ' αυτην την ακροπολιν γυμνασιον καθιδρυσεν και τους κρατιστους των εφηβων υποτασσων υπο πετασον ηγαγεν
13 L'hellénisme atteignit une telle vigueur et la mode étrangère un tel degré, par suite del'excessive perversité de Jason impie et pas du tout pontife,	13 ην δ' ουτως ακμη τις ελληνισμου και προσβασις αλλοφυλισμου δια την του ασεβους και ουκ αρχιερεως ιασωνος υπερβαλλουσαν αναγνειαν
14 que les prêtres ne montraient plus aucun zèle pour le service de l'autel, mais que, méprisant leTemple et négligeant les sacrifices, ils se hâtaient de prendre part, dès l'appel du gong, à la distribution, prohibéepar la Loi, de l'huile dans la palestre;	14 ωστε μηκετι περι τας του θυσιαστηριου λειτουργιας προθυμους ειναι τους ιερεις αλλα του μεν νεω καταφρονουντες και των θυσιων αμελουντες εσπευδον μετεχειν της εν παλαιστρη παρανομου χορηγιας μετα την του δισκου προσκλησιν
15 ne faisant aucun cas des honneurs de leur patrie, ils estimaient au plus haut point les gloireshelléniques.	15 και τας μεν πατρωους τιμας εν ουδενι τιθεμενοι τας δε ελληνικας δοξας καλλιστας ηγουμενοι
16 C'est bien pour ces raisons qu'ils se trouvèrent ensuite dans des situations pénibles, et qu'enceux-là mêmes dont ils cherchaient à copier les façons de vivre et auxquels ils voulaient ressembler en tout, ilsrencontrèrent des ennemis et des bourreaux.	16 ων και χαριν περιεσχεν αυτους χαλεπη περιστασις και ων εζηλουν τας αγωγας και καθ' απαν ηθελον εξομοιουσθαι τουτους πολεμιους και τιμωρητας εσχον
17 On ne viole pas impunément les lois divines, c'est ce que démontrera la période suivante.	17 ασεβειν γαρ εις τους θειους νομους ου ραδιον αλλα ταυτα ο ακολουθος καιρος δηλωσει
18 Comme on célébrait à Tyr les jeux quadriennaux en présence du roi,	18 αγομενου δε πενταετηρικου αγωνος εν τυρω και του βασιλεως παροντος
19 l'abject Jason envoya des ambassadeurs, à titre d'Antiochéens de Jérusalem, portant avec eux300 drachmes d'argent pour le sacrifice à Héraclès. Mais ceux-là mêmes qui les portaient jugèrent qu'il neconvenait pas de les affecter au sacrifice et qu'elles seraient réservées à une autre dépense.	19 απεστειλεν ιασων ο μιαρος θεωρους ως απο ιεροσολυμων αντιοχεις οντας παρακομιζοντας αργυριου δραχμας τριακοσιας εις την του ηρακλεους θυσιαν ας και ηξιωσαν οι παρακομισαντες μη χρησθαι εις θυσιαν δια το μη καθηκειν εις ετεραν δε καταθεσθαι δαπανην
20 Ainsi, l'argent destiné au sacrifice d'Héraclès par celui qui l'envoyait fut affecté, à cause deceux qui l'apportaient, à la construction des trirèmes.	20 επεσε μεν ουν ταυτα δια μεν τον αποστειλαντα εις την του ηρακλεους θυσιαν ενεκεν δε των παρακομιζοντων εις τας των τριηρεων κατασκευας
21 Apollonius, fils de Ménesthée, avait été envoyé en Egypte pour assister aux noces du roiPhilométor. Antiochus apprit que ce dernier était devenu hostile à ses affaires et se préoccupa de sa propresécurité: c'est ce qui l'amena à Joppé, d'où il se rendit à Jérusalem.	21 αποσταλεντος δε εις αιγυπτον απολλωνιου του μενεσθεως δια τα πρωτοκλισια του φιλομητορος βασιλεως μεταλαβων αντιοχος αλλοτριον αυτον των αυτου γεγονεναι πραγματων της καθ' αυτον ασφαλειας εφροντιζεν οθεν εις ιοππην παραγενομενος κατηντησεν εις ιεροσολυμα
22 Grandement reçu par Jason et par la ville, il fut introduit à la lumière des flambeaux et aumilieu des acclamations. A la suite de quoi, il emmena l'armée camper en Phénicie.	22 μεγαλομερως δε υπο του ιασωνος και της πολεως αποδεχθεις μετα δαδουχιας και βοων εισεδεχθη ειθ' ουτως εις την φοινικην κατεστρατοπεδευσεν
23 Au bout de trois ans, Jason envoya Ménélas, frère du Simon signalé plus haut, porter l'argentau roi et mener à bien les négociations des affaires urgentes.	23 μετα δε τριετη χρονον απεστειλεν ιασων μενελαον τον του προσημαινομενου σιμωνος αδελφον παρακομιζοντα τα χρηματα τω βασιλει και περι πραγματων αναγκαιων υπομνηματισμους τελεσοντα
24 Ménélas, s'étant fait recommander au roi et l'ayant abordé avec les manières d'un personnagede marque, se fit attribuer le pontificat à lui-même, offrant 300 talents d'argent de plus que n'avait offert Jason.	24 ο δε συσταθεις τω βασιλει και δοξασας αυτον τω προσωπω της εξουσιας εις εαυτον κατηντησεν την αρχιερωσυνην υπερβαλων τον ιασωνα ταλαντα αργυριου τριακοσια
25 Muni des lettres royales d'investiture, il s'en revint, n'ayant rien qui fût digne de la grand-prêtrise mais n'apportant que les fureurs d'un tyran cruel et les rages d'une bête sauvage.	25 λαβων δε τας βασιλικας εντολας παρεγενετο της μεν αρχιερωσυνης ουδεν αξιον φερων θυμους δε ωμου τυραννου και θηρος βαρβαρου οργας εχων
26 Ainsi Jason qui avait supplanté son propre frère, supplanté à son tour par un autre, dut gagneren fugitif l'Ammanitide.	26 και ο μεν ιασων ο τον ιδιον αδελφον υπονοθευσας υπονοθευθεις υφ' ετερου φυγας εις την αμμανιτιν χωραν συνηλαστο
27 Quant à Ménélas, il possédait sans doute le pouvoir, mais il ne versait rien au roi des sommesqu'il lui avait promises.	27 ο δε μενελαος της μεν αρχης εκρατει των δε επηγγελμενων τω βασιλει χρηματων ουδεν ευτακτει
28 Sostrate cependant, préfet de l'acropole, lui présentait des réclamations, car c'est à lui querevenait la perception des impôts. Aussi bien tous les deux furent-ils convoqués par le roi.	28 ποιουμενου δε την απαιτησιν σωστρατου του της ακροπολεως επαρχου προς τουτον γαρ ην η των διαφορων πραξις δι' ην αιτιαν οι δυο υπο του βασιλεως προσεκληθησαν
29 Tandis que Ménélas laissait pour le remplacer comme grand prêtre son propre frèreLysimaque, Sostrate laissait Kratès, le chef des Chypriotes.	29 και ο μεν μενελαος απελιπεν της αρχιερωσυνης διαδοχον λυσιμαχον τον εαυτου αδελφον σωστρατος δε κρατητα τον επι των κυπριων
30 Sur ces entrefaites, il arriva que les habitants de Tarse et de Mallos se révoltèrent parce queleurs villes avaient été données en présent à Antiochis, la concubine du roi.	30 τοιουτων δε συνεστηκοτων συνεβη ταρσεις και μαλλωτας στασιαζειν δια το αντιοχιδι τη παλλακη του βασιλεως εν δωρεα δεδοσθαι
31 Le roi alla donc en hâte régler cette affaire, laissant pour le remplacer Andronique, l'un desgrands dignitaires.	31 θαττον ουν ο βασιλευς ηκεν καταστειλαι τα πραγματα καταλιπων τον διαδεχομενον ανδρονικον των εν αξιωματι κειμενων
32 Convaincu de saisir une occasion favorable, Ménélas déroba quelques vases d'or dusanctuaire, il en fit cadeau à Andronique et réussit à en vendre d'autres à Tyr et aux villes voisines.	32 νομισας δε ο μενελαος ειληφεναι καιρον ευφυη χρυσωματα τινα των του ιερου νοσφισαμενος εχαρισατο τω ανδρονικω και ετερα ετυγχανεν πεπρακως εις τε τυρον και τας κυκλω πολεις
33 Devant l'évidence du fait, Onias lui adressa des reproches, après s'être retiré dans le lieuinviolable de Daphné voisine d'Antioche.	33 α και σαφως επεγνωκως ο ονιας απηλεγχεν αποκεχωρηκως εις ασυλον τοπον επι δαφνης της προς αντιοχειαν κειμενης
34 En conséquence Ménélas, prenant à part Andronique le pressait de supprimer Onias.Andronique vint donc trouver Onias: se fiant à la ruse et lui tendant la main droite avec serment, il le décida,sans toutefois dissiper tout soupçon, à sortir de son asile, et le mit à mort sur-le-champ sans tenir compte de lajustice.	34 οθεν ο μενελαος λαβων ιδια τον ανδρονικον παρεκαλει χειρωσασθαι τον ονιαν ο δε παραγενομενος επι τον ονιαν και πεισθεις επι δολω και δεξιασθεις μεθ' ορκων δους δεξιαν καιπερ εν υποψια κειμενος επεισεν εκ του ασυλου προελθειν ον και παραχρημα παρεκλεισεν ουκ αιδεσθεις το δικαιον
35 Pour ce motif, non seulement les Juifs, mais aussi beaucoup de gens parmi les autres peuplesfurent indignés et trouvèrent intolérable le meurtre injuste de cet homme.	35 δι' ην αιτιαν ου μονον ιουδαιοι πολλοι δε και των αλλων εθνων εδειναζον και εδυσφορουν επι τω του ανδρος αδικω φονω
36 Lorsque le roi fut rentré des régions ciliciennes, les Juifs de la capitale et les Grecs quipartageaient leur haine de la violence vinrent le trouver au sujet du meurtre injustifié d'Onias.	36 του δε βασιλεως επανελθοντος απο των κατα κιλικιαν τοπων ενετυγχανον οι κατα πολιν ιουδαιοι συμμισοπονηρουντων και των ελληνων υπερ του παρα λογον τον ονιαν απεκτονησθαι
37 Antiochus, contristé jusqu'au fond de l'âme et touché de compassion, versa des larmes ausouvenir de la prudence et de la modération du défunt.	37 ψυχικως ουν ο αντιοχος επιλυπηθεις και τραπεις επι ελεος και δακρυσας δια την του μετηλλαχοτος σωφροσυνην και πολλην ευταξιαν
38 Enflammé d'indignation, il dépouilla immédiatement Andronique de la pourpre et déchira sesvêtements, puis l'ayant fait mener par toute la ville, il envoya hors de ce monde le meurtrier, à l'endroit même oùil avait exercé son impiété sur Onias, le Seigneur le frappant ainsi d'un juste châtiment.	38 και πυρωθεις τοις θυμοις παραχρημα την του ανδρονικου πορφυραν περιελομενος και τους χιτωνας περιρρηξας περιαγαγων καθ' ολην την πολιν επ' αυτον τον τοπον ουπερ τον ονιαν ησεβησεν εκει τον μιαιφονον απεκοσμησεν του κυριου την αξιαν αυτω κολασιν αποδοντος
39 Or, un grand nombre de vols sacrilèges ayant été commis dans la ville par Lysimaqued'accord avec Ménélas, et le bruit s'en étant répandu au-dehors, le peuple s'ameuta contre Lysimaque, alors quebeaucoup d'objets d'or avaient déjà été dispersés.	39 γενομενων δε πολλων ιεροσυληματων κατα την πολιν υπο του λυσιμαχου μετα της του μενελαου γνωμης και διαδοθεισης εξω της φημης επισυνηχθη το πληθος επι τον λυσιμαχον χρυσωματων ηδη πολλων διενηνεγμενων
40 Comme la multitude s'était soulevée, débordante de colère, Lysimaque arma près de 3.000hommes et prit l'initiative des violences; marchait en tête un certain Auranos, homme avancé en âge, et nonmoins en folie.	40 επεγειρομενων δε των οχλων και ταις οργαις διεμπιπλαμενων καθοπλισας ο λυσιμαχος προς τρισχιλιους κατηρξατο χειρων αδικων προηγησαμενου τινος αυρανου προβεβηκοτος την ηλικιαν ουδεν δε ηττον και την ανοιαν
41 Prenant conscience de l'attaque de Lysimaque, les uns s'armaient de pierres, les autres degourdins, certains prenaient à pleines mains la cendre qui se trouvait là, et tous assaillirent pêle-mêle les gens deLysimaque.	41 συνιδοντες δε και την επιθεσιν του λυσιμαχου συναρπασαντες οι μεν πετρους οι δε ξυλων παχη τινες δε εκ της παρακειμενης σποδου δρασσομενοι φυρδην ενετινασσον εις τους περι τον λυσιμαχον
42 Aussi bien leur firent-ils beaucoup de blessés et quelques morts; ils mirent le reste en fuite et,quant au voleur sacrilège, ils le massacrèrent près du Trésor.	42 δι' ην αιτιαν πολλους μεν αυτων τραυματιας εποιησαν τινας δε και κατεβαλον παντας δε εις φυγην συνηλασαν αυτον δε τον ιεροσυλον παρα το γαζοφυλακιον εχειρωσαντο
43 Sur ces faits un procès fut intenté à Ménélas.	43 περι δε τουτων ενεστη κρισις προς τον μενελαον
44 Lorsque le roi vint à Tyr, les trois hommes envoyés par le sénat soutinrent devant lui lajustice de leur cause.	44 καταντησαντος δε του βασιλεως εις τυρον επ' αυτου την δικαιολογιαν εποιησαντο οι πεμφθεντες τρεις ανδρες υπο της γερουσιας
45 Voyant déjà la partie perdue, Ménélas promit des sommes importantes à Ptolémée, fils deDorymène, pour qu'il gagnât le roi à sa cause.	45 ηδη δε λελειμμενος ο μενελαος επηγγειλατο χρηματα ικανα τω πτολεμαιω δορυμενους προς το πεισαι τον βασιλεα
46 Aussi Ptolémée, ayant emmené le roi sous un portique comme pour prendre le frais, le fitchanger d'avis,	46 οθεν απολαβων ο πτολεμαιος εις τι περιστυλον ως αναψυξοντα τον βασιλεα μετεθηκεν
47 si bien qu'il renvoya Ménélas, l'auteur de tout ce mal, absous des accusations portées contrelui, et qu'il condamna à mort des malheureux qui, s'ils avaient plaidé leur cause même devant des Scythes,eussent été renvoyés innocents.	47 και τον μεν της ολης κακιας αιτιον μενελαον απελυσεν των κατηγορημενων τοις δε ταλαιπωροις οιτινες ει και επι σκυθων ελεγον απελυθησαν ακαταγνωστοι τουτοις θανατον επεκρινεν
48 Ceux donc qui avaient pris la défense de la ville, des bourgs et des vases sacrés subirent sansdélai cette peine injuste.	48 ταχεως ουν την αδικον ζημιαν υπεσχον οι περι πολεως και δημων και των ιερων σκευων προηγορησαντες
49 Aussi vit-on même des Tyriens, outrés d'une telle méchanceté, pourvoir magnifiquement àleur sépulture.	49 δι' ην αιτιαν και τυριοι μισοπονηρησαντες τα προς την κηδειαν αυτων μεγαλοπρεπως εχορηγησαν
50 Quant à Ménélas, grâce à la cupidité des puissants, il se maintint au pouvoir, grandissant enmalice et se posant en principal adversaire de ses concitoyens.	50 ο δε μενελαος δια τας των κρατουντων πλεονεξιας εμενεν επι τη αρχη επιφυομενος τη κακια μεγας των πολιτων επιβουλος καθεστως