Proverbia 21

NOVA VULGATA	Biblia Tysiąclecia
1 Sicut rivi aquarum cor regis in manu Domini: quocumque voluerit, inclinabit illud.	1 Serce króla w ręku Pana jak płynąca woda, On zwraca je, dokąd [sam] chce.
2 Omnis via viri recta sibi videtur; appendit autem corda Dominus.	2 Każdego droga zdaje mu się prawa, lecz Pan osądza serca.
3 Facere misericordiam et iudicium magis placet Domino quam victimae.	3 Postępowanie uczciwe i prawe milsze Panu niż krwawa ofiara.
4 Exaltatio oculorum et dilatatio cordis, lucerna impiorum: peccatum.	4 Dumne oczy i serce nadęte, [ta] pochodnia występnych jest grzechem.
5 Cogitationes sollertis semper in abundantiam; omnis autem festinus semper in egestate est.	5 Zamiary pracowitego [przynoszą] zysk, a wszystkich śpieszących się - biedę.
6 Qui congregat thesauros lingua mendacii, vento impingetur ad laqueos mortis.	6 Gromadzenie skarbów językiem kłamliwym, to wiatr ścigany - szukanie śmierci.
7 Violentia impiorum detrahet eos, quia noluerunt facere iudicium.	7 Przemoc występnych porwie ich samych, bo nie chcą strzec prawości.
8 Perversa via viri aliena est; qui autem mundus est, rectum opus eius.	8 Kręta droga zbrodniarza, niewinny działa z prawością.
9 Melius est sedere in angulo domatis quam cum muliere litigiosa et in domo communi.	9 Lepsze mieszkanie w kącie dachu niż żona swarliwa i dom obszerny.
10 Anima impii desiderat malum; non miserebitur proximo suo.	10 Dusza grzesznika pożąda zła, w jego oczach bliźni nie znajduje łaski.
11 Multato derisore sapientior erit parvulus; et, si instruatur sapiens, sumet scientiam.	11 Gdy karzą szydercę, mądrzeje prostaczek, gdy uczą mądrego, on wiedzę zdobywa.
12 Excogitat Iustus de domo impii, ut praecipitet impios in malum.	12 Sprawiedliwy [Bóg] myśli o domu zbrodniarza, w nieszczęście wtrąca nieprawych.
13 Qui obturat aurem suam ad clamorem pauperis, et ipse clamabit, et non exaudietur.	13 Kto uszy zatyka na krzyk ubogiego, sam będzie wołał bez skutku.
14 Munus absconditum exstinguit iras, et donum in sinu indignationem maximam.	14 Dar potajemny uśmierza gniew, a złość największą - podarek w zanadrzu.
15 Gaudium iusto est facere iudicium, et ruina operantibus iniquitatem.	15 Cieszy się prawy z czynów uczciwych, są one postrachem dla ludzi nieprawych.
16 Vir, qui erraverit a via prudentiae, in coetu umbrarum commorabitur.	16 Kto zbacza z drogi rozwagi, odpocznie w towarzystwie cieni.
17 Qui diligit convivia, in egestate erit; qui amat vinum et pinguia, non ditabitur.	17 Popada w nędzę, kto lubi hulanki, nie wzbogaci się, kto lubi oliwę i wino.
18 Redemptio pro iusto impius, et pro rectis iniquus.	18 Okupem prawego - odstępca, niewierny - zamiast prawego.
19 Melius est habitare in terra deserta quam cum muliere rixosa et iracunda.	19 Lepiej mieszkać w pustyni niż z żoną kłótliwą, mrukliwą.
20 Thesaurus desiderabilis et pinguis in habitaculo sapientis, et imprudens homo dissipabit illum.	20 Cenny skarb i oliwa w domu mądrego, a głupiec je marnotrawi.
21 Qui sequitur iustitiam et misericordiam, inveniet vitam et iustitiam et gloriam.	21 Kto szuka prawości, dobroci, ten znajdzie życie, "powodzenie" i chwałę.
22 Civitatem fortium ascendit sapiens et destruit robur fiduciae eius.	22 Mądry się wdarł do miasta siłaczy i zniszczył moc, której ufali.
23 Qui custodit os suum et linguam suam, custodit ab angustiis animam suam.	23 Strzegąc swych ust i języka, chroni się życie przed uciskami.
24 Superbus et arrogans vocatur derisor, qui operatur in ira superbiae.	24 Pyszałek, samochwał: nazywany szydercą działa z nadmiaru swej pychy.
25 Desideria occidunt pigrum; noluerunt enim quidquam manus eius operari:	25 Pragnienie uśmierca leniucha, bo jego rękom nie chce się pracować.
26 tota die concupiscit et desiderat; qui autem iustus est, tribuet et non parcit.	26 On tylko pożąda dzień cały, a prawy udziela - nie szczędzi.
27 Hostiae impiorum abominabiles, eo magis quia offeruntur ex scelere.	27 Obrzydła ofiara występnych, tym bardziej złożona w złej myśli.
28 Testis mendax peribit; vir oboediens loquetur in victoriam.	28 Zginie świadek fałszywy, kto [umie] słuchać, może ciągle mówić.
29 Vir impius obfirmat vultum suum; qui autem rectus est, corrigit viam suam.	29 Niewierny ma upór na twarzy, a prawy umacnia swe drogi.
30 Non est sapientia, non est prudentia, non est consilium contra Dominum.	30 Nie ma mądrości ani rozumu, ni rady przeciwko Panu.
31 Equus paratur ad diem belli, Dominus autem salutem tribuit.	31 Na dzień bitwy osiodła się konia, ale zwycięstwo zależy od Pana.