2 Maccabees 1

NEW AMERICAN BIBLE	Biblia Tysiąclecia
1 The Jews in Jerusalem and in the land of Judea send greetings to their brethren, the Jews in Egypt, and wish them true peace!	1 Braciom Żydom w Egipcie [przesyłają] pozdrowienie bracia Żydzi z Jerozolimy, a ci, którzy mieszkają w krainie judzkiej, życzą pokoju i dobra.
2 May God bless you and remember his covenant with his faithful servants, Abraham, Isaac and Jacob.	2 Niech Bóg udziela wam dobra i niech pamięta o przymierzu swoim, [zawartym] z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem, wiernymi swoimi sługami;
3 May he give to all of you a heart to worship him and to do his will readily and generously.	3 niech da wam wszystkim serce, abyście czcili Go i wykonywali Jego wolę sercem wielkim i duszą ochotną;
4 May he open your heart to his law and his commandments and grant you peace.	4 niech otworzy wasze serce dla swojego Prawa i dla przykazań, a niech sprawi pokój!
5 May he hear your prayers, and be reconciled to you, and never forsake you in time of adversity.	5 Niech wysłucha waszych modlitw, niech da się wam przejednać i niech was nie opuści w złym czasie!
6 Even now we are praying for you here.	6 Oto teraz tutaj modlimy się za was.
7 In the reign of Demetrius, the year one hundred and sixty-nine, we Jews wrote to you during the trouble and violence that overtook us in those years after Jason and his followers had revolted against the holy land and the kingdom,	7 Za panowania Demetriusza, w roku sto sześćdziesiątym dziewiątym, my, Żydzi, napisaliśmy do was: W najsroższym utrapieniu, jakie spadło [na nas] w latach, kiedy Jazon i jego zwolennicy zdradzili Ziemię Świętą i królestwo,
8 setting fire to the gatehouse and shedding innocent blood. But we prayed to the Lord, and our prayer was heard; we offered sacrifices and fine flour; we lighted the lamps and set out the loaves of bread.	8 kiedy podpalono bramę i wylano krew niewinną, my modliliśmy się do Pana i zostaliśmy wysłuchani. Złożyliśmy ofiarę krwawą i ofiarę z najczystszej mąki, zapaliliśmy lampy i położyliśmy chleby.
9 We are now reminding you to celebrate the feast of Booths in the month of Chislev.	9 Teraz zaś [piszemy], abyście obchodzili Święto Namiotów miesiąca Kislew. [Dan] w roku sto osiemdziesiątym ósmym.
10 Dated in the year one hundred and eighty-eight. The people of Jerusalem and Judea, the senate, and Judas send greetings and good wishes to Aristobulus, counselor of King Ptolemy and member of the family of the anointed priests, and to the Jews in Egypt.	10 Mieszkańcy Jerozolimy i mieszkańcy Judei, starszyzna i Juda Arystobulowi, nauczycielowi króla Ptolemeusza, pochodzącemu z rodu namaszczonych kapłanów, i Żydom mieszkającym w Egipcie - życzą radości i zdrowia.
11 Since we have been saved by God from grave dangers, we give him great thanks for having fought on our side against the king;	11 Wybawieni przez Boga z wielkich niebezpieczeństw, gorąco Mu dziękujemy, jako sprzymierzeni przeciwko królowi.
12 it was he who drove out those who fought against the holy city.	12 On sam bowiem wypędził tych, którzy gotowi byli do walki przeciwko Świętemu Miastu.
13 When their leader arrived in Persia with his seemingly irresistible army, they were cut to pieces in the temple of the goddess Nanea through a deceitful stratagem employed by Nanea's priests.	13 Kiedy bowiem wódz udał się do Persji, a z nim razem niezwyciężone - jak się wydawało - wojsko, zostali oni pokonani w świątyni bogini Nanai dzięki podstępowi, do którego się uciekli kapłani Nanai.
14 On the pretext of marrying the goddess, Antiochus with his Friends had come to the place to get its great treasures by way of dowry.	14 Albowiem gdy przybył na miejsce sam Antioch, a razem z nim jego przyjaciele, aby [pod pozorem zaślubin z nią] zabrać wielkie skarby jako posag
15 When the priests of the Nanaeon had displayed the treasures, Antiochus with a few attendants came to the temple precincts. As soon as he entered the temple, the priests locked the doors.	15 i kiedy kapłani świątyni Nanai je wyłożyli, a on wszedł z kilkoma w obręb świątyni, zamknęli przybytek, skoro tylko wszedł Antioch,
16 Then they opened a hidden trapdoor in the ceiling, hurled stones at the leader and his companions and struck them down. They dismembered the bodies, cut off their heads and tossed them to the people outside.	16 a otworzyli tajemne drzwi w suficie i zabili wodza, zrzucając na niego kamienie. Potem pocięli ich na kawałki, a głowy odcięli i wyrzucili tym, którzy byli na zewnątrz.
17 Forever blessed be our God, who has thus punished the wicked!	17 Za wszystko niech będzie błogosławiony nasz Bóg, który wydał na śmierć tych, co się dopuścili bezbożności.
18 We shall be celebrating the purification of the temple on the twenty-fifth day of the month Chislev, so we thought it right to inform you, that you too may celebrate the feast of Booths and of the fire that appeared when Nehemiah, the rebuilder of the temple and the altar, offered sacrifices.	18 Mając obchodzić Oczyszczenie świątyni dwudziestego piątego Kislew, uważaliśmy, że trzeba wam o tym donieść, abyście wy także obchodzili Święto Namiotów i ognia [na pamiątkę tego], jak Nehemiasz odbudował świątynię i ołtarz, a potem złożył ofiary.
19 When our fathers were being exiled to Persia, devout priests of the time took some of the fire from the altar and hid it secretly in the hollow of a dry cistern, making sure that the place would be unknown to anyone.	19 Gdy bowiem do ziemi perskiej byli uprowadzeni nasi ojcowie, ówcześni pobożni kapłani wzięli ogień z ołtarza i potajemnie skryli go w zagłębieniu wyschłej studni. Tam zabezpieczyli go tak, że miejsce nikomu nie było znane.
20 Many years later, when it so pleased God, Nehemiah, commissioned by the king of Persia, sent the descendants of the priests who had hidden the fire to look for it.	20 Po upływie wielu lat, gdy spodobało się Bogu, Nehemiasz, który był przysłany przez króla perskiego, posłał po ogień potomków tych kapłanów, którzy go ukryli. Jak oni opowiedzieli nam, nie znaleźli ognia, ale tylko gęstą wodę. Rozkazał więc, aby nabrali jej i przynieśli.
21 When they informed us that they could not find any fire, but only muddy water, he ordered them to scoop some out and bring it. After the material for the sacrifices had been prepared, Nehemiah ordered the priests to sprinkle with the water the wood and what lay on it.	21 Gdy zaś było przygotowane wszystko do ofiar, Nehemiasz rozkazał kapłanom, aby polali tą wodą zarówno drzewo, jak i to, co było na nim położone,
22 When this was done and in time the sun, which had been clouded over, began to shine, a great fire blazed up, so that everyone marveled.	22 a kiedy to wykonali i po upływie pewnego czasu zaświeciło słońce, które przedtem było za chmurami, zapłonął ogień tak wielki, że dziwili się wszyscy.
23 While the sacrifice was being burned, the priests recited a prayer, and all present joined in with them, Jonathan leading and the rest responding with Nehemiah.	23 Podczas spalania się ofiary modlili się kapłani, a wraz z kapłanami wszyscy. Rozpoczynał Jonatan, wszyscy zaś odpowiadali razem z Nehemiaszem.
24 The prayer was as follows: "Lord, Lord God, creator of all things, awesome and strong, just and merciful, the only king and benefactor,	24 Modlitwa zaś brzmiała w ten sposób: Panie, Panie Boże, Stwórco wszystkiego, straszliwy i mocny, sprawiedliwy i miłosierny, jedyny Królu i Dobroczyńco,
25 who alone are gracious, just, almighty, and eternal, Israel's savior from all evil, who chose our forefathers and sanctified them:	25 jedyny Rozdawco dóbr, jedynie sprawiedliwy, wszechmocny i wieczny, który wybawiasz Izraela ze wszystkiego zła, który ojców naszych uczyniłeś wybranymi i który uświęciłeś ich,
26 accept this sacrifice on behalf of all your people Israel and guard and sanctify your heritage.	26 przyjmij ofiarę za cały naród Twój izraelski, ustrzeż swój dział i uświęć!
27 Gather together our scattered people, free those who are the slaves of the Gentiles, look kindly on those who are despised and detested, and let the Gentiles know that you are our God.	27 Sprowadź rozproszonych spomiędzy nas! Uwolnij tych, którzy są w niewoli u pogan. Na wyśmiewanych i wzgardzonych spojrzyj łaskawie, aby poganie poznali, że Ty jesteś Bogiem naszym.
28 Punish those who tyrannize over us and arrogantly mistreat us.	28 Ukarz tych, którzy uciskają nas i w pysze swojej nas znieważają.
29 Plant your people in your holy place, as Moses promised."	29 Zaszczep lud Twój na Twoim świętym miejscu, jak powiedział Mojżesz.
30 Then the priests began to sing hymns.	30 Kapłani intonowali hymny.
31 After the sacrifice was burned, Nehemiah ordered the rest of the liquid to be poured upon large stones.	31 Gdy spłonęło to, co złożono w ofierze, kazał Nehemiasz pozostałą wodę wylać na wielkie kamienie.
32 As soon as this was done, a flame blazed up, but its light was lost in the brilliance cast from a light on the altar.	32 Gdy zaś to wykonano, wybuchnął płomień, który jednak pochłonięty został przez ogień z ołtarza.
33 When the event became known and the king of the Persians was told that, in the very place where the exiled priests had hidden the fire, a liquid was found with which Nehemiah and his people had burned the sacrifices,	33 Kiedy ten wypadek stał się głośny i królowi Persów doniesiono, że na miejscu, gdzie ukryli ogień owi uprowadzeni w niewolę kapłani, ukazała się woda, którą Nehemiasz i jego ludzie poświęcili to, co było przeznaczone na ofiarę,
34 the king, after verifying the fact, fenced the place off and declared it sacred.	34 król zbadał sprawę, a miejsce ogrodził i uczynił świętym.
35 To those on whom the king wished to bestow favors he distributed the large revenues he received there.	35 Król pobierał [stąd] wielkie dochody i rozdzielał je tym, dla których był łaskaw.
36 Nehemiah and his companions called the liquid nephthar, meaning purification, but most people named it naphtha.	36 Ludzie Nehemiasza nazwali tę wodę "neftar", to znaczy oczyszczenie, u wielu jednak nazywa się ona "neftai".