1 υιε εμων νομιμων μη επιλανθανου τα δε ρηματα μου τηρειτω ση καρδια | 1 My son, forget not my teaching, keep in mind my commands; |
2 μηκος γαρ βιου και ετη ζωης και ειρηνην προσθησουσιν σοι | 2 For many days, and years of life, and peace, will they bring you. |
3 ελεημοσυναι και πιστεις μη εκλιπετωσαν σε αφαψαι δε αυτας επι σω τραχηλω και ευρησεις χαριν | 3 Let not kindness and fidelity leave you; bind them around your neck; |
4 και προνοου καλα ενωπιον κυριου και ανθρωπων | 4 Then will you win favor and good esteem before God and man. |
5 ισθι πεποιθως εν ολη καρδια επι θεω επι δε ση σοφια μη επαιρου | 5 Trust in the LORD with all your heart, on your own intelligence rely not; |
6 εν πασαις οδοις σου γνωριζε αυτην ινα ορθοτομη τας οδους σου ο δε πους σου ου μη προσκοπτη | 6 In all your ways be mindful of him, and he will make straight your paths. |
7 μη ισθι φρονιμος παρα σεαυτω φοβου δε τον θεον και εκκλινε απο παντος κακου | 7 Be not wise in your own eyes, fear the LORD and turn away from evil; |
8 τοτε ιασις εσται τω σωματι σου και επιμελεια τοις οστεοις σου | 8 This will mean health for your flesh and vigor for your bones. |
9 τιμα τον κυριον απο σων δικαιων πονων και απαρχου αυτω απο σων καρπων δικαιοσυνης | 9 Honor the LORD with your wealth, with first fruits of all your produce; |
10 ινα πιμπληται τα ταμιεια σου πλησμονης σιτου οινω δε αι ληνοι σου εκβλυζωσιν | 10 Then will your barns be filled with grain, with new wine your vats will overflow. |
11 υιε μη ολιγωρει παιδειας κυριου μηδε εκλυου υπ' αυτου ελεγχομενος | 11 The discipline of the LORD, my son, disdain not; spurn not his reproof; |
12 ον γαρ αγαπα κυριος παιδευει μαστιγοι δε παντα υιον ον παραδεχεται | 12 For whom the LORD loves he reproves, and he chastises the son he favors. |
13 μακαριος ανθρωπος ος ευρεν σοφιαν και θνητος ος ειδεν φρονησιν | 13 Happy the man who finds wisdom, the man who gains understanding! |
14 κρειττον γαρ αυτην εμπορευεσθαι η χρυσιου και αργυριου θησαυρους | 14 For her profit is better than profit in silver, and better than gold is her revenue; |
15 τιμιωτερα δε εστιν λιθων πολυτελων ουκ αντιταξεται αυτη ουδεν πονηρον ευγνωστος εστιν πασιν τοις εγγιζουσιν αυτη παν δε τιμιον ουκ αξιον αυτης εστιν | 15 She is more precious than corals, and none of your choice possessions can compare with her. |
16 μηκος γαρ βιου και ετη ζωης εν τη δεξια αυτης εν δε τη αριστερα αυτης πλουτος και δοξα [16α] εκ του στοματος αυτης εκπορευεται δικαιοσυνη νομον δε και ελεον επι γλωσσης φορει | 16 Long life is in her right hand, in her left are riches and honor; |
17 αι οδοι αυτης οδοι καλαι και παντες οι τριβοι αυτης εν ειρηνη | 17 Her ways are pleasant ways, and all her paths are peace; |
18 ξυλον ζωης εστι πασι τοις αντεχομενοις αυτης και τοις επερειδομενοις επ' αυτην ως επι κυριον ασφαλης | 18 She is a tree of life to those who grasp her, and he is happy who holds her fast. |
19 ο θεος τη σοφια εθεμελιωσεν την γην ητοιμασεν δε ουρανους εν φρονησει | 19 The LORD by wisdom founded the earth, established the heavens by understanding; |
20 εν αισθησει αβυσσοι ερραγησαν νεφη δε ερρυησαν δροσους | 20 By his knowledge the depths break open, and the clouds drop down dew. |
21 υιε μη παραρρυης τηρησον δε εμην βουλην και εννοιαν | 21 My son, let not these slip out of your sight: keep advice and counsel in view; |
22 ινα ζηση η ψυχη σου και χαρις η περι σω τραχηλω [22α] εσται δε ιασις ταις σαρξι σου και επιμελεια τοις σοις οστεοις | 22 So will they be life to your soul, and an adornment for your neck. |
23 ινα πορευη πεποιθως εν ειρηνη πασας τας οδους σου ο δε πους σου ου μη προσκοψη | 23 Then you may securely go your way; your foot will never stumble; |
24 εαν γαρ καθη αφοβος εση εαν δε καθευδης ηδεως υπνωσεις | 24 When you lie down, you need not be afraid, when you rest, your sleep will be sweet. |
25 και ου φοβηθηση πτοησιν επελθουσαν ουδε ορμας ασεβων επερχομενας | 25 Be not afraid of sudden terror, of the ruin of the wicked when it comes; |
26 ο γαρ κυριος εσται επι πασων οδων σου και ερεισει σον ποδα ινα μη σαλευθης | 26 For the LORD will be your confidence, and will keep your foot from the snare. |
27 μη αποσχη ευ ποιειν ενδεη ηνικα αν εχη η χειρ σου βοηθειν | 27 Refuse no one the good on which he has a claim when it is in your power to do it for him. |
28 μη ειπης επανελθων επανηκε και αυριον δωσω δυνατου σου οντος ευ ποιειν ου γαρ οιδας τι τεξεται η επιουσα | 28 Say not to your neighbor, "Go, and come again, tomorrow I will give," when you can give at once. |
29 μη τεκτηνη επι σον φιλον κακα παροικουντα και πεποιθοτα επι σοι | 29 Plot no evil against your neighbor, against him who lives at peace with you. |
30 μη φιλεχθρησης προς ανθρωπον ματην μη τι εις σε εργασηται κακον | 30 Quarrel not with a man without cause, with one who has done you no harm. |
31 μη κτηση κακων ανδρων ονειδη μηδε ζηλωσης τας οδους αυτων | 31 Envy not the lawless man and choose none of his ways: |
32 ακαθαρτος γαρ εναντι κυριου πας παρανομος εν δε δικαιοις ου συνεδριαζει | 32 To the LORD the perverse man is an abomination, but with the upright is his friendship. |
33 καταρα θεου εν οικοις ασεβων επαυλεις δε δικαιων ευλογουνται | 33 The curse of the LORD is on the house of the wicked, but the dwelling of the just he blesses; |
34 κυριος υπερηφανοις αντιτασσεται ταπεινοις δε διδωσιν χαριν | 34 When he is dealing with the arrogant, he is stern, but to the humble he shows kindness. |
35 δοξαν σοφοι κληρονομησουσιν οι δε ασεβεις υψωσαν ατιμιαν | 35 Honor is the possession of wise men, but fools inherit shame. |