1 Προτιμοτερον ονομα καλον παρα πλουτη μεγαλα, χαρις αγαθη παρα αργυριον και χρυσιον. | 1 A good name is more desirable than great riches, and high esteem, than gold and silver. |
2 Πλουσιος και πτωχος συναπαντωνται? ο Κυριος ειναι ο Ποιητης αμφοτερων τουτων. | 2 Rich and poor have a common bond: the LORD is the maker of them all. |
3 Ο φρονιμος προβλεπει το κακον και κρυπτεται? οι αφρονες ομως προχωρουσι και τιμωρουνται. | 3 The shrewd man perceives evil and hides, while simpletons continue on and suffer the penalty. |
4 Η αμοιβη της ταπεινωσεως και του φοβου του Κυριου ειναι πλουτος και δοξα και ζωη. | 4 The reward of humility and fear of the LORD is riches, honor and life. |
5 Τριβολοι και παγιδες ειναι εν τη οδω του σκολιου? οστις φυλαττει την ψυχην αυτου, θελει εισθαι μακραν απ' αυτων. | 5 Thorns and snares are on the path of the crooked; he who would safeguard his life will shun them. |
6 Διδαξον το παιδιον εν αρχη της οδου αυτου? και δεν θελει απομακρυνθη απ' αυτης ουδε οταν γηραση. | 6 Train a boy in the way he should go; even when he is old, he will not swerve from it. |
7 Ο πλουσιος εξουσιαζει τους πτωχους? και ο δανειζομενος ειναι δουλος του δανειζοντος. | 7 The rich rule over the poor, and the borrower is the slave of the lender. |
8 Ο σπειρων ανομιαν θελει θερισει συμφορας? και η ραβδος της υβρεως αυτου θελει εκλειψει. | 8 He who sows iniquity reaps calamity, and the rod destroys his labors. |
9 Ο εχων ομμα αγαθον θελει ευλογηθη? διοτι διδει εκ του αρτου αυτου εις τον πτωχον. | 9 The kindly man will be blessed, for he gives of his sustenance to the poor. |
10 Εκδιωξον τον χλευαστην και θελει συνεξελθει η φιλονεικια, και η ερις και η υβρις θελουσι παυσει. | 10 Expel the arrogant man and discord goes out; strife and insult cease. |
11 Οστις αγαπα την καθαροτητα της καρδιας, δια την χαριν των χειλεων αυτου ο βασιλευς θελει εισθαι φιλος αυτου. | 11 The LORD loves the pure of heart; the man of winning speech has the king for his friend. |
12 Οι οφθαλμοι του Κυριου περιφρουρουσι την γνωσιν? ανατρεπει δε τας υποθεσεις του παρανομου. | 12 The eyes of the LORD safeguard knowledge, but he defeats the projects of the faithless. |
13 Ο οκνηρος λεγει, Λεων ειναι εξω? εν τω μεσω των πλατειων θελω φονευθη. | 13 The sluggard says, "A lion is outside; in the streets I might be slain." |
14 Στομα γυναικος αλλοτριας ειναι λακκος βαθυς? ο μισουμενος υπο Κυριου θελει εμπεσει εις αυτον. | 14 The mouth of the adulteress is a deep pit; he with whom the LORD is angry will fall into it. |
15 Η ανοησια ειναι συνδεδεμενη μετα της καρδιας του παιδιου? η ραβδος της παιδειας θελει αποχωρισει αυτην απ' αυτου. | 15 Folly is close to the heart of a child, but the rod of discipline will drive it far from him. |
16 Οστις καταθλιβει τον πτωχον δια να αυξηση τα πλουτη αυτου, και οστις διδει εις τον πλουσιον, θελει ελθει βεβαιως εις ενδειαν. | 16 He who oppresses the poor to enrich himself will yield up his gains to the rich as sheer loss. |
17 Κλινον το ωτιον σου και ακουε τους λογους των σοφων, και προσκολλησον την καρδιαν σου εις την γνωσιν μου? | 17 The sayings of the wise: Incline your ear, and hear my words, and apply your heart to my doctrine; |
18 διοτι ειναι τερπνοι, εαν φυλαττη αυτους εν τη καρδια σου? και θελουσι συναρμοζεσθαι ομου επι των χειλεων σου. | 18 For it will be well if you keep them in your bosom, if they all are ready on your lips. |
19 Δια να ηναι το θαρρος σου επι τον Κυριον, εδιδαξα ταυτα εις σε την ημεραν ταυτην, μαλιστα εις σε. | 19 That your trust may be in the LORD, I make known to you the words of Amen-em-Ope. |
20 Δεν εγραψα εις σε πολλακις δια συμβουλων και γνωσεων, | 20 Have I not written for you the "Thirty," with counsels and knowledge, |
21 δια να σε καμω να γνωρισης την βεβαιοτητα των λογων της αληθειας, ωστε να αποκρινησαι λογους αληθειας προς τους εξαποστελλοντας σε; | 21 To teach you truly how to give a dependable report to one who sends you? |
22 Μη γυμνονης τον πτωχον, διοτι ειναι πτωχος? μηδε καταθλιβε εις την πυλην τον δυστυχουντα? | 22 Injure not the poor because they are poor, nor crush the needy at the gate; |
23 διοτι ο Κυριος θελει εκδικασει την δικην αυτων? και θελει γυμνωσει την ψυχην των γυμνωσαντων αυτους. | 23 For the LORD will defend their cause, and will plunder the lives of those who plunder them. |
24 Μη καμνε φιλιαν μετα ανθρωπου θυμωδους? και μετα ανθρωπου οργιλου μη συμπεριπατει? | 24 Be not friendly with a hotheaded man, nor the companion of a wrathful man, |
25 μηποτε μαθης τας οδους αυτου, και λαβης παγιδα εις την ψυχην σου. | 25 Lest you learn his ways, and get yourself into a snare. |
26 Μη εσο εκ των διδοντων χειρα, εκ των εγγυωμενων δια χρεη. | 26 Be not one of those who give their hand in pledge, of those who become surety for debts; |
27 Εαν δεν εχης ποθεν να πληρωσης, δια τι να παρωσι την κλινην σου υποκατωθεν σου; | 27 For if you have not the means to pay, your bed will be taken from under you. |
28 Μη μετακινει ορια αρχαια, τα οποια εθεσαν οι πατερες σου. | 28 Remove not the ancient landmark which your fathers set up. |
29 Ειδες ανθρωπον επιτηδειον εις τα εργα αυτου; αυτος θελει παρασταθη ενωπιον βασιλεων? δεν θελει παρασταθη ενωπιον ουτιδανων. | 29 You see a man skilled at his work? He will stand in the presence of kings; he will not stand in the presence of obscure men. |