1 Προτιμοτερον ονομα καλον παρα πλουτη μεγαλα, χαρις αγαθη παρα αργυριον και χρυσιον. | 1 Vale más el buen nombre que las muchas riquezas, y ser estimado vale más que la plata y el oro. |
2 Πλουσιος και πτωχος συναπαντωνται? ο Κυριος ειναι ο Ποιητης αμφοτερων τουτων. | 2 El rico y el pobre tienen esto en común: el Señor los hizo a los dos. |
3 Ο φρονιμος προβλεπει το κακον και κρυπτεται? οι αφρονες ομως προχωρουσι και τιμωρουνται. | 3 El hombre precavido ve el mal y se esconde, los incautos siguen adelante y la pagan. |
4 Η αμοιβη της ταπεινωσεως και του φοβου του Κυριου ειναι πλουτος και δοξα και ζωη. | 4 Premio de la humildad son el temor del Señor, la riqueza, el honor y la vida. |
5 Τριβολοι και παγιδες ειναι εν τη οδω του σκολιου? οστις φυλαττει την ψυχην αυτου, θελει εισθαι μακραν απ' αυτων. | 5 Hay espinas y trampas en el camino del hombre tortuoso: el que cuida de sí mismo se aparta de ellas. |
6 Διδαξον το παιδιον εν αρχη της οδου αυτου? και δεν θελει απομακρυνθη απ' αυτης ουδε οταν γηραση. | 6 Inicia al niño en el camino que debe seguir, y ni siquiera en su vejez se apartará de él. |
7 Ο πλουσιος εξουσιαζει τους πτωχους? και ο δανειζομενος ειναι δουλος του δανειζοντος. | 7 El rico domina a los pobres y el deudor es esclavo del acreedor. |
8 Ο σπειρων ανομιαν θελει θερισει συμφορας? και η ραβδος της υβρεως αυτου θελει εκλειψει. | 8 El que siembra injusticia cosechará desgracias y la vara de su furor lo aniquilará. |
9 Ο εχων ομμα αγαθον θελει ευλογηθη? διοτι διδει εκ του αρτου αυτου εις τον πτωχον. | 9 El hombre generoso será bendecido, porque comparte su pan con el pobre. |
10 Εκδιωξον τον χλευαστην και θελει συνεξελθει η φιλονεικια, και η ερις και η υβρις θελουσι παυσει. | 10 Echa al insolente y cesará la pelea: no habrá más discordias ni insultos. |
11 Οστις αγαπα την καθαροτητα της καρδιας, δια την χαριν των χειλεων αυτου ο βασιλευς θελει εισθαι φιλος αυτου. | 11 El que ama la pureza del corazón y habla con gracia, tiene al rey por amigo. |
12 Οι οφθαλμοι του Κυριου περιφρουρουσι την γνωσιν? ανατρεπει δε τας υποθεσεις του παρανομου. | 12 Los ojos del Señor vigilan la ciencia, y él confunde las palabras del traidor. |
13 Ο οκνηρος λεγει, Λεων ειναι εξω? εν τω μεσω των πλατειων θελω φονευθη. | 13 El perezoso dice: «Afuera hay un león, voy a ser ultimado en medio de la calle». |
14 Στομα γυναικος αλλοτριας ειναι λακκος βαθυς? ο μισουμενος υπο Κυριου θελει εμπεσει εις αυτον. | 14 Fosa profunda es la boca de las mujeres ajenas: el que irrita al Señor caerá en ella. |
15 Η ανοησια ειναι συνδεδεμενη μετα της καρδιας του παιδιου? η ραβδος της παιδειας θελει αποχωρισει αυτην απ' αυτου. | 15 La necedad está adherida al corazón del joven: la vara de la corrección la alejará de él. |
16 Οστις καταθλιβει τον πτωχον δια να αυξηση τα πλουτη αυτου, και οστις διδει εις τον πλουσιον, θελει ελθει βεβαιως εις ενδειαν. | 16 El que explota al débil para engrandecerse tendrá que dar al rico y acabará en la indigencia. |
17 Κλινον το ωτιον σου και ακουε τους λογους των σοφων, και προσκολλησον την καρδιαν σου εις την γνωσιν μου? | 17 Palabras de los sabios. Inclina tu oído, escucha mis palabras, y presta atención a mi experiencia: |
18 διοτι ειναι τερπνοι, εαν φυλαττη αυτους εν τη καρδια σου? και θελουσι συναρμοζεσθαι ομου επι των χειλεων σου. | 18 será una delicia conservarlas dentro de ti y tenerlas siempre a punto sobre tus labios. |
19 Δια να ηναι το θαρρος σου επι τον Κυριον, εδιδαξα ταυτα εις σε την ημεραν ταυτην, μαλιστα εις σε. | 19 Para que pongas tu confianza en el Señor, hoy te voy a instruir también a ti. |
20 Δεν εγραψα εις σε πολλακις δια συμβουλων και γνωσεων, | 20 ¿Acaso no te he escrito treinta discursos, que contienen consejos e instrucciones, |
21 δια να σε καμω να γνωρισης την βεβαιοτητα των λογων της αληθειας, ωστε να αποκρινησαι λογους αληθειας προς τους εξαποστελλοντας σε; | 21 para hacerte conocer con exactitud las palabras verdaderas, y así puedas responder fielmente al que te envía? |
22 Μη γυμνονης τον πτωχον, διοτι ειναι πτωχος? μηδε καταθλιβε εις την πυλην τον δυστυχουντα? | 22 No robes al débil porque es débil, ni atropelles al pobre en la puerta de la ciudad, |
23 διοτι ο Κυριος θελει εκδικασει την δικην αυτων? και θελει γυμνωσει την ψυχην των γυμνωσαντων αυτους. | 23 porque el Señor defenderá su causa, y a los que lo despojan, los despojará de la vida. |
24 Μη καμνε φιλιαν μετα ανθρωπου θυμωδους? και μετα ανθρωπου οργιλου μη συμπεριπατει? | 24 No te juntes con un hombre irascible ni vayas con un hombre iracundo, |
25 μηποτε μαθης τας οδους αυτου, και λαβης παγιδα εις την ψυχην σου. | 25 no sea que aprendas sus costumbres y te pongas una trampa a ti mismo. |
26 Μη εσο εκ των διδοντων χειρα, εκ των εγγυωμενων δια χρεη. | 26 No seas de los que estrechan la mano, de los que salen fiadores por una deuda: |
27 Εαν δεν εχης ποθεν να πληρωσης, δια τι να παρωσι την κλινην σου υποκατωθεν σου; | 27 si no tienes con qué pagar, te quitarán el lecho donde te acuestas. |
28 Μη μετακινει ορια αρχαια, τα οποια εθεσαν οι πατερες σου. | 28 No desplaces los linderos antiguos, esos que colocaron tus padres. |
29 Ειδες ανθρωπον επιτηδειον εις τα εργα αυτου; αυτος θελει παρασταθη ενωπιον βασιλεων? δεν θελει παρασταθη ενωπιον ουτιδανων. | 29 ¿Ves a un hombre hábil en su oficio? El se presentará delante de los reyes y no estará al servicio de gente mediocre. |