Eclesiástico/Ben Sirá 37

EL LIBRO DEL PUEBLO DE DIOS	Biblia Tysiąclecia
1 Todo amigo dice: «También yo soy tu amigo», pero hay amigos que lo son sólo de nombre.	1 Każdy przyjaciel mówi: Jestem i ja twoim przyjacielem, ale zdarza się przyjaciel tylko z imienia.
2 ¿No entristece acaso hasta la muerte ver a un amigo querido transformarse en enemigo?	2 Czyż nie jest śmiertelną udręką, gdy towarzysz i przyjaciel zmienia się w nieprzyjaciela?
3 ¡Perversa inclinación! ¿De dónde te han hecho rodar para cubrir la tierra de falsedad?	3 O przewrotna skłonności! Czemu zostałaś stworzona, by okryć ziemię podstępem?
4 ¡Un compañero comparte las alegrías del amigo y en el momento de la aflicción, se vuelve contra él!	4 W pomyślności towarzysz cieszy się wraz z przyjacielem, a w czasie utrapienia staje przeciw niemu.
5 ¡Otro sufre con el amigo para llenarse su vientre, y a la hora del combate, empuña el escudo!	5 Towarzysz z przyjacielem trudzi się, by mieć pokarm, a w razie wojny chwyci za tarczę.
6 Nunca te olvides de un buen amigo, y acuérdate de él cuando tengas riquezas.	6 Nie zapomnij w duszy swej o przyjacielu i nie trać pamięci o nim wśród bogactw!
7 Todo el que aconseja recomienda su consejo, pero hay quien aconseja pensando sólo en sí mismo.	7 Każdy doradca wysoko ceni swą radę, a przecież bywa i taki, który doradza na swoją korzyść.
8 Sé precavido con el que da consejos y averigua primero qué le hace falta, porque entonces aconsejará lo que le convenga a él; no sea que le dé lo mismo una cosa que otra	8 Strzeż się doradcy, a najpierw poznaj, jakie są jego potrzeby, - albowiem taki na swoją korzyść doradza - czy czasem nie zyska on czegoś na tobie, jakby losem,
9 y te diga: «Vas por el buen camino», mientras se pone enfrente a ver qué te pasa.	9 i aby, mówiąc ci: Dobra jest twoja droga, nie stanął z przeciwka, by patrzeć na to, co przyjdzie na ciebie.
10 No consultes al que te subestima, y al que tiene celos de ti, ocúltale tus designios.	10 Nie naradzaj się z tym, kto na cię patrzy krzywym okiem, a przed tymi, co ci zazdroszczą, ukryj zamiary!
11 No pidas consejo a una mujer sobre su rival, ni a un cobarde sobre la guerra, ni a un comerciante sobre un negocio, ni a un comprador sobre una venta, ni a un envidiosos sobre la gratitud, ni a un despiadado sobre un beneficio, ni a un perezoso sobre cualquier trabajo, ni al que trabaja por horas sobre la conclusión de una obra, ni a un servidor holgazán sobre un trabajo difícil: no cuentes con estos para ningún consejo.	11 [Nie naradzaj się] z kobietą co do jej rywalki, z tchórzliwym co do wojny, z kupcem co do zamiany towarów, z handlarzem co do sprzedaży, z zawistnym co do wdzięczności, z niemiłosiernym co do dobroczynności, z leniwym co do jakiejkolwiek pracy, z okresowym najemnikiem co do zakończenia zajęcia, z niewolnikiem opieszałym co do wielkiej pracy - gdy
12 Pero recurre asiduamente a un hombre piadoso, de quien te consta que cumple los mandamientos, capaz de sentir lo que tú mismo sientes, y que sufrirá contigo si das un traspié.	12 Natomiast z człowiekiem pobożnym podtrzymuj znajomość, a także z tym, o którym wiesz, że strzeże przykazań, którego dusza podobna do twej duszy, i kto jeślibyś upadł, będzie współczuł tobie.
13 Déjate llevar por lo que te dicta el corazón, porque nadie te será más fiel que él:	13 Następnie trzymaj się rady twego serca, gdyż nad nią nie masz nic godniejszego wiary.
14 el alma de un hombre suele advertir a menudo mejor que siete vigías apostados sobre una altura.	14 Dusza bowiem człowieka zwykła czasem więcej objawić niż siedem czat siedzących wysoko dla wypatrywania.
15 Y por encima de todo ruego al Altísimo, para que dirija tus pasos en la verdad.	15 A ponad to wszystko proś Najwyższego, aby po drodze prawdy kierował twoimi krokami.
16 Principio de toda obra es la conversación, y antes de toda acción, está el consejo.	16 Początkiem każdego dzieła - słowo, a przed każdym działaniem - myśl.
17 Raíz de los pensamientos es el corazón, y él hace brotar cuatro ramas:	17 Korzeniem zamierzeń jest serce, skąd wyrastają cztery gałęzie:
18 el bien y el mal, la vida y la muerte, y la que decide siempre en todo esto es la lengua.	18 dobro i zło, życie i śmierć, a nad tym wszystkim język ma pełną władzę.
19 Un hombre puede ser hábil para instruir a muchos y, sin embargo, ser inútil para sí mismo.	19 Bywa mędrzec, który jest mądry dla wielu innych, a dla siebie samego jest niczym;
20 El que es sabio de labios para afuera, se hace odioso y acabará sin tener qué comer:	20 bywa mędrzec, który przez swe mowy jest znienawidzony i wykluczą go z każdej wspaniałej uczty,
21 no se le ha concedido el favor del Señor, porque estaba desprovisto de toda sabiduría.	21 nie da mu Pan uznania u innych, gdyż nie ma on żadnej mądrości.
22 Si un hombre es sabio para sí mismo, los frutos de su inteligencia están en su boca y son dignos de fe.	22 Bywa mędrzec, który jest mądry dla siebie samego, a owoce jego wiedzy okazują się na jego ciele.
23 Un hombre sabio instruye a su propio pueblo y los frutos de su inteligencia son dignos de fe.	23 Bywa mędrzec, który naród swój wychowuje, a owoce jego rozumu są niezawodne.
24 Un hombre sabio es colmado de bendiciones y, al verlo, todos lo felicitan.	24 Kto jest mądry dla siebie, napełniony będzie zadowoleniem, a wszyscy, którzy go widzieć będą, nazwą go szczęśliwym.
25 El hombre tiene sus días contados, pero los días de Israel son incontables.	25 Życie człowieka ma dni ograniczone, lecz nieprzeliczone są dni Izraela.
26 Un hombre sabio se gana la confianza de su pueblo y su nombre sobrevive para siempre.	26 Mądry uzyska chwałę u swego narodu, a imię jego żyć będzie na wieki.
27 Hijo mío, para tu régimen de comida, pruébate a ti mismo: mira qué te hace mal y prívate de ello.	27 Synu, w życiu doświadczaj siebie samego, patrz, co jest złem dla ciebie, i tego sobie odmów!
28 Porque no todo es conveniente para todos ni a todos les gusta lo mismo.	28 Nie wszystko służy wszystkim i nie każdy we wszystkim ma upodobanie.
29 No seas insaciable de placeres ni te excedas en las comidas.	29 Na żadnej uczcie nie bądź nienasycony i nie rzucaj się na potrawy!
30 Porque el exceso en las comidas acarrea enfermedades y la glotonería provoca cólicos.	30 Z przejedzenia powstaje choroba, a nieumiarkowanie powoduje rozstrój żołądka.
31 La glotonería causó la muerte de muchos, pero el que se cuida prolongará su vida.	31 Z przejedzenia wielu umarło, ale umiarkowany przedłuży swe życie.