1 υιε μη ζηλωσης κακους ανδρας μηδε επιθυμησης ειναι μετ' αυτων | 1 N’envie pas les méchants, ne recherche pas leur compagnie, |
2 ψευδη γαρ μελετα η καρδια αυτων και πονους τα χειλη αυτων λαλει | 2 car ils ne pensent qu’à la violence et ne parlent que de méfaits. |
3 μετα σοφιας οικοδομειται οικος και μετα συνεσεως ανορθουται | 3 C’est par la sagesse qu’on bâtit la maison, par l’expérience qu’on la consolide; |
4 μετα αισθησεως εμπιμπλαται ταμιεια εκ παντος πλουτου τιμιου και καλου | 4 c’est grâce au savoir que ses chambres se remplissent de bien des choses précieuses et agréables. |
5 κρεισσων σοφος ισχυρου και ανηρ φρονησιν εχων γεωργιου μεγαλου | 5 Le sage l’emporte sur le fort, l’homme d’expérience vaut plus que le fort à bras; |
6 μετα κυβερνησεως γινεται πολεμος βοηθεια δε μετα καρδιας βουλευτικης | 6 calcule bien lorsque tu fais la guerre, car la victoire vient là où beaucoup ont su penser. |
7 σοφια και εννοια αγαθη εν πυλαις σοφων σοφοι ουκ εκκλινουσιν εκ στοματος κυριου | 7 La sagesse n’est pas à la portée du sot: qu’il se taise dans l’assemblée! |
8 αλλα λογιζονται εν συνεδριοις απαιδευτοις συναντα θανατος | 8 Celui qui médite le mal, on l’appelle un faiseur d’intrigues; |
9 αποθνησκει δε αφρων εν αμαρτιαις ακαθαρσια δε ανδρι λοιμω εμμολυνθησεται | 9 le sot, pour sa part, s’emploie à commettre le péché, et le railleur à se faire détester de tous. |
10 εν ημερα κακη και εν ημερα θλιψεως εως αν εκλιπη | 10 Si tu perds courage au jour de la détresse, ta force n’était pas grand’chose. |
11 ρυσαι αγομενους εις θανατον και εκπριου κτεινομενους μη φειση | 11 Délivre ceux qu’on envoie à la mort, sauve ceux qu’on traîne au supplice! |
12 εαν δε ειπης ουκ οιδα τουτον γινωσκε οτι κυριος καρδιας παντων γινωσκει και ο πλασας πνοην πασιν αυτος οιδεν παντα ος αποδιδωσιν εκαστω κατα τα εργα αυτου | 12 Après tu diras: “Nous ne le savions pas!” Mais celui qui pèse les cœurs voit clair, celui qui t’observe le saura bien; et il rendra à chacun selon ses œuvres. |
13 φαγε μελι υιε αγαθον γαρ κηριον ινα γλυκανθη σου ο φαρυγξ | 13 Mange du miel, mon fils, puisque c’est bon; le miel est doux au palais. |
14 ουτως αισθηση σοφιαν τη ση ψυχη εαν γαρ ευρης εσται καλη η τελευτη σου και ελπις σε ουκ εγκαταλειψει | 14 La sagesse de même te sera bonne: si tu l’acquiers, tu en verras les fruits, ton espérance ne sera pas déçue. |
15 μη προσαγαγης ασεβη νομη δικαιων μηδε απατηθης χορτασια κοιλιας | 15 Arrête, méchant, de comploter contre la maison du juste, ne va pas troubler son repos! |
16 επτακι γαρ πεσειται ο δικαιος και αναστησεται οι δε ασεβεις ασθενησουσιν εν κακοις | 16 Si le juste tombait sept fois, il se relèverait encore, tandis que les méchants tomberont pour rester dans le malheur. |
17 εαν πεση ο εχθρος σου μη επιχαρης αυτω εν δε τω υποσκελισματι αυτου μη επαιρου | 17 Ne te réjouis pas si ton ennemi tombe, n’aie pas le cœur en fête parce qu’il a trébuché; |
18 οτι οψεται κυριος και ουκ αρεσει αυτω και αποστρεψει τον θυμον αυτου απ' αυτου | 18 Yahvé pourrait en avoir du déplaisir, et il détournerait sur toi sa colère. |
19 μη χαιρε επι κακοποιοις μηδε ζηλου αμαρτωλους | 19 Ne t’excite pas au sujet de ceux qui font le mal, n’envie pas les impies; |
20 ου γαρ μη γενηται εκγονα πονηρων λαμπτηρ δε ασεβων σβεσθησεται | 20 car le mal n’a pas d’avenir, et la lampe des impies s’éteindra. |
21 φοβου τον θεον υιε και βασιλεα και μηθετερω αυτων απειθησης | 21 Mon fils, crains Yahvé et le roi, ne fréquente pas les révoltés! |
22 εξαιφνης γαρ τεισονται τους ασεβεις τας δε τιμωριας αμφοτερων τις γνωσεται [22α] λογον φυλασσομενος υιος απωλειας εκτος εσται δεχομενος δε εδεξατο αυτον [22β] μηδεν ψευδος απο γλωσσης βασιλει λεγεσθω και ουδεν ψευδος απο γλωσσης αυτου ου μη εξελθη [22χ] μαχαιρα γλωσσα βασιλεως και ου σαρκινη ος δ' αν παραδοθη συντριβησεται [22δ] εαν γαρ οξυνθη ο θυμος αυτου συν νευροις ανθρωπους αναλισκει [22ε] και οστα ανθρωπων κατατρωγει και συγκαιει ωσπερ φλοξ ωστε αβρωτα ειναι νεοσσοις αετων | 22 Car tous deux peuvent frapper à l’improviste, et qui sait comment ils punissent. |
23 ταυτα δε λεγω υμιν τοις σοφοις επιγινωσκειν αιδεισθαι προσωπον εν κρισει ου καλον | 23 Ceci encore vient des Sages. Il n’est pas bien d’être partial dans les jugements. |
24 ο ειπων τον ασεβη δικαιος εστιν επικαταρατος λαοις εσται και μισητος εις εθνη | 24 Celui qui dit à un méchant: “Tu as raison!”, le peuple le maudit, les nations le détestent. |
25 οι δε ελεγχοντες βελτιους φανουνται επ' αυτους δε ηξει ευλογια αγαθη | 25 Mais ceux qui savent punir s’en trouveront bien, ils seront comblés de bénédictions. |
26 χειλη δε φιλησουσιν αποκρινομενα λογους αγαθους | 26 Une réponse juste vaut tous les signes d’affection. |
27 ετοιμαζε εις την εξοδον τα εργα σου και παρασκευαζου εις τον αγρον και πορευου κατοπισθεν μου και ανοικοδομησεις τον οικον σου | 27 Commence par ton travail au-dehors, occupe-toi d’abord de tes champs; après cela tu pourras agrandir ta maison. |
28 μη ισθι ψευδης μαρτυς επι σον πολιτην μηδε πλατυνου σοις χειλεσιν | 28 Ne témoigne pas à la légère contre ton prochain, voudrais-tu donc mentir? |
29 μη ειπης ον τροπον εχρησατο μοι χρησομαι αυτω τεισομαι δε αυτον α με ηδικησεν | 29 Ne dis pas: “Je lui ferai comme il m’a fait!” |
30 ωσπερ γεωργιον ανηρ αφρων και ωσπερ αμπελων ανθρωπος ενδεης φρενων | 30 Je suis passé près du champ du paresseux, j’ai longé la vigne d’un étourdi: |
31 εαν αφης αυτον χερσωθησεται και χορτομανησει ολος και γινεται εκλελειμμενος οι δε φραγμοι των λιθων αυτου κατασκαπτονται | 31 partout des orties, le sol était couvert de ronces, le mur de pierres s’était écroulé! |
32 υστερον εγω μετενοησα επεβλεψα του εκλεξασθαι παιδειαν | 32 Après avoir vu, j’ai réfléchi et tiré la leçon: |
33 ολιγον νυσταζω ολιγον δε καθυπνω ολιγον δε εναγκαλιζομαι χερσιν στηθη | 33 “On fait une petite sieste, on s’allonge un instant pour croiser les bras; |
34 εαν δε τουτο ποιης ηξει προπορευομενη η πενια σου και η ενδεια σου ωσπερ αγαθος δρομευς | 34 mais la pauvreté s’approche de toi comme un rôdeur, la misère fond sur toi comme un homme armé! |