ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α´ - 1 Maccabei - Maccabees I 14

GREEK BIBLE	NOVA VULGATA
1 και εν ετει δευτερω και εβδομηκοστω και εκατοστω συνηγαγεν δημητριος ο βασιλευς τας δυναμεις αυτου και επορευθη εις μηδιαν του επισπασασθαι βοηθειαν εαυτω οπως πολεμηση τον τρυφωνα	1 Anno centesimo septuagesi mo secundo congregavit rex Demetrius exercitumsuum et abiit in Mediam ad contrahenda sibi auxilia, ut expugnaret Tryphonem.
2 και ηκουσεν αρσακης ο βασιλευς της περσιδος και μηδιας οτι εισηλθεν δημητριος εις τα ορια αυτου και απεστειλεν ενα των αρχοντων αυτου συλλαβειν αυτον ζωντα	2 Et audivit Arsaces rex Persidis et Mediae, quia intravit Demetrius confinessuos, et misit unum de principibus suis, ut comprehenderet eum vivum.
3 και επορευθη και επαταξεν την παρεμβολην δημητριου και συνελαβεν αυτον και ηγαγεν αυτον προς αρσακην και εθετο αυτον εν φυλακη	3 Et abiitet percussit castra Demetrii et comprehendit eum et duxit eum ad Arsacem etposuit eum in custodiam.
4 και ησυχασεν η γη ιουδα πασας τας ημερας σιμωνος και εζητησεν αγαθα τω εθνει αυτου και ηρεσεν αυτοις η εξουσια αυτου και η δοξα αυτου πασας τας ημερας	4 Et siluit terra Iudae omnibus diebus Simonis; et quaesivit bona genti suae, et placuit illis potestas eius, et gloria eius omnibus diebus.
5 και μετα πασης της δοξης αυτου ελαβεν την ιοππην εις λιμενα και εποιησεν εισοδον ταις νησοις της θαλασσης	5 Et cum omni gloria sua accepit Ioppen in portum et fecit introitum insulis maris.
6 και επλατυνεν τα ορια τω εθνει αυτου και εκρατησεν της χωρας	6 Et dilatavit fines gentis suae et obtinuit regionem.
7 και συνηγαγεν αιχμαλωσιαν πολλην και εκυριευσεν γαζαρων και βαιθσουρων και της ακρας και εξηρεν τας ακαθαρσιας εξ αυτης και ουκ ην ο αντικειμενος αυτω	7 Et congregavit captivitatem multam et dominatus est Gazarae et Bethsurae etarci; et abstulit immunditias ex ea, et non erat qui resisteret ei.
8 και ησαν γεωργουντες την γην αυτων μετ' ειρηνης και η γη εδιδου τα γενηματα αυτης και τα ξυλα των πεδιων τον καρπον αυτων	8 Et unusquisque colebat terram suam cum pace; et terra dabat fructus suos, et ligna camporum fructum suum.
9 πρεσβυτεροι εν ταις πλατειαις εκαθηντο παντες περι αγαθων εκοινολογουντο και οι νεανισκοι ενεδυσαντο δοξας και στολας πολεμου	9 Seniores in plateis sedebant, omnes de bonis communiter tractabant, et iuvenes induebant se gloriam et stolas belli.
10 ταις πολεσιν εχορηγησεν βρωματα και εταξεν αυτας εν σκευεσιν οχυρωσεως εως οτου ωνομασθη το ονομα της δοξης αυτου εως ακρου γης	10 Et civitatibus tribuebat alimonias et constituebat eas, ut essent vasamunitionis, quoadusque nominatum est nomen gloriae eius usque ad extremum terrae.
11 εποιησεν ειρηνην επι της γης και ευφρανθη ισραηλ ευφροσυνην μεγαλην	11 Fecit pacem super terram, et laetatus est Israel laetitia magna.
12 και εκαθισεν εκαστος υπο την αμπελον αυτου και την συκην αυτου και ουκ ην ο εκφοβων αυτους	12 Et sedit unusquisque sub vite sua et sub ficulnea sua, et non erat qui eos terreret.
13 και εξελιπεν πολεμων αυτους επι της γης και οι βασιλεις συνετριβησαν εν ταις ημεραις εκειναις	13 Defecit impugnans eos super terram; reges contriti sunt in diebus illis.
14 και εστηρισεν παντας τους ταπεινους του λαου αυτου τον νομον εξεζητησεν και εξηρεν παντα ανομον και πονηρον	14 Et confirmavit omnes humiles populi sui et legem exquisivit et abstulit omnem iniquum et malum.
15 τα αγια εδοξασεν και επληθυνεν τα σκευη των αγιων	15 Sancta glorificavit et multiplicavit vasa sanctorum.
16 και ηκουσθη εν ρωμη οτι απεθανεν ιωναθαν και εως σπαρτης και ελυπηθησαν σφοδρα	16 Et auditum est Romae quia defunctus esset Ionathas, et usque in Spartiatas,et contristati sunt valde.
17 ως δε ηκουσαν οτι σιμων ο αδελφος αυτου γεγονεν αρχιερευς αντ' αυτου και αυτος επικρατει της χωρας και των πολεων των εν αυτη	17 Ut audierunt autem quod Simon frater eius factusesset summus sacerdos loco eius, et ipse obtineret regionem et civitates in ea,
18 εγραψαν προς αυτον δελτοις χαλκαις του ανανεωσασθαι προς αυτον φιλιαν και συμμαχιαν ην εστησαν προς ιουδαν και ιωναθαν τους αδελφους αυτου	18 scripserunt ad eum in tabulis aereis, ut renovarent cum eo amicitias etsocietatem, quam fecerant cum Iuda et cum Ionatha fratribus eius;
19 και ανεγνωσθησαν ενωπιον της εκκλησιας εν ιερουσαλημ	19 et lectaesunt in conspectu ecclesiae in Ierusalem. Et hoc exemplum epistularum, quasSpartiatae miserunt:
20 και τουτο το αντιγραφον των επιστολων ων απεστειλαν οι σπαρτιαται σπαρτιατων αρχοντες και η πολις σιμωνι ιερει μεγαλω και τοις πρεσβυτεροις και τοις ιερευσιν και τω λοιπω δημω των ιουδαιων αδελφοις χαιρειν	20 “ Spartianorum principes et civitas Simoni sacerdotimagno et senioribus et sacerdotibus et reliquo populo Iudaeorum fratribussalutem.
21 οι πρεσβευται οι αποσταλεντες προς τον δημον ημων απηγγειλαν ημιν περι της δοξης υμων και τιμης και ηυφρανθημεν επι τη εφοδω αυτων	21 Legati, qui missi sunt ad populum nostrum, nuntiaverunt nobis devestra gloria et honore, et gavisi sumus in introitu eorum
22 και ανεγραψαμεν τα υπ' αυτων ειρημενα εν ταις βουλαις του δημου ουτως νουμηνιος αντιοχου και αντιπατρος ιασονος πρεσβευται ιουδαιων ηλθον προς ημας ανανεουμενοι την προς ημας φιλιαν	22 et scripsimus,quae ab eis erant dicta in conciliis populi sic: “Numenius Antiochi etAntipater Iasonis filius, legati Iudaeorum, venerunt ad nos renovantes nobiscumamicitiam”.
23 και ηρεσεν τω δημω επιδεξασθαι τους ανδρας ενδοξως και του θεσθαι το αντιγραφον των λογων αυτων εν τοις αποδεδειγμενοις τω δημω βιβλιοις του μνημοσυνον εχειν τον δημον των σπαρτιατων το δε αντιγραφον τουτων εγραψαν σιμωνι τω αρχιερει	23 Et placuit populo excipere viros gloriose et ponere exemplumsermonum eorum in segregatis populi libris, ut sit ad memoriam populoSpartiatarum. Exemplum autem horum scripsimus Simoni magno sacerdoti ”.
24 μετα ταυτα απεστειλεν σιμων τον νουμηνιον εις ρωμην εχοντα ασπιδα χρυσην μεγαλην ολκην μνων χιλιων εις το στησαι προς αυτους την συμμαχιαν	24 Post haec autem misit Simon Numenium Romam habentem clipeum aureum magnum pondominarum mille ad statuendam cum eis societatem.
25 ως δε ηκουσεν ο δημος των λογων τουτων ειπαν τινα χαριν αποδωσομεν σιμωνι και τοις υιοις αυτου	25 Cum autem audisset populus sermones istos, dixerunt: “ Quam gratiarumactionem reddemus Simoni et filiis eius?
26 εστηρισεν γαρ αυτος και οι αδελφοι αυτου και ο οικος του πατρος αυτου και επολεμησεν τους εχθρους ισραηλ απ' αυτων και εστησαν αυτω ελευθεριαν και κατεγραψαν εν δελτοις χαλκαις και εθεντο εν στηλαις εν ορει σιων	26 Invaluit enim ipse et fratres eiuset domus patris eius et expugnavit inimicos Israel ab eis; et statuerunt eilibertatem ”. Et descripserunt in tabulis aereis et posuerunt in titulis inmonte Sion.
27 και τουτο το αντιγραφον της γραφης οκτωκαιδεκατη ελουλ ετους δευτερου και εβδομηκοστου και εκατοστου και τουτο τριτον ετος επι σιμωνος αρχιερεως μεγαλου εν ασαραμελ	27 Et hoc est exemplum scripturae: “ Octava decima die Elul, annocentesimo septuagesimo secundo, anno tertio sub Simone sacerdote magno, inAsaramel,
28 επι συναγωγης μεγαλης ιερεων και λαου και αρχοντων εθνους και των πρεσβυτερων της χωρας εγνωρισεν ημιν	28 in conventu magno sacerdotum et populi et principum gentis etseniorum regionis nota facta sunt nobis haec:
29 επει πολλακις εγενηθησαν πολεμοι εν τη χωρα σιμων δε υιος ματταθιου ιερευς των υιων ιωαριβ και οι αδελφοι αυτου εδωκαν αυτους τω κινδυνω και αντεστησαν τοις υπεναντιοις του εθνους αυτων οπως σταθη τα αγια αυτων και ο νομος και δοξη μεγαλη εδοξασαν το εθνος αυτων	29 Quoniam frequenter facta suntproelia in regione, Simon autem filius Matthathiae, filius ex filiis Ioarib, etfratres eius dederunt se periculo et restiterunt adversariis gentis suae, utstarent sancta ipsorum et lex; et gloria magna glorificaverunt gentem suam.
30 και ηθροισεν ιωναθαν το εθνος αυτων και εγενηθη αυτοις αρχιερευς και προσετεθη προς τον λαον αυτου	30 Et congregavit Ionathas gentem suam et factus est illis sacerdos magnus etappositus est ad populum suum.
31 και εβουληθησαν οι εχθροι αυτων εμβατευσαι εις την χωραν αυτων και εκτειναι χειρας επι τα αγια αυτων	31 Et voluerunt inimici eorum calcare et atterereregionem ipsorum et extendere manus in sancta eorum.
32 τοτε αντεστη σιμων και επολεμησε περι του εθνους αυτου και εδαπανησεν χρηματα πολλα των εαυτου και οπλοδοτησεν τους ανδρας της δυναμεως του εθνους αυτου και εδωκεν αυτοις οψωνια	32 Tunc restitit Simon etpugnavit pro gente sua et erogavit pecunias multas et armavit viros virtutisgentis suae et dedit illis stipendia.
33 και ωχυρωσεν τας πολεις της ιουδαιας και την βαιθσουραν την επι των οριων της ιουδαιας ου ην τα οπλα των πολεμιων το προτερον και εθετο εκει φρουραν ανδρας ιουδαιους	33 Et munivit civitates Iudaeae etBethsuram, quae erat in finibus Iudaeae, ubi erant arma hostium antea, et posuitillic praesidium viros Iudaeos;
34 και ιοππην ωχυρωσεν την επι της θαλασσης και την γαζαραν την επι των οριων αζωτου εν η ωκουν οι πολεμιοι το προτερον και κατωκισεν εκει ιουδαιους και οσα επιτηδεια ην προς τη τουτων επανορθωσει εθετο εν αυτοις	34 et Ioppen munivit, quae erat ad mare, etGazaram, quae est in finibus Azoti, in qua hostes antea habitabant, etcollocavit illic Iudaeos et, quaecumque apta erant ad correptionem eorum, posuitin eis.
35 και ειδεν ο λαος την πιστιν του σιμωνος και την δοξαν ην εβουλευσατο ποιησαι τω εθνει αυτου και εθεντο αυτον ηγουμενον αυτων και αρχιερεα δια το αυτον πεποιηκεναι παντα ταυτα και την δικαιοσυνην και την πιστιν ην συνετηρησεν τω εθνει αυτου και εξεζητησεν παντι τροπω υψωσαι τον λαον αυτου	35 Et vidit populus fidem Simonis et gloriam, quam cogitabat faceregenti suae; et posuerunt eum ducem suum et principem sacerdotum, eo quod ipsefecerat haec omnia et iustitiam et fidem, quam conservavit genti suae, etexquisivit omni modo exaltare populum suum.
36 και εν ταις ημεραις αυτου ευοδωθη εν ταις χερσιν αυτου του εξαρθηναι τα εθνη εκ της χωρας αυτων και τους εν τη πολει δαυιδ τους εν ιερουσαλημ οι εποιησαν αυτοις ακραν εξ ης εξεπορευοντο και εμιαινον κυκλω των αγιων και εποιουν πληγην μεγαλην εν τη αγνεια	36 Et in diebus eius prosperatum estin manibus eius, ut tollerentur gentes de regione ipsorum et, qui in civitateDavid erant in Ierusalem, qui fecerant sibi arcem, de qua procedebant etcontaminabant omnia, quae in circuitu sanctorum sunt, et inferebant plagammagnam castitati;
37 και κατωκισεν εν αυτη ανδρας ιουδαιους και ωχυρωσεν αυτην προς ασφαλειαν της χωρας και της πολεως και υψωσεν τα τειχη της ιερουσαλημ	37 et collocavit in ea viros Iudaeos et munivit eam adtutamentum regionis et civitatis et exaltavit muros Ierusalem.
38 και ο βασιλευς δημητριος εστησεν αυτω την αρχιερωσυνην κατα ταυτα	38 Et rexDemetrius statuit illi summum sacerdotium secundum haec
39 και εποιησεν αυτον των φιλων αυτου και εδοξασεν αυτον δοξη μεγαλη	39 et fecit eum amicumsuum et glorificavit eum gloria magna.
40 ηκουσεν γαρ οτι προσηγορευνται οι ιουδαιοι υπο ρωμαιων φιλοι και συμμαχοι και αδελφοι και οτι απηντησαν τοις πρεσβευταις σιμωνος ενδοξως	40 Audivit enim quod appellati suntIudaei a Romanis amici et socii et fratres, et quia susceperunt legatos Simonisgloriose;
41 και οτι οι ιουδαιοι και οι ιερεις ευδοκησαν του ειναι αυτων σιμωνα ηγουμενον και αρχιερεα εις τον αιωνα εως του αναστηναι προφητην πιστον	41 et quia Iudaei et sacerdotes consenserunt eum esse ducem suum etsummum sacerdotem in aeternum, donec surgat propheta fidelis,
42 και του ειναι επ' αυτων στρατηγον και οπως μελη αυτω περι των αγιων καθισταναι δι' αυτου επι των εργων αυτων και επι της χωρας και επι των οπλων και επι των οχυρωματων	42 et ut sit supereos dux, et ut cura esset illi pro sanctis, ut constitueret per eum super operaeorum et super regionem et super arma et super praesidia;
43 και οπως μελη αυτω περι των αγιων και οπως ακουηται υπο παντων και οπως γραφωνται επι τω ονοματι αυτου πασαι συγγραφαι εν τη χωρα και οπως περιβαλληται πορφυραν και χρυσοφορη	43 et cura sit illi desanctis, et ut audiatur ab omnibus; et scribantur in nomine eius omnesconscriptiones in regione, et ut operiatur purpura et aurum portet;
44 και ουκ εξεσται ουθενι του λαου και των ιερεων αθετησαι τι τουτων και αντειπειν τοις υπ' αυτου ρηθησομενοις και επισυστρεψαι συστροφην εν τη χωρα ανευ αυτου και περιβαλλεσθαι πορφυραν και εμπορπουσθαι πορπην χρυσην	44 et neliceat ulli ex populo et ex sacerdotibus irritum facere aliquid horum etcontradicere his, quae ab eo dicuntur, aut convocare conventum in regione sineipso et vestiri purpura et uti fibula aurea;
45 ος δ' αν παρα ταυτα ποιηση η αθετηση τι τουτων ενοχος εσται	45 qui autem fecerit extra haec autirritum fecerit aliquid horum, reus erit.
46 και ευδοκησεν πας ο λαος θεσθαι σιμωνι ποιησαι κατα τους λογους τουτους	46 Et complacuit omni populo statuereSimoni facere secundum verba ista.
47 και επεδεξατο σιμων και ευδοκησεν αρχιερατευειν και ειναι στρατηγος και εθναρχης των ιουδαιων και ιερεων και του προστατησαι παντων	47 Et suscepit Simon et placuit ei, ut summosacerdotio fungeretur et esset dux et princeps gentis Iudaeorum et sacerdotum etpraeesset omnibus ”.
48 και την γραφην ταυτην ειπον θεσθαι εν δελτοις χαλκαις και στησαι αυτας εν περιβολω των αγιων εν τοπω επισημω	48 Et scripturam istam dixerunt ponere in tabulis aereiset ponere eas in peribolo sanctorum in loco celebri;
49 τα δε αντιγραφα αυτων θεσθαι εν τω γαζοφυλακιω οπως εχη σιμων και οι υιοι αυτου	49 exemplum autem eorumponere in aerario, ut habeat Simon et filii eius.