Premier livre des Maccabées 14

BIBLES DES PEUPLES	LXX
1 En l’an 172, le roi Démétrius rassembla ses forces et partit en Médie pour y recruter des troupes auxiliaires, car il voulait combattre Tryphon.	1 και εν ετει δευτερω και εβδομηκοστω και εκατοστω συνηγαγεν δημητριος ο βασιλευς τας δυναμεις αυτου και επορευθη εις μηδιαν του επισπασασθαι βοηθειαν εαυτω οπως πολεμηση τον τρυφωνα
2 Arsace, roi de Perse et de Médie, apprit que Démétrius était entré sur son territoire, et il envoya un de ses généraux pour le prendre vivant.	2 και ηκουσεν αρσακης ο βασιλευς της περσιδος και μηδιας οτι εισηλθεν δημητριος εις τα ορια αυτου και απεστειλεν ενα των αρχοντων αυτου συλλαβειν αυτον ζωντα
3 Celui-ci se mit en route, écrasa la colonne de Démétrius et mit la main sur lui; il le conduisit à Arsace qui le fit jeter en prison.	3 και επορευθη και επαταξεν την παρεμβολην δημητριου και συνελαβεν αυτον και ηγαγεν αυτον προς αρσακην και εθετο αυτον εν φυλακη
4 Le pays fut ainsi en paix durant tout le règne de Simon. Il rechercha le bien de son peuple et durant tous ses jours, le peuple apprécia son autorité et sa renommée.	4 και ησυχασεν η γη ιουδα πασας τας ημερας σιμωνος και εζητησεν αγαθα τω εθνει αυτου και ηρεσεν αυτοις η εξουσια αυτου και η δοξα αυτου πασας τας ημερας
5 Il ajouta à ses autres titres de gloire la prise de Joppé; il en fit un port qui lui ouvrait la route des îles de la mer.	5 και μετα πασης της δοξης αυτου ελαβεν την ιοππην εις λιμενα και εποιησεν εισοδον ταις νησοις της θαλασσης
6 Il recula les frontières de sa nation et devint le maître du pays.	6 και επλατυνεν τα ορια τω εθνει αυτου και εκρατησεν της χωρας
7 Il fit revenir un grand nombre de prisonniers, il s’empara de Gazer, de Beth-Sour et de la Citadelle; il en retira toutes les impuretés et plus personne ne put lui résister.	7 και συνηγαγεν αιχμαλωσιαν πολλην και εκυριευσεν γαζαρων και βαιθσουρων και της ακρας και εξηρεν τας ακαθαρσιας εξ αυτης και ουκ ην ο αντικειμενος αυτω
8 Chacun travaillait ses champs en paix, le sol donnait ses produits et les arbres des champs leurs fruits.	8 και ησαν γεωργουντες την γην αυτων μετ' ειρηνης και η γη εδιδου τα γενηματα αυτης και τα ξυλα των πεδιων τον καρπον αυτων
9 Assis sur les places publiques, les vieillards parlaient de la prospérité du pays et les jeunes gens aimaient à revêtir des habits de guerre.	9 πρεσβυτεροι εν ταις πλατειαις εκαθηντο παντες περι αγαθων εκοινολογουντο και οι νεανισκοι ενεδυσαντο δοξας και στολας πολεμου
10 Simon procura aux villes des vivres et tout ce qui était nécessaire à leur défense; sa renommée atteignit jusqu’aux extrémités de la terre.	10 ταις πολεσιν εχορηγησεν βρωματα και εταξεν αυτας εν σκευεσιν οχυρωσεως εως οτου ωνομασθη το ονομα της δοξης αυτου εως ακρου γης
11 Il rendit la paix au pays et Israël connut du bon temps.	11 εποιησεν ειρηνην επι της γης και ευφρανθη ισραηλ ευφροσυνην μεγαλην
12 Chacun put s’asseoir sous sa vigne ou son figuier, nul ne les inquiétait.	12 και εκαθισεν εκαστος υπο την αμπελον αυτου και την συκην αυτου και ουκ ην ο εκφοβων αυτους
13 On avait cessé de les attaquer dans leur pays, les rois en ce temps-là avaient été vaincus.	13 και εξελιπεν πολεμων αυτους επι της γης και οι βασιλεις συνετριβησαν εν ταις ημεραις εκειναις
14 Simon fut le soutien des humbles de son peuple; il était zélé pour la Loi, il fit disparaître les renégats comme les méchants.	14 και εστηρισεν παντας τους ταπεινους του λαου αυτου τον νομον εξεζητησεν και εξηρεν παντα ανομον και πονηρον
15 Il redonna au Temple sa gloire et multiplia les objets sacrés.	15 τα αγια εδοξασεν και επληθυνεν τα σκευη των αγιων
16 Lorsqu’on apprit à Rome et à Sparte la mort de Jonathan, tous en furent profondément peinés;	16 και ηκουσθη εν ρωμη οτι απεθανεν ιωναθαν και εως σπαρτης και ελυπηθησαν σφοδρα
17 mais lorsqu’ils surent que son frère Simon était devenu grand prêtre à sa place, qu’il était maître de tout le pays et de toutes les villes qui s’y trouvent,	17 ως δε ηκουσαν οτι σιμων ο αδελφος αυτου γεγονεν αρχιερευς αντ' αυτου και αυτος επικρατει της χωρας και των πολεων των εν αυτη
18 ils lui écrivirent sur des tables de bronze pour renouveler avec lui l’alliance et l’amitié qu’ils avaient faites avec Judas et Jonathan, ses frères.	18 εγραψαν προς αυτον δελτοις χαλκαις του ανανεωσασθαι προς αυτον φιλιαν και συμμαχιαν ην εστησαν προς ιουδαν και ιωναθαν τους αδελφους αυτου
19 On lut ce document en présence de toute l’assemblée à Jérusalem, et voici la copie de la lettre que les Spartiates envoyèrent:	19 και ανεγνωσθησαν ενωπιον της εκκλησιας εν ιερουσαλημ
20 “Les chefs des Spartiates et la cité saluent le grand prêtre Simon, les anciens, les prêtres, et le reste du peuple des Juifs.	20 και τουτο το αντιγραφον των επιστολων ων απεστειλαν οι σπαρτιαται σπαρτιατων αρχοντες και η πολις σιμωνι ιερει μεγαλω και τοις πρεσβυτεροις και τοις ιερευσιν και τω λοιπω δημω των ιουδαιων αδελφοις χαιρειν
21 Les ambassadeurs que vous avez envoyés à notre peuple nous ont parlé de votre gloire et votre prospérité. Nous avons été heureux de leur visite,	21 οι πρεσβευται οι αποσταλεντες προς τον δημον ημων απηγγειλαν ημιν περι της δοξης υμων και τιμης και ηυφρανθημεν επι τη εφοδω αυτων
22 et voici comment nous avons enregistré leur déclaration sur les comptes-rendus de notre peuple: Nouménios fils d’Antiocos, et Antipater fils de Jason, ambassadeurs des Juifs, sont venus chez nous pour renouveler l’amitié avec nous.	22 και ανεγραψαμεν τα υπ' αυτων ειρημενα εν ταις βουλαις του δημου ουτως νουμηνιος αντιοχου και αντιπατρος ιασονος πρεσβευται ιουδαιων ηλθον προς ημας ανανεουμενοι την προς ημας φιλιαν
23 Le peuple s’est fait un plaisir de recevoir ces hommes avec honneur et de déposer la copie de leur discours dans les archives publiques, pour que le peuple de Sparte en garde la mémoire; nous en avons fait faire cette copie pour le grand prêtre Simon.”	23 και ηρεσεν τω δημω επιδεξασθαι τους ανδρας ενδοξως και του θεσθαι το αντιγραφον των λογων αυτων εν τοις αποδεδειγμενοις τω δημω βιβλιοις του μνημοσυνον εχειν τον δημον των σπαρτιατων το δε αντιγραφον τουτων εγραψαν σιμωνι τω αρχιερει
24 Simon envoya alors à Rome Nouménios avec un grand bouclier d’or pesant plus de 500 kilos, pour confirmer l’alliance avec les Romains.	24 μετα ταυτα απεστειλεν σιμων τον νουμηνιον εις ρωμην εχοντα ασπιδα χρυσην μεγαλην ολκην μνων χιλιων εις το στησαι προς αυτους την συμμαχιαν
25 En apprenant tout cela, le peuple dit: “Comment pourrons-nous témoigner notre reconnaissance à Simon et à ses fils?	25 ως δε ηκουσεν ο δημος των λογων τουτων ειπαν τινα χαριν αποδωσομεν σιμωνι και τοις υιοις αυτου
26 Lui, ses frères, et la maison de son père ont été notre appui: ils ont combattu et repoussé les ennemis d’Israël, ils lui ont assuré la liberté.” Ils gravèrent donc une inscription sur des tablettes de bronze qu’on fixa sur une colonne sur le mont Sion.	26 εστηρισεν γαρ αυτος και οι αδελφοι αυτου και ο οικος του πατρος αυτου και επολεμησεν τους εχθρους ισραηλ απ' αυτων και εστησαν αυτω ελευθεριαν και κατεγραψαν εν δελτοις χαλκαις και εθεντο εν στηλαις εν ορει σιων
27 En voici la copie: “Le 18 du mois d’Éloul, en l’an 172, en la troisième année du grand prêtre Simon, dans la cour intérieure du Temple,	27 και τουτο το αντιγραφον της γραφης οκτωκαιδεκατη ελουλ ετους δευτερου και εβδομηκοστου και εκατοστου και τουτο τριτον ετος επι σιμωνος αρχιερεως μεγαλου εν ασαραμελ
28 les prêtres et le peuple, les princes de la nation et les anciens du pays ont tenu une grande assemblée. Ils ont publié ce décret:	28 επι συναγωγης μεγαλης ιερεων και λαου και αρχοντων εθνους και των πρεσβυτερων της χωρας εγνωρισεν ημιν
29 Simon fils de Mattathias, descendant des fils de Yoarib, et ses frères, se sont exposés au danger dans les combats incessants qui ont eu lieu dans le pays. Ils ont tenu tête aux ennemis de la nation pour que le Temple et la Loi restent debout, ils ont ainsi couvert de gloire leur nation.	29 επει πολλακις εγενηθησαν πολεμοι εν τη χωρα σιμων δε υιος ματταθιου ιερευς των υιων ιωαριβ και οι αδελφοι αυτου εδωκαν αυτους τω κινδυνω και αντεστησαν τοις υπεναντιοις του εθνους αυτων οπως σταθη τα αγια αυτων και ο νομος και δοξη μεγαλη εδοξασαν το εθνος αυτων
30 Jonathan a rassemblé la nation et est devenu son grand prêtre, puis il est allé rejoindre ses pères.	30 και ηθροισεν ιωναθαν το εθνος αυτων και εγενηθη αυτοις αρχιερευς και προσετεθη προς τον λαον αυτου
31 Les ennemis des Juifs ont voulu alors envahir leur pays pour ravager leur territoire et mettre la main sur leur Lieu Saint,	31 και εβουληθησαν οι εχθροι αυτων εμβατευσαι εις την χωραν αυτων και εκτειναι χειρας επι τα αγια αυτων
32 mais Simon s’est levé et a combattu pour sa nation. Il a beaucoup dépensé de ses propres richesses pour fournir des armes aux combattants de sa nation et leur verser un salaire.	32 τοτε αντεστη σιμων και επολεμησε περι του εθνους αυτου και εδαπανησεν χρηματα πολλα των εαυτου και οπλοδοτησεν τους ανδρας της δυναμεως του εθνους αυτου και εδωκεν αυτοις οψωνια
33 Il a fortifié les villes de Juda, ainsi que Beth-Sour aux limites de la Judée: il a placé une garnison juive dans cette ville qui était occupée jusqu’alors par les ennemis.	33 και ωχυρωσεν τας πολεις της ιουδαιας και την βαιθσουραν την επι των οριων της ιουδαιας ου ην τα οπλα των πολεμιων το προτερον και εθετο εκει φρουραν ανδρας ιουδαιους
34 Il a fortifié Joppé sur la mer, et Gazer aux frontières d’Azotos; autrefois les ennemis l’habitaient, mais il y a placé des colons juifs et entreposé tout ce qui était nécessaire pour leur entretien.	34 και ιοππην ωχυρωσεν την επι της θαλασσης και την γαζαραν την επι των οριων αζωτου εν η ωκουν οι πολεμιοι το προτερον και κατωκισεν εκει ιουδαιους και οσα επιτηδεια ην προς τη τουτων επανορθωσει εθετο εν αυτοις
35 Voyant la fidélité de Simon et la gloire qu’il voulait donner à sa nation, le peuple l’a fait gouverneur et grand prêtre, reconnaissant ainsi tous les services qu’il avait rendus, la justice et la fidélité qu’il avait montrées à la nation, parce que, en toute occasion, il avait cherché à élever son peuple.	35 και ειδεν ο λαος την πιστιν του σιμωνος και την δοξαν ην εβουλευσατο ποιησαι τω εθνει αυτου και εθεντο αυτον ηγουμενον αυτων και αρχιερεα δια το αυτον πεποιηκεναι παντα ταυτα και την δικαιοσυνην και την πιστιν ην συνετηρησεν τω εθνει αυτου και εξεζητησεν παντι τροπω υψωσαι τον λαον αυτου
36 Durant ses jours, et grâce à lui, les nations ont été chassées du pays qu’elles occupaient, et de même ceux qui s’étaient installés dans la Cité de David à Jérusalem, d’où ils sortaient pour souiller les alentours du Temple et profaner sa sainteté de façon honteuse.	36 και εν ταις ημεραις αυτου ευοδωθη εν ταις χερσιν αυτου του εξαρθηναι τα εθνη εκ της χωρας αυτων και τους εν τη πολει δαυιδ τους εν ιερουσαλημ οι εποιησαν αυτοις ακραν εξ ης εξεπορευοντο και εμιαινον κυκλω των αγιων και εποιουν πληγην μεγαλην εν τη αγνεια
37 Il y a placé des soldats juifs et l’a fortifiée pour assurer la défense du pays et de la ville; il a aussi surélevé les remparts de Jérusalem.	37 και κατωκισεν εν αυτη ανδρας ιουδαιους και ωχυρωσεν αυτην προς ασφαλειαν της χωρας και της πολεως και υψωσεν τα τειχη της ιερουσαλημ
38 À la suite de cela, le roi Démétrius lui a confié la charge de grand prêtre,	38 και ο βασιλευς δημητριος εστησεν αυτω την αρχιερωσυνην κατα ταυτα
39 l’a déclaré son ami et lui a accordé les plus grands honneurs:	39 και εποιησεν αυτον των φιλων αυτου και εδοξασεν αυτον δοξη μεγαλη
40 il avait appris que les Romains appelaient les Juifs leurs amis, leurs alliés et leurs frères, et qu’ils avaient reçu les envoyés de Simon avec honneur.”	40 ηκουσεν γαρ οτι προσηγορευνται οι ιουδαιοι υπο ρωμαιων φιλοι και συμμαχοι και αδελφοι και οτι απηντησαν τοις πρεσβευταις σιμωνος ενδοξως
41 “Les Juifs et les prêtres ont donc jugé bon que Simon soit prince et grand prêtre pour toujours, jusqu’au jour où paraîtra un prophète digne de foi. Il commandera leurs armées,	41 και οτι οι ιουδαιοι και οι ιερεις ευδοκησαν του ειναι αυτων σιμωνα ηγουμενον και αρχιερεα εις τον αιωνα εως του αναστηναι προφητην πιστον
42 il aura la charge des Lieux-Saints, il établira les responsables des services publics et de l’administration du pays. Il veillera sur les armements et la défense des forteresses.	42 και του ειναι επ' αυτων στρατηγον και οπως μελη αυτω περι των αγιων καθισταναι δι' αυτου επι των εργων αυτων και επι της χωρας και επι των οπλων και επι των οχυρωματων
43 Il aura la charge du peuple saint, il sera obéi de tous. Tous les actes publics dans le pays seront écrits en son nom, et lui sera revêtu de pourpre et d’or.	43 και οπως μελη αυτω περι των αγιων και οπως ακουηται υπο παντων και οπως γραφωνται επι τω ονοματι αυτου πασαι συγγραφαι εν τη χωρα και οπως περιβαλληται πορφυραν και χρυσοφορη
44 Parmi le peuple, comme parmi les prêtres, personne ne pourra rejeter aucun de ces points, contredire aucun de ses ordres ou convoquer sans son autorisation une assemblée dans le pays, porter une robe de pourpre ou une agrafe d’or.	44 και ουκ εξεσται ουθενι του λαου και των ιερεων αθετησαι τι τουτων και αντειπειν τοις υπ' αυτου ρηθησομενοις και επισυστρεψαι συστροφην εν τη χωρα ανευ αυτου και περιβαλλεσθαι πορφυραν και εμπορπουσθαι πορπην χρυσην
45 Quiconque agira contrairement à ce décret ou en violera un seul article sera châtié.	45 ος δ' αν παρα ταυτα ποιηση η αθετηση τι τουτων ενοχος εσται
46 Le peuple a jugé bon que Simon agisse selon ce décret	46 και ευδοκησεν πας ο λαος θεσθαι σιμωνι ποιησαι κατα τους λογους τουτους
47 et Simon a accepté. Il a bien voulu remplir la charge de grand prêtre, de chef des armées et de gouverneur des Juifs et des prêtres, enfin, d’exercer le commandement suprême.”	47 και επεδεξατο σιμων και ευδοκησεν αρχιερατευειν και ειναι στρατηγος και εθναρχης των ιουδαιων και ιερεων και του προστατησαι παντων
48 On décida de graver ce document sur des tablettes de bronze et de les placer dans la galerie du Temple, en un lieu bien visible;	48 και την γραφην ταυτην ειπον θεσθαι εν δελτοις χαλκαις και στησαι αυτας εν περιβολω των αγιων εν τοπω επισημω
49 on en déposa une copie dans la chambre du trésor pour l’usage de Simon et de ses fils.	49 τα δε αντιγραφα αυτων θεσθαι εν τω γαζοφυλακιω οπως εχη σιμων και οι υιοι αυτου