1 Mieux que de grandes richesses, un nom respecté; mieux que l’or et l’argent, être bien estimé! | 1 αιρετωτερον ονομα καλον η πλουτος πολυς υπερ δε αργυριον και χρυσιον χαρις αγαθη |
2 Le riche et le pauvre ont ceci en commun: Yahvé les a faits l’un et l’autre. | 2 πλουσιος και πτωχος συνηντησαν αλληλοις αμφοτερους δε ο κυριος εποιησεν |
3 L’homme avisé voit venir le malheur et se met à l’abri; les niais vont de l’avant et ils le paient. | 3 πανουργος ιδων πονηρον τιμωρουμενον κραταιως αυτος παιδευεται οι δε αφρονες παρελθοντες εζημιωθησαν |
4 La récompense de l’humilité, c’est la crainte de Yahvé, la richesse, l’honneur et la vie. | 4 γενεα σοφιας φοβος κυριου και πλουτος και δοξα και ζωη |
5 Sur le chemin du pervers sont les épines et les pièges; qui s’en éloigne se met en sûreté. | 5 τριβολοι και παγιδες εν οδοις σκολιαις ο δε φυλασσων την εαυτου ψυχην αφεξεται αυτων |
6 Montre à l’enfant le chemin à suivre; même en vieillissant il s’y tiendra. | 6 - |
7 Le riche domine sur le pauvre, le débiteur est sous la coupe de son créancier. | 7 πλουσιοι πτωχων αρξουσιν και οικεται ιδιοις δεσποταις δανιουσιν |
8 Qui sème l’injustice récolte le malheur, le pouvoir des violents sera brisé. | 8 ο σπειρων φαυλα θερισει κακα πληγην δε εργων αυτου συντελεσει [8α] ανδρα ιλαρον και δοτην ευλογει ο θεος ματαιοτητα δε εργων αυτου συντελεσει |
9 Qui regarde avec bienveillance sera béni: il a su partager son pain avec le pauvre. | 9 ο ελεων πτωχον αυτος διατραφησεται των γαρ εαυτου αρτων εδωκεν τω πτωχω [9α] νικην και τιμην περιποιειται ο δωρα δους την μεντοι ψυχην αφαιρειται των κεκτημενων |
10 Chasse le railleur et la dispute s’en ira; les querelles et les injures s’apaiseront. | 10 εκβαλε εκ συνεδριου λοιμον και συνεξελευσεται αυτω νεικος οταν γαρ καθιση εν συνεδριω παντας ατιμαζει |
11 Yahvé aime les cœurs droits, celui qui parle avec souci du bien, le roi le prendra pour ami. | 11 αγαπα κυριος οσιας καρδιας δεκτοι δε αυτω παντες αμωμοι χειλεσιν ποιμαινει βασιλευς |
12 Yahvé sait reconnaître le savoir, mais il démasque les discours pervers. | 12 οι δε οφθαλμοι κυριου διατηρουσιν αισθησιν φαυλιζει δε λογους παρανομος |
13 Le paresseux dit: “Il y a un lion dehors, si je sors je serai dévoré!” | 13 προφασιζεται και λεγει οκνηρος λεων εν ταις οδοις εν δε ταις πλατειαις φονευται |
14 La bouche d’une adultère est une fosse profonde; il faut être abandonné de Yahvé pour y tomber. | 14 βοθρος βαθυς στομα παρανομου ο δε μισηθεις υπο κυριου εμπεσειται εις αυτον [14α] εισιν οδοι κακαι ενωπιον ανδρος και ουκ αγαπα του αποστρεψαι απ' αυτων αποστρεφειν δε δει απο οδου σκολιας και κακης |
15 La sottise est ancrée au cœur de l’enfant; la discipline et les corrections l’en délivreront. | 15 ανοια εξηπται καρδιας νεου ραβδος δε και παιδεια μακραν απ' αυτου |
16 Opprimez le pauvre, vous le faites progresser, donnez à un riche, vous lui faites du tort. | 16 ο συκοφαντων πενητα πολλα ποιει τα εαυτου διδωσιν δε πλουσιω επ' ελασσονι |
17 Ouvre tes oreilles, écoute mes paroles, sois attentif à mes enseignements. | 17 λογοις σοφων παραβαλλε σον ους και ακουε εμον λογον την δε σην καρδιαν επιστησον ινα γνως οτι καλοι εισιν |
18 Garde-les, ils seront doux à tes entrailles, et tu les trouveras prêts sur tes lèvres. | 18 και εαν εμβαλης αυτους εις την καρδιαν σου ευφρανουσιν σε αμα επι σοις χειλεσιν |
19 Je veux que tu mettes ta confiance en Yahvé: | 19 ινα σου γενηται επι κυριον η ελπις και γνωριση σοι την οδον αυτου |
20 voilà pourquoi je t’ai écrit ces 30 maximes, pour te conseiller et t’avertir, | 20 και συ δε απογραψαι αυτα σεαυτω τρισσως εις βουλην και γνωσιν επι το πλατος της καρδιας σου |
21 pour que tu connaisses la vérité, et que tu puisses répondre avec sûreté à qui t’interrogera. | 21 διδασκω ουν σε αληθη λογον και γνωσιν αγαθην υπακουειν του αποκρινεσθαι λογους αληθειας τοις προβαλλομενοις σοι |
22 Ne dépouille pas le pauvre parce qu’il est pauvre, et ne condamne pas le malheureux. | 22 μη αποβιαζου πενητα πτωχος γαρ εστιν και μη ατιμασης ασθενη εν πυλαις |
23 Car Yahvé prendra leur parti et se fera l’oppresseur de leurs oppresseurs. | 23 ο γαρ κυριος κρινει αυτου την κρισιν και ρυση σην ασυλον ψυχην |
24 Ne te lie pas à un homme colérique, ne fréquente pas quelqu’un d’emporté: | 24 μη ισθι εταιρος ανδρι θυμωδει φιλω δε οργιλω μη συναυλιζου |
25 tu pourrais prendre leurs manières, et tu y risquerais ta vie. | 25 μηποτε μαθης των οδων αυτου και λαβης βροχους τη ση ψυχη |
26 Ne sois pas de ceux qui s’engagent à la légère et qui donnent des garanties sur un prêt; | 26 μη διδου σεαυτον εις εγγυην αισχυνομενος προσωπον |
27 si tu n’as pas de quoi rembourser, on te prendra ton lit en te laissant sur le sol. | 27 εαν γαρ μη εχης ποθεν αποτεισης λημψονται το στρωμα το υπο τας πλευρας σου |
28 Laisse la borne que tes pères ont posée là où elle a toujours été. | 28 μη μεταιρε ορια αιωνια α εθεντο οι πατερες σου |
29 Vois-tu un homme qui sait se démener? Il entrera au service des rois, il ne restera pas au service de gens obscurs. | 29 ορατικον ανδρα και οξυν εν τοις εργοις αυτου βασιλευσι δει παρεσταναι και μη παρεσταναι ανδρασι νωθροις |