1 Υιε μου, εαν εγεινας εγγυητης δια τον φιλον σου, εαν εδωκας την χειρα σου εις ξενον, | 1 My child, if you have gone surety for your neighbour, if you have guaranteed the bond of a stranger, |
2 επαγιδευθης δια των λογων του στοματος σου, επιασθης δια των λογων του στοματος σου? | 2 if you have committed yourself with your lips, if through words of yours you have been entrapped, |
3 Καμε λοιπον τουτο, υιε μου, και σωζου, επειδη ηλθες εις τας χειρας του φιλου σου? υπαγε, μη αποκαμης, και βιαζε τον φιλον σου. | 3 do this, my child, to extricate yourself -- since you have put yourself in the power of your neighbour: go,humble yourself, plead with your neighbour, |
4 Μη δωσης υπνον εις τους οφθαλμους σου, μηδε νυσταγμον εις τα βλεφαρα σου? | 4 give your eyes no sleep, your eyelids no rest, |
5 Σωζου, ως δορκαδιον εκ χειρος του κυνηγου και ως πτηνον εκ χειρος του ιξευτου. | 5 break free like a gazel e from the trap, like a bird from the fowler's clutches. |
6 Υπαγε προς τον μυρμηκα, ω οκνηρε? παρατηρησον τας οδους αυτου και γινου σοφος? | 6 Idler, go to the ant; ponder her ways and grow wise: |
7 οστις μη εχων αρχοντα, επιστατην η κυβερνητην, | 7 no one gives her orders, no overseer, no master, |
8 ετοιμαζει την τροφην αυτου το θερος, συναγει τας τροφας αυτου εν τω θερισμω. | 8 yet al through the summer she gets her food ready, and gathers her supplies at harvest time. |
9 Εως ποτε θελεις κοιμασθαι, οκνηρε; ποτε θελεις σηκωθη εκ του υπνου σου; | 9 How long do you intend to lie there, idler? When are you going to rise from your sleep? |
10 Ολιγος υπνος, ολιγος νυσταγμος, ολιγη συμπλοκη των χειρων εις τον υπνον? | 10 A little sleep, a little drowsiness, a little folding of the arms to lie back, |
11 Επειτα η πτωχεια σου ερχεται ως ταχυδρομος, και η ενδεια σου ως ανηρ ενοπλος. | 11 and poverty comes like a vagrant and, like a beggar, dearth. |
12 Ο αχρειος ανθρωπος, ο κακοτροπος ανθρωπος, περιπατει με στομα διεστραμμενον? | 12 A scoundrel, a vicious man, he goes with a leer on his lips, |
13 Καμνει νευμα δια των οφθαλμων αυτου, σημαινει δια των ποδων αυτου, διδασκει δια των δακτυλων αυτου? | 13 winking his eye, shuffling his foot, beckoning with his finger. |
14 μετα διεστραμμενης καρδιας μηχαναται κακα εν παντι καιρω? εγειρει εριδας? | 14 Trickery in his heart, always scheming evil, he sows dissension. |
15 δια τουτο εξαιφνης θελει επελθει η απωλεια αυτου? εξαιφνης θελει συντριφθη ανιατως. | 15 Disaster wil overtake him sharply for this, suddenly, irretrievably, he wil be broken. |
16 Ταυτα τα εξ μισει ο Κυριος, επτα μαλιστα βδελυττεται η ψυχη αυτου? | 16 There are six things that Yahweh hates, seven that he abhors: |
17 οφθαλμους υπερηφανους, γλωσσαν ψευδη και χειρας εκχεουσας αιμα αθωον, | 17 a haughty look, a lying tongue, hands that shed innocent blood, |
18 καρδιαν μηχανευομενην λογισμους κακους, ποδας τρεχοντας ταχεως εις το κακοποιειν, | 18 a heart that weaves wicked plots, feet that hurry to do evil, |
19 μαρτυρα ψευδη λαλουντα ψευδος και τον εμβαλλοντα εριδας μεταξυ αδελφων. | 19 a false witness who lies with every breath, and one who sows dissension among brothers. |
20 Υιε μου, φυλαττε την εντολην του πατρος σου, και μη απορριψης τον νομον της μητρος σου. | 20 Keep your father's precept, my child, do not spurn your mother's teaching. |
21 Περιαψον αυτα διαπαντος επι της καρδιας σου, περιδεσον αυτα περι τον τραχηλον σου. | 21 Bind them ever to your heart, tie them round your neck. |
22 Οταν περιπατης, θελει σε οδηγει? οταν κοιμασαι, θελει σε φυλαττει? και οταν εξυπνησης, θελει συνομιλει μετα σου. | 22 While you are active, they will guide you, when you fal asleep, they wil watch over you, when youwake up, they will converse with you. |
23 Διοτι λυχνος ειναι η εντολη και φως ο νομος, και οι ελεγχοι της παιδειας οδος ζωης? | 23 For the precept is a lamp, the teaching is a light; correction and discipline are the way to life, |
24 δια να σε φυλαττωσιν απο κακης γυναικος, απο κολακειας γλωσσης γυναικος αλλοτριας. | 24 preserving you from the woman of bad character, from the wheedling talk of a woman who belongs toanother. |
25 Μη ορεχθης το καλλος αυτης εν τη καρδια σου? και ας μη σε θηρευση δια των βλεφαρων αυτης. | 25 Do not covet her beauty in your heart or let her captivate you with the play of her eyes; |
26 Διοτι εξ αιτιας γυναικος πορνης καταντα τις εως τμηματος αρτου, η δε μοιχαλις θηρευει την πολυτιμον ψυχην. | 26 a prostitute can be bought for a hunk of bread, but a married woman aims to snare a precious life. |
27 Δυναται τις να βαλη πυρ εις τον κολπον αυτου, και τα ιματια αυτου να μη καωσι; | 27 Can a man carry fire inside his shirt without setting his clothes alight? |
28 Δυναται τις να περιπατηση επ' ανθρακων πυρος, και οι ποδες αυτου να μη κατακαωσιν; | 28 Can you walk on red-hot coals without burning your feet? |
29 Ουτω και ο εισερχομενος προς την γυναικα του πλησιον αυτου? οστις εγγιζει αυτην, δεν θελει αθωωθη. | 29 Just so, the man who makes love to his neighbour's wife: no one who touches her wil get offunpunished. |
30 Τον κλεπτην δεν αποστρεφονται, εαν κλεπτη δια να χορταση την ψυχην αυτου, οταν πεινα? | 30 People attach but little blame to a thief who steals only to satisfy his hunger; |
31 αλλ' εαν πιασθη, θελει αποδωσει επταπλασια? θελει δωσει παντα τα υπαρχοντα της οικιας αυτου. | 31 yet even he, if caught, wil have to repay sevenfold and hand over all his family resources. |
32 Οστις ομως μοιχευει με γυναικα, ειναι ενδεης φρενων? απωλειαν φερει εις την ψυχην αυτου, οστις πραττει τουτο. | 32 But the adulterer has no sense; he works his own destruction. |
33 Πληγας και ατιμιαν θελει υποφερει? και το ονειδος αυτου δεν θελει εξαλειφθη. | 33 All he wil get is blows and contempt, and dishonour never to be blotted out. |
34 Διοτι η ζηλοτυπια ειναι μανια του ανδρος, και δεν θελει δειξει ελεος εις την ημεραν της εκδικησεως. | 34 For jealousy inflames the husband who wil show no mercy when the day comes for revenge; |
35 Δεν θελει δεχθη ουδεν λυτρον? ουδε θελει εξιλεωθη, και αν πολλαπλασιασης τα δωρα. | 35 he wil not consider any compensation; lavish what gifts you may, he wil not be placated. |