Thobis 4

NOVA VULGATA	Biblia Tysiąclecia
1 In illa die rememoratus est Thobi pecuniae, quam com mendaverat Gabael inRages Mediae.	1 Tego dnia Tobiasz przypomniał sobie o pieniądzach, które złożył u Gabaela w Raga w Medii.
2 Et dixit in corde suo: “ Ecce ego postulavi mortem. Quid nonvoco Thobiam filium meum et indicabo illi de hac pecunia, quam commendavi,antequam moriar? ”.	2 I mówił do siebie: Przecież ja prosiłem o śmierć. Dlaczego nie mam zawołać mego syna i nie powiedzieć mu o tych pieniądzach, zanim umrę?
3 Et vocavit Thobiam filium suum, et venit ad illum; etdixit illi: “ Fili, cum mortuus fuero, sepeli me diligenter et honorem habematri tuae et noli derelinquere illam omnibus diebus vitae suae et fac, quodbonum est in conspectu eius, et noli contristare spiritum eius in ullo.	3 I zawołał swego syna Tobiasza, który przyszedł do niego. I rzekł mu: Spraw mi piękny pogrzeb! Szanuj swoją matkę i nie zapomnij o niej przez wszystkie dni jej życia! Czyń to, co jej się będzie podobać, i nie zasmucaj jej duszy żadnym twoim uczynkiem!
4 Memoresto eius, fili, quoniam multa pericula vidit propter te in utero. Cum mortuafuerit, sepeli illam iuxta me in uno sepulcro.	4 Przypomnij sobie, dziecko, na jakie liczne niebezpieczeństwa była ona narażona z powodu ciebie, gdy cię w łonie swoim nosiła. A kiedy umrze, pogrzeb ją obok mnie w jednym grobie!
5 Et omnibus diebus tuis, fili,Dominum in mente habe et noli velle peccare et praeterire praecepta illius.Iustitiam fac omnibus diebus vitae tuae et noli ire in vias iniquitatis,	5 Pamiętaj, dziecko, na Pana przez wszystkie dni twoje! Nie popełniaj dobrowolnie grzechu i nie przestępuj nigdy Jego przykazań! Przez wszystkie dni twojego życia spełniaj uczynki miłosierne i nie chodź drogami nieprawości,
6 quoniam, agente te veritatem, prospera erunt itinera in operibus tuis et inomnibus, qui faciunt iustitiam.	6 ponieważ ci, którzy właściwie postępują, doznają powodzenia we wszystkich swych czynach.
7 Ex substantia tua, fili, fac eleemosynam etnoli avertere faciem tuam ab ullo paupere, ne a te avertatur facies Dei.	7 A wszystkim, którzy postępują sprawiedliwie, dawaj jałmużnę z majętności swojej i niech oko twoje nie będzie skąpe w czynieniu jałmużny! Nie odwracaj twarzy od żadnego biedaka, a nie odwróci się od ciebie oblicze Boga.
8 Quomodo habueris, fili, secundum multitudinem fac ex ipsis eleemosynam. Si tibifuerit largior substantia, plus ex illa fac eleemosynam. Si exiguum habueris,secundum exiguum ne timueris facere eleemosynam:	8 Jak ci tylko starczy, według twojej zasobności dawaj z niej jałmużnę! Będziesz miał mało - daj mniej, ale nie wzbraniaj się dawać jałmużny nawet z niewielkiej własności!
9 praemium enim bonum reponistibi in diem necessitatis,	9 Tak zaskarbisz sobie wielkie dobra na dzień potrzebny,
10 quoniam eleemosyna a morte liberat et non sinitire in tenebras.	10 ponieważ jałmużna wybawia od śmierci i nie pozwala wejść do ciemności.
11 Munus enim bonum est eleemosyna omnibus, qui faciunt illamcoram Excelso.	11 Jałmużna bowiem jest wspaniałym darem dla tych, którzy ją dają przed obliczem Najwyższego.
12 Attende tibi, fili, ab omni fornicatione. Uxorem primum accipeex semine parentum tuorum et noli sumere uxorem alienam, quae non est ex tribupatris tui, quoniam filii prophetarum sumus: Noe et Abraham et Isaac et Iacobpatres nostri a saeculo. Rememorare, fili, quoniam hi omnes acceperunt uxores exsemine patrum suorum et benedicti sunt in filiis suis, et semen illorumpossidebit hereditatem terrae.	12 Strzeż się, dziecko, wszelkiej rozpusty, a przede wszystkim weź sobie żonę z potomstwa twych przodków! Nie bierz żony obcej, która nie byłaby z pokolenia twojego ojca, ponieważ jesteśmy synami proroków. Wspomnij sobie, dziecko, z przeszłości, że Noe, Abraham, Izaak, Jakub, przodkowie nasi, wszyscy wzięli żony z pokrewieństwa swego i dlatego byli błogosławieni w dzieciach swoich, a ich potomstwo posiądzie ziemię.
13 Et tu, fili, dilige fratres tuos et noli fastidire in corde tuo a fratribustuis et a filiis et filiabus populi tui, ut accipias uxorem ex illis, quoniam infastidio perditio et inconstantia magna est, et in nugacitate diminutio etexiguitas magna est. Nugacitas enim mater est famis.	13 A teraz, dziecko, kochaj twoich braci i nie wynoś się w sercu swoim nad twych krewnych ani nad synów, ani nad córki twego narodu i wybierz sobie z nich żonę, ponieważ w pysze jest wiele zepsucia i niegodziwości, a w próżniactwie ubytek i wielka bieda. Albowiem próżniactwo jest matką głodu.
14 Merces omnis hominis,quicumque penes te operatus fuerit, non maneat penes te, sed redde ei statim, etmerces tua non minorabitur; si servieris Deo in veritate, reddetur tibi. Attendetibi, fili, in omnibus operibus tuis et esto sapiens in omnibus sermonibus tuis	14 Zarobku jakiegokolwiek człowieka, który by pracował u ciebie, nie zatrzymuj do jutra, a wypłacaj natychmiast. A jeśli będziesz służył Bogu, On tobie odpłaci. Uważaj na siebie, dziecko, we wszystkich swoich uczynkach i bądź dobrze wychowany w całym swoim postępowaniu!
15 et, quod oderis, nemini feceris. Noli bibere vinum in ebrietatem, et noncomitetur te ebrietas in via tua.	15 Czym sam się brzydzisz, nie czyń tego nikomu! Nie pij wina aż do upicia się i niech pijaństwo nie idzie z tobą w drogę!
16 De pane tuo communica esurienti et devestimentis tuis nudis; ex omnibus, quaecumque tibi abundaverint, faceleemosynam, et non invideat oculus tuus, cum facis eleemosynam.	16 Udzielaj twego chleba głodnemu, a szat swoich użycz nagim! Ze wszystkiego, co ci zbywa, dawaj jałmużnę, a oko twoje niech nie będzie skąpe, gdy ją dajesz.
17 Frange panemtuum et effunde vinum tuum super sepulcra iustorum et noli dare peccatoribus.	17 Kładź chleby twoje na grobie sprawiedliwych, ale grzesznikom nie dawaj.
18 Consilium ab omni sapiente inquire et noli contemnere omne consilium utile.	18 Szukaj rady u każdego mądrego i nie gardź żadną pożyteczną radą.
19 Omni tempore benedic Dominum et postula ab illo, ut dirigantur viae tuae, etomnes semitae tuae et consilia bene disponantur, quoniam omnes gentes non habentconsilium bonum, sed ipse Dominus dabit ipsis bonum consilium. Quem enimvoluerit, allevat et, quem voluerit, Dominus demergit usque ad inferos deorsum.Et nunc, fili, memor esto praeceptorum meorum, et non deleantur de corde tuo.	19 W każdej chwili uwielbiaj Pana Boga i proś Go, aby drogi twoje były proste i aby doszły do skutku wszystkie twoje zamiary i pragnienia, ponieważ żaden naród nie posiada mądrości, lecz wszystko, co dobre, daje sam Pan i kogo Pan chce, tego upokarza, jak chce. A teraz, dziecko, pamiętaj na moje zalecenia i nie wymazuj ich z serca!
20 Et nunc, fili, indico tibi commendasse me decem talenta argenti Gabael filioGabriae in Rages Mediae.	20 Teraz powiadamiam cię, dziecko, że złożyłem dziesięć talentów srebra u Gabaela, syna Gabriego, w Raga w Medii.
21 Noli vereri, fili, quia pauperem vitam gessimus.Habes multa bona, si timueris Deum et recesseris ab omni peccato et bene egerisin conspectu Domini Dei tui ”.	21 Nie bój się, dziecko, żeśmy zbiednieli. Ty masz wielkie bogactwa, jeśli ty Boga się będziesz bał i będziesz unikał każdego grzechu, i czynił, co dobre jest przed Panem, Bogiem twoim.