Deutéronome 4

BIBLES DES PEUPLES	Biblia Tysiąclecia
1 Et maintenant Israël, écoute les ordres et les commandements que je vous enseigne, pour les mettre en pratique. Ainsi vous vivrez et vous entrerez, pour le posséder, dans le pays que Yahvé le Dieu de vos pères vous donne.	1 A teraz, Izraelu, słuchaj praw i nakazów, które uczę was wypełniać, abyście żyli i doszli do posiadania ziemi, którą wam daje Pan, Bóg waszych ojców.
2 Vous n’ajouterez rien à ce que je vous commande et vous n’en retrancherez rien, mais vous observerez les commandements de Yahvé votre Dieu tels que je vous les donne.	2 Nic nie dodacie do tego, co ja wam nakazuję, i nic z tego nie odejmiecie, zachowując nakazy Pana, Boga waszego, które na was nakładam.
3 Vos yeux ont vu ce que Yahvé a fait à Baal-Péor: tous ceux qui s’étaient mis à la suite du Baal-Péor, Yahvé ton Dieu les a éliminés d’entre vous.	3 Widzieliście na własne oczy, co uczynił Pan w Baal-Peor, jak każdego człowieka, który poszedł za Baalem z Peor, wyniszczył Pan spośród was;
4 Mais vous qui êtes restés fidèles à Yahvé votre Dieu, vous êtes tous en vie aujourd’hui.	4 a wy, coście przylgnęli do Pana, Boga waszego, dzisiaj wszyscy żyjecie.
5 Regardez, je vous ai enseigné règles et lois comme Yahvé mon Dieu me l’avait ordonné. Mettez-les en pratique dans le pays où vous entrerez et qui sera vôtre.	5 Patrzcie, nauczałem was praw i nakazów, jak mi rozkazał czynić Pan, Bóg mój, abyście je wypełniali w ziemi, do której idziecie, by objąć ją w posiadanie.
6 Si vous les observez, si vous les mettez en pratique, elles vous donneront une réputation de sagesse et d’intelligence chez tous les peuples qui entendront parler de ces lois. Ils diront: “Quelle grande nation! Elle seule a la sagesse et l’intelligence.”	6 Strzeżcie ich i wypełniajcie je, bo one są waszą mądrością i umiejętnością w oczach narodów, które usłyszawszy o tych prawach powiedzą: Z pewnością ten wielki naród to lud mądry i rozumny.
7 Y a-t-il en effet une nation aussi grande et dont les dieux soient aussi proches que Yahvé notre Dieu l’est pour nous, chaque fois que nous le prions?	7 Bo któryż naród wielki ma bogów tak bliskich, jak Pan, Bóg nasz, ilekroć Go wzywamy?
8 Y a-t-il une nation vraiment grande dont les lois et les commandements soient aussi justes que toute cette loi que je vous présente aujourd’hui?	8 Któryż naród wielki ma prawa i nakazy tak sprawiedliwe, jak całe to Prawo, które ja wam dziś daję?
9 Mais prenez garde! Prenez bien garde à vous, n’oubliez rien de ce que vos yeux ont vu. Conservez tout cela au fond de vous-mêmes tout au long de votre vie et répétez-le à vos fils et aux fils de vos fils.	9 Tylko się strzeż bardzo i pilnuj siebie, byś nie zapomniał o tych rzeczach, które widziały twe oczy: by z twego serca nie uszły po wszystkie dni twego życia, ale ucz ich swych synów i wnuków.
10 À l’Horeb, quand tu t’es tenu en présence de Yahvé ton Dieu, Yahvé m’a dit: “Rassemble-moi le peuple pour que je lui fasse entendre mes paroles. Ils apprendront ainsi à me craindre tous les jours qu’ils vivront sur la terre et ils l’enseigneront à leurs fils.”	10 W dniu, w którym stanąłeś w obliczu Pana, Boga swego, na Horebie, rzekł Pan do mnie: Zgromadź Mi naród, niech usłyszą me słowa, aby się nauczyli Mnie bać przez wszystkie dni życia na ziemi i nauczyli tego swoich synów.
11 Ce jour-là, vous vous êtes approchés, vous êtes venus au pied de la montagne, et la montagne s’embrasa jusqu’au cœur même d’un ciel de ténèbres, de nuages et de tonnerre.	11 Wtedy zbliżyliście się i stanęliście pod górą - a góra płonęła ogniem aż do nieba, okryta mrokiem, ciemnością i chmurą.
12 Alors Yahvé vous a parlé du milieu du feu; vous entendiez le son de ses paroles mais vous n’avez pas vu d’image, il n’y avait que la voix.	12 I przemówił do was Pan, Bóg wasz, spośród ognia. Dźwięk słów słyszeliście, ale poza głosem nie dostrzegliście postaci.
13 Il vous a alors révélé son Alliance, il vous a ordonné de mettre en pratique les Dix Paroles et il les a écrites sur deux tables de pierre.	13 Oznajmił wam swe przymierze, gdy rozkazał wam pełnić Dziesięć Przykazań i napisał je na dwóch tablicach kamiennych.
14 C’est à ce moment-là que Yahvé m’a dit de vous transmettre ses commandements et ses lois, pour que vous les mettiez en pratique dans le pays où vous allez entrer pour le posséder.	14 W tym czasie rozkazał mi Pan uczyć was praw i nakazów, byście je pełnili w kraju, do którego wchodzicie, by objąć go w posiadanie.
15 Prenez bien garde à vous-mêmes! Vous n’avez vu aucune image le jour où Yahvé vous a parlé à l’Horeb, du milieu du feu.	15 Pilnie się wystrzegajcie - skoroście nie widzieli żadnej postaci w dniu, w którym mówił do was Pan spośród ognia na Horebie -
16 N’allez donc pas vous perdre maintenant en vous faisant des idoles, des images, que ce soient des figures d’hommes ou de femmes,	16 abyście nie postąpili niegodziwie i nie uczynili sobie rzeźby przedstawiającej podobiznę mężczyzny lub kobiety,
17 des figures de bêtes qui vivent sur la terre, ou d’oiseaux qui volent dans les cieux,	17 podobiznę jakiegokolwiek zwierzęcia, które jest na ziemi, podobiznę jakiegokolwiek ptaka, latającego pod niebem,
18 ou de reptiles qui rampent sur le sol ou de poissons qui cheminent à travers les eaux au-dessous de la terre.	18 podobiznę czegokolwiek, co pełza po ziemi, podobiznę ryby, która jest w wodach - pod ziemią.
19 Ne vous laissez pas entraîner à adorer ce que vous voyez dans le ciel: le soleil, la lune, les étoiles et toute l’armée des cieux; ne vous prosternez pas devant eux et ne les servez pas. Yahvé ton Dieu les a donnés en partage à tous les peuples qui sont sous les cieux,	19 Gdy podniesiesz oczy ku niebu i ujrzysz słońce, księżyc i gwiazdy, i wszystkie zastępy niebios, obyś nie pozwolił się zwieść, nie oddawał im pokłonu i nie służył, bo Pan, Bóg twój, przydzielił je wszystkim narodom pod niebem.
20 mais vous, Yahvé vous a pris. Il vous a fait sortir de cet enfer qu’est l’Égypte, pour que vous soyez son peuple, son héritage, comme vous l’êtes aujourd’hui.	20 A was Pan wybrał sobie, wyprowadził was z pieca do topienia żelaza, z Egiptu, abyście się stali Jego ludem, Jego własnością, jak dziś jesteście.
21 Lorsque Yahvé s’est mis en colère contre moi à cause de vous, il a juré que je ne traverserais pas le Jourdain et que je n’entrerais pas dans le bon pays que Yahvé ton Dieu te donne en héritage.	21 Z waszego powodu rozgniewał się na mnie Pan i przysiągł, że nie przejdę Jordanu, nie wejdę do pięknej ziemi, którą wam daje Pan, Bóg wasz, w posiadanie.
22 Je vais donc mourir ici, je ne traverserai pas le Jourdain; mais vous, vous le passerez et ce bon pays sera vôtre.	22 Ja bowiem umrę w tej ziemi, nie przejdę Jordanu, lecz wy go przejdziecie i posiądziecie tę piękną ziemię.
23 Prenez garde à ne pas oublier l’Alliance que Yahvé votre Dieu a conclue avec vous. Ne vous faites aucune idole, aucune image, de tout ce que Yahvé ton Dieu t’a interdit.	23 Strzeżcie się, byście nie zapomnieli przymierza Pana, Boga waszego, które zawarł z wami, i nie uczynili sobie wyobrażenia w rzeźbie tego wszystkiego, co wam zabronił Pan, Bóg wasz.
24 Car Yahvé ton Dieu est un feu dévorant, c’est un Dieu jaloux.	24 Bo Pan, Bóg wasz, jest ogniem trawiącym. On jest Bogiem zazdrosnym.
25 Quand tu auras engendré des fils et des petits-fils, quand vous aurez vieilli dans ce pays, il se pourrait que vous tourniez mal et que vous fassiez des idoles, des images. Alors, si vous faites ce qui est mal aux yeux de Yahvé ton Dieu, si vous le mettez en colère,	25 Gdy wydacie na świat synów i wnuków i dożyjecie starości w tym kraju, a sprzeniewierzycie się i uczynicie sobie posągi, podobiznę czegokolwiek, czyniąc to, co jest złe w oczach Pana, waszego Boga, drażniąc Go:
26 je le dis aujourd’hui même à la face des cieux et de la terre: vous disparaîtrez rapidement de ce pays. Il doit être vôtre quand vous aurez traversé le Jourdain, mais alors vous n’y prolongerez pas vos jours et vous serez totalement détruits.	26 biorę dziś niebo i ziemię przeciwko wam na świadków, że prędko zostaniecie wytraceni z powierzchni ziemi, do której idziecie przez Jordan, aby ją posiąść. Niedługo bawić będziecie na niej, gdyż na pewno zostanie wytępieni.
27 Yahvé vous dispersera parmi les nations et vous ne serez plus qu’une poignée au milieu des peuples où Yahvé vous conduira.	27 Rozproszy was Pan między narodami i mało z was zostanie wśród obcych ludów, dokąd was Pan uprowadzi do niewoli.
28 Là, vous servirez des dieux sortis de la main des hommes, des dieux de bois et de pierre, des dieux qui ne voient pas, qui n’entendent pas, qui ne mangent pas et qui ne sentent pas.	28 Będziecie tam służyli bogom obcym: dziełom rąk ludzkich z drzewa i z kamienia, które nie widzą, nie słyszą, nie jedzą i nie czują.
29 Là, tu rechercheras Yahvé ton Dieu et tu le trouveras si tu le cherches de tout ton cœur et de toute ton âme.	29 Wtedy będziecie szukali Pana, Boga waszego, i znajdziecie Go, jeżeli będziecie do Niego dążyli z całego serca i z całej duszy.
30 Lorsque tu seras dans l’angoisse, lorsque plus tard toutes ces malédictions se seront réalisées, tu reviendras vers Yahvé ton Dieu et tu écouteras sa voix.	30 W swym utrapieniu, gdy wszystko to was spotka, w ostatnich dniach nawrócicie się do Pana, Boga swego, i będziecie słuchać Jego głosu.
31 Car Yahvé ton Dieu est un Dieu qui pardonne. Il ne t’abandonnera pas, il ne te détruira pas, il n’oubliera jamais l’Alliance qu’il a jurée à tes pères.	31 Gdyż Bogiem miłosiernym jest Pan, Bóg wasz, nie opuści was, nie zgładzi i nie zapomni o przymierzu, które poprzysiągł waszym przodkom.
32 Interroge les temps anciens, depuis le jour où Dieu créa l’homme sur la terre. Cherche d’une extrémité du ciel à l’autre: est-il jamais rien arrivé de pareil? A-t-on jamais rien entendu de semblable?	32 Zapytaj no dawnych czasów, które były przed tobą, zaczynając od dnia, w którym Bóg stworzył człowieka na ziemi, [zapytaj] od jednego krańca niebios do drugiego, czy nastąpiło tak wielkie wydarzenie jak to lub czy słyszano od czymś podobnym?
33 A-t-on vu un peuple rester en vie après avoir entendu du milieu du feu la voix de son Dieu, comme tu l’as entendue?	33 Czy słyszał jakiś naród głos Boży z ognia, jak ty słyszałeś, i pozostał żywy?
34 Un Dieu est-il jamais venu se choisir un peuple, l’arrachant des entrailles d’un autre peuple par des épreuves, des signes et des prodiges? Une intervention puissante et de grands coups qui sèment la terreur, c’est bien ce que Yahvé ton Dieu a fait en Égypte devant toi et pour toi.	34 Czy usiłował Bóg przyjść i wybrać sobie jeden naród spośród innych narodów przez doświadczenia, znaki, cuda i wojny, ręką mocną i wyciągniętym ramieniem, dziełami przerażającymi, jak to wszystko, co tobie uczynił Pan, Bóg twój, w Egipcie na twoich oczach?
35 Tu as vu toi-même tout cela, et tu sais maintenant que Yahvé est Dieu et qu’il n’y en a pas d’autre que lui.	35 Widziałeś to wszystko, byś poznał, że Pan jest Bogiem, a poza Nim nie ma innego.
36 Dieu t’a fait entendre du haut du ciel sa voix pour t’en imposer, et sur la terre il t’a fait voir son grand feu: tu as entendu ses paroles du milieu du feu.	36 Z niebios pozwolił ci słyszeć swój głos, aby cię pouczyć. Na ziemi dał ci zobaczyć swój ogień ogromny i słyszeć swoje słowa spośród ognia.
37 Il l’a fait parce qu’il aimait tes pères; il a choisi leur descendance après eux et il t’a fait sortir d’Égypte par sa présence et sa grande puissance.	37 Ponieważ umiłował twych przodków, wybrał po nich ich potomstwo i wyprowadził cię z Egiptu sam ogromną swoją potęgą.
38 Il a chassé devant toi des peuplades grandes et puissantes; il t’a fait entrer dans leur pays et te l’a alors donné en héritage.	38 Na twoich oczach, ze względu na ciebie wydziedziczył obce narody, większe i silniejsze od ciebie, by cię wprowadzić w posiadanie ich ziemi, jak to jest dzisiaj.
39 Tu sais donc maintenant, et tu te le rappelleras: Yahvé est Dieu là-haut dans les cieux comme en bas sur la terre, il n’y en a pas d’autre.	39 Poznaj dzisiaj i rozważ w swym sercu, że Pan jest Bogiem, a na niebie wysoko i na ziemi nisko nie ma innego.
40 Observe donc ses lois et ses commandements que je te donne aujourd’hui: ainsi tu seras heureux, toi et tes fils après toi, et tu resteras de longs jours sur la terre que Yahvé ton Dieu te donne.”	40 Strzeż Jego praw i nakazów, które ja dziś polecam tobie pełnić; by dobrze ci się wiodło i twym synom po tobie; byś przedłużył swe dni na ziemi, którą na zawsze daje ci Pan, Bóg twój.
41 Moïse mit à part trois villes de l’autre côté du Jourdain, à l’est.	41 Wtedy wyznaczył Mojżesz trzy miasta za Jordanem na wschodzie,
42 Elles devaient servir de refuge à celui qui aurait tué son prochain involontairement, sans avoir eu de haine envers lui les jours précédents. Si le meurtrier se réfugie dans l’une de ces villes, il aura la vie sauve.	42 by tam mógł uciec zabójca, który by nieumyślnie zabił bliźniego, nie mając przedtem do niego nienawiści. Chroniąc się do jednego z tych miast, będzie mógł ocalić życie.
43 Ces villes sont: Béser, dans le désert, sur le Haut-Plateau, pour la tribu de Ruben, Ramot en Galaad, pour la tribu de Gad, et Golan dans le Bashan, pour la tribu de Manassé.	43 Beser na pustyni, na płaskowyżu - dla Rubenitów; Ramot w Gileadzie - dla Gadytów, i Golan w Baszanie - dla Manassytów.
44 Voici la loi que Moïse présenta aux Israélites.	44 Takie prawo dał Mojżesz Izraelitom.
45 Ce sont les préceptes, les lois et les ordonnances que Moïse enseigna aux Israélites lors de leur sortie d’Égypte.	45 Takie świadectwa, nakazy i postanowienia ogłosił Mojżesz Izraelitom po wyjściu z Egiptu,
46 On était au-delà du Jourdain, dans la vallée en face de Beth-Péor, dans le pays de Sihon, roi des Amorites, qui habitait Heshbon. Moïse et les Israélites l’avaient battu à leur sortie d’Égypte,	46 za Jordanem w dolinie, naprzeciw Bet-Peor, w kraju Sichona, króla Amorytów, który mieszkał w Cheszbonie. Pokonał go Mojżesz i Izraelici po wyjściu z Egiptu
47 et ils avaient conquis son pays avec le pays d’Og, roi du Bashan. Le territoire de ces deux rois des Amorites était au-delà du Jourdain à l’est.	47 i zawładnęli jego krajem, jak i [krajem] Oga, króla Baszanu; dwu królów amoryckich za Jordanem na wschodzie
48 Il s’étendait depuis Aroër sur le bord du torrent de l’Arnon, jusqu’à la montagne de Siryon qui est l’Hermon.	48 od Aroeru na brzegu potoku Arnon, aż do góry Sirion, to jest Hermonu,
49 Il comprenait aussi toute la Araba au-delà du Jourdain à l’est, jusqu’à la mer de la Araba, au pied du Pisga.	49 i całą Arabę za Jordanem na wschodzie, aż do Morza Araby u stóp Pisga.