Premier livre des Maccabées 5

BIBLES DES PEUPLES	LXX
1 Les nations environnantes apprirent que l’autel et le Sanctuaire étaient reconstruits comme autrefois; elles en furent très en colère	1 και εγενετο οτε ηκουσαν τα εθνη κυκλοθεν οτι ωκοδομηθη το θυσιαστηριον και ενεκαινισθη το αγιασμα ως το προτερον και ωργισθησαν σφοδρα
2 et elles décidèrent de faire disparaître les descendants de Jacob qui vivaient au milieu d’elles. Alors commencèrent les assassinats et les expulsions de gens de notre peuple.	2 και εβουλευσαντο του αραι το γενος ιακωβ τους οντας εν μεσω αυτων και ηρξαντο του θανατουν εν τω λαω και εξαιρειν
3 Judas fit la guerre aux fils d’Ésaü en Idumée; il marcha contre les habitants du pays d’Acrabatène, car ils assiégeaient les Israélites; il les attaqua violemment, il les battit et s’empara de leurs dépouilles.	3 και επολεμει ιουδας προς τους υιους ησαυ εν τη ιδουμαια την ακραβαττηνην οτι περιεκαθηντο τον ισραηλ και επαταξεν αυτους πληγην μεγαλην και συνεστειλεν αυτους και ελαβεν τα σκυλα αυτων
4 Il se rappela aussi la méchanceté des fils de Baïan: ils étaient une menace et un danger pour le peuple, car ils dressaient des embuscades sur les chemins.	4 και εμνησθη της κακιας υιων βαιαν οι ησαν τω λαω εις παγιδα και σκανδαλον εν τω ενεδρευειν αυτους εν ταις οδοις
5 Il les bloqua dans leurs tours, il les assiégea et les voua à l’anathème; il mit le feu à leurs tours et les brûla avec tous ceux qui étaient dedans.	5 και συνεκλεισθησαν υπ' αυτου εις τους πυργους και παρενεβαλεν επ' αυτους και ανεθεματισεν αυτους και ενεπυρισε τους πυργους αυτης εν πυρι συν πασιν τοις ενουσιν
6 Il passa de là chez les Ammonites, il y trouva une forte armée et un peuple nombreux commandé par Timothée.	6 και διεπερασεν επι τους υιους αμμων και ευρεν χειρα κραταιαν και λαον πολυν και τιμοθεον ηγουμενον αυτων
7 Il leur livra bataille, ils furent battus devant lui et il les écrasa complètement.	7 και συνηψεν προς αυτους πολεμους πολλους και συνετριβησαν προ προσωπου αυτου και επαταξεν αυτους
8 Il prit alors Yazer et les villages des environs, puis il rentra en Judée.	8 και προκατελαβετο την ιαζηρ και τας θυγατερας αυτης και ανεστρεψεν εις την ιουδαιαν
9 Les peuples païens de Galaad se coalisèrent pour faire disparaître les Israélites qui habitaient sur leur territoire, et ceux-ci se réfugièrent dans la forteresse de Dathéma.	9 και επισυνηχθησαν τα εθνη τα εν τη γαλααδ επι τον ισραηλ τους οντας επι τοις οριοις αυτων του εξαραι αυτους και εφυγον εις δαθεμα το οχυρωμα
10 Ils envoyèrent à Judas et à ses frères des lettres dans lesquelles ils disaient: “Les païens qui nous entourent sont venus nous assiéger pour nous faire disparaître,	10 και απεστειλαν γραμματα προς ιουδαν και τους αδελφους αυτου λεγοντες επισυνηγμενα εστιν εφ' ημας τα εθνη κυκλω ημων του εξαραι ημας
11 ils s’apprêtent à prendre d’assaut la forteresse où nous nous sommes réfugiés. C’est Timothée qui commande leur armée.	11 και ετοιμαζονται ελθειν και προκαταλαβεσθαι το οχυρωμα εις ο κατεφυγομεν και τιμοθεος ηγειται της δυναμεως αυτων
12 Viens donc maintenant nous délivrer de leurs mains, car déjà beaucoup d’entre nous sont morts.	12 νυν ουν ελθων εξελου ημας εκ χειρος αυτων οτι πεπτωκεν εξ ημων πληθος
13 Tous nos frères qui sont du pays de Tobie ont été massacrés, on a emmené leurs femmes et leurs enfants en captivité, on a pris leurs biens: un millier d’hommes environ ont péri en cet endroit.”	13 και παντες οι αδελφοι ημων οι οντες εν τοις τουβιου τεθανατωνται και ηχμαλωτικασιν τας γυναικας αυτων και τα τεκνα και την αποσκευην και απωλεσαν εκει ωσει μιαν χιλιαρχιαν ανδρων
14 On lisait ces lettres lorsque d’autres messagers arrivèrent de Galilée, qui avaient les vêtements déchirés et apportaient des nouvelles semblables:	14 ετι αι επιστολαι ανεγιγνωσκοντο και ιδου αγγελοι ετεροι παρεγενοντο εκ της γαλιλαιας διερρηχοτες τα ιματια απαγγελλοντες κατα τα ρηματα ταυτα
15 “Ptolémaïs, Tyr et Sidon, disaient-ils, se sont rassemblés contre nous avec toute la Galilée des nations pour nous faire disparaître.”	15 λεγοντες επισυνηχθαι επ' αυτους εκ πτολεμαιδος και τυρου και σιδωνος και πασαν γαλιλαιαν αλλοφυλων του εξαναλωσαι ημας
16 En apprenant cela, Judas et le peuple convoquèrent une grande assemblée: Qu’allait-on faire pour ces frères mis à l’épreuve qui devaient lutter pour leur vie?	16 ως δε ηκουσεν ιουδας και ο λαος τους λογους τουτους επισυνηχθη εκκλησια μεγαλη βουλευσασθαι τι ποιησωσιν τοις αδελφοις αυτων τοις ουσιν εν θλιψει και πολεμουμενοις υπ' αυτων
17 Judas dit à son frère Simon: “Choisis des hommes et va délivrer les frères qui sont en Galilée. Moi et mon frère Jonathan nous irons au pays de Galaad.”	17 και ειπεν ιουδας σιμωνι τω αδελφω αυτου επιλεξον σεαυτω ανδρας και πορευου και ρυσαι τους αδελφους σου τους εν τη γαλιλαια εγω δε και ιωναθαν ο αδελφος μου πορευσομεθα εις την γαλααδιτιν
18 Il laissa en Judée Joseph fils de Zacharie, et Azarias chef de l’armée, avec le reste du peuple, pour monter la garde.	18 και κατελιπεν ιωσηπον τον του ζαχαριου και αζαριαν ηγουμενον του λαου μετα των επιλοιπων της δυναμεως εν τη ιουδαια εις τηρησιν
19 Mais il leur donna cette consigne: “Commandez le peuple, mais n’engagez pas le combat avec les païens jusqu’à notre retour.”	19 και ενετειλατο αυτοις λεγων προστητε του λαου τουτου και μη συναψητε πολεμον προς τα εθνη εως του επιστρεψαι ημας
20 On donna 3 000 hommes à Simon pour la Galilée, et 8 000 à Judas pour le pays de Galaad.	20 και εμερισθησαν σιμωνι ανδρες τρισχιλιοι του πορευθηναι εις την γαλιλαιαν ιουδα δε ανδρες οκτακισχιλιοι εις την γαλααδιτιν
21 Simon partit pour la Galilée, il livra plusieurs batailles contre les païens qui furent balayés.	21 και επορευθη σιμων εις την γαλιλαιαν και συνηψεν πολεμους πολλους προς τα εθνη και συνετριβη τα εθνη απο προσωπου αυτου
22 Il les poursuivit jusqu’aux portes de Ptolémaïs, et ils laissèrent sur le terrain près de 3 000 hommes dont il ramassa les dépouilles.	22 και εδιωξεν αυτους εως της πυλης πτολεμαιδος και επεσον εκ των εθνων εις τρισχιλιους ανδρας και ελαβεν τα σκυλα αυτων
23 Il prit alors avec lui les Juifs de Galilée et d’Arbata, leurs femmes, leurs enfants, et tout ce qu’ils possédaient; il les ramena en Judée au milieu de la joie générale.	23 και παρελαβεν τους εκ της γαλιλαιας και εν αρβαττοις συν ταις γυναιξιν και τοις τεκνοις και παντα οσα ην αυτοις και ηγαγεν εις την ιουδαιαν μετ' ευφροσυνης μεγαλης
24 Pendant ce temps Judas Maccabée et Jonathan, son frère, traversèrent le Jourdain et marchèrent dans le désert durant trois jours.	24 και ιουδας ο μακκαβαιος και ιωναθαν ο αδελφος αυτου διεβησαν τον ιορδανην και επορευθησαν οδον τριων ημερων εν τη ερημω
25 Ils rencontrèrent les Nabatéens qui leur firent bon accueil et les mirent au courant de ce qui arrivait à leurs frères au pays de Galaad:	25 και συνηντησαν τοις ναβαταιοις και απηντησαν αυτοις ειρηνικως και διηγησαντο αυτοις παντα τα συμβαντα τοις αδελφοις αυτων εν τη γαλααδιτιδι
26 “Beaucoup d’entre eux, disaient-ils, sont enfermés dans les villes fortifiées de Bosora, de Bosor près d’Aléma, de Casfo, de Maked et de Karnaïn.	26 και οτι πολλοι εξ αυτων συνειλημμενοι εισιν εις βοσορρα και βοσορ εν αλεμοις χασφω μακεδ και καρναιν πασαι αι πολεις αυται οχυραι και μεγαλαι
27 Certains sont assiégés dans les autres villes du pays de Galaad et leurs ennemis ont décidé d’attaquer demain ces forteresses, de s’en emparer et de faire disparaître en un seul jour tous ceux qui s’y trouvent.”	27 και εν ταις λοιπαις πολεσιν της γαλααδιτιδος εισιν συνειλημμενοι εις αυριον τασσονται παρεμβαλειν επι τα οχυρωματα και καταλαβεσθαι και εξαραι παντας τουτους εν ημερα μια
28 Judas fit alors prendre à son armée la route de Bosora, à travers le désert; il s’empara de la ville, il extermina tous les mâles et, après avoir ramassé tout le butin, il y mit le feu.	28 και απεστρεψεν ιουδας και η παρεμβολη αυτου οδον εις την ερημον βοσορρα αφνω και κατελαβετο την πολιν και απεκτεινε παν αρσενικον εν στοματι ρομφαιας και ελαβεν παντα τα σκυλα αυτων και ενεπρησεν αυτην πυρι
29 Au milieu de la nuit il repartit et marcha jusqu’aux abords de la forteresse de Tathéma.	29 και απηρεν εκειθεν νυκτος και επορευοντο εως επι το οχυρωμα
30 Au petit matin on put voir une foule nombreuse qui dressait des échelles et des machines de siège contre la ville: l’attaque était déjà commencée.	30 και εγενετο εωθινη ηραν τους οφθαλμους αυτων και ιδου λαος πολυς ου ουκ ην αριθμος αιροντες κλιμακας και μηχανας καταλαβεσθαι το οχυρωμα και επολεμουν αυτους
31 Lorsque Judas vit la situation, lorsqu’il entendit le grand cri qui montait de la ville vers le Ciel, ainsi que le son des trompettes,	31 και ειδεν ιουδας οτι ηρκται ο πολεμος και η κραυγη της πολεως ανεβη εως ουρανου σαλπιγξιν και κραυγη μεγαλη
32 il dit aux hommes de son armée: “Combattez aujourd’hui pour vos frères!”	32 και ειπεν τοις ανδρασιν της δυναμεως πολεμησατε σημερον υπερ των αδελφων ημων
33 Ses hommes attaquèrent l’ennemi par derrière, disposés en trois groupes; on sonna de la trompette et l’on poussa le cri de guerre.	33 και εξηλθεν εν τρισιν αρχαις εξοπισθεν αυτων και εσαλπισαν ταις σαλπιγξιν και εβοησαν εν προσευχη
34 Lorsque l’armée de Timothée reconnut les troupes de Maccabée, tous prirent la fuite, mais lui les écrasa tant et si bien qu’ils laissèrent ce jour-là près de 8 000 hommes sur le terrain.	34 και επεγνω η παρεμβολη τιμοθεου οτι μακκαβαιος εστιν και εφυγον απο προσωπου αυτου και επαταξεν αυτους πληγην μεγαλην και επεσον εξ αυτων εν εκεινη τη ημερα εις οκτακισχιλιους ανδρας
35 Ensuite il s’en retourna sur Aléma, il l’attaqua, s’en empara, et après avoir exterminé tous les mâles et ramassé le butin, il y mit le feu.	35 και απεκλινεν εις αλεμα και επολεμησεν αυτην και κατελαβετο αυτην και απεκτεινεν παν αρσενικον αυτης και ελαβεν τα σκυλα αυτης και ενεπρησεν αυτην εν πυρι
36 De là, il alla s’emparer de Casfo, de Maked, de Bosor et des autres villes du pays de Galaad.	36 εκειθεν απηρεν και προκατελαβετο την χασφω μακεδ και βοσορ και τας λοιπας πολεις της γαλααδιτιδος
37 À la suite de cela, Timothée rassembla une autre armée qui vint s’établir en face de Raphon, de l’autre côté du torrent.	37 μετα δε τα ρηματα ταυτα συνηγαγεν τιμοθεος παρεμβολην αλλην και παρενεβαλεν κατα προσωπον ραφων εκ περαν του χειμαρρου
38 Judas envoya des hommes pour reconnaître le camp, ils lui dirent: “Tous les païens qui nous entourent se sont regroupés autour de ce chef, ils forment une armée extrêmement nombreuse.	38 και απεστειλεν ιουδας κατασκοπευσαι την παρεμβολην και απηγγειλαν αυτω λεγοντες επισυνηγμενα εισιν προς αυτον παντα τα εθνη τα κυκλω ημων δυναμις πολλη σφοδρα
39 On a engagé des Arabes comme auxiliaires, ils sont campés au-delà du torrent et sont prêts à nous attaquer.” Judas marcha à leur rencontre.	39 και αραβας μεμισθωνται εις βοηθειαν αυτοις και παρεμβαλλουσιν περαν του χειμαρρου ετοιμοι του ελθειν επι σε εις πολεμον και επορευθη ιουδας εις συναντησιν αυτων
40 Pendant que Judas et sa troupe s’approchaient du torrent, Timothée dit aux chefs de son armée: “S’il passe le premier vers nous, nous ne pourrons lui résister, il aura l’avantage sur nous.	40 και ειπεν τιμοθεος τοις αρχουσιν της δυναμεως αυτου εν τω εγγιζειν ιουδαν και την παρεμβολην αυτου επι τον χειμαρρουν του υδατος εαν διαβη προς ημας προτερος ου δυνησομεθα υποστηναι αυτον οτι δυναμενος δυνησεται προς ημας
41 Mais s’il a peur et s’installe de l’autre côté du fleuve, alors nous traverserons vers lui et nous l’écraserons.”	41 εαν δε δειλανθη και παρεμβαλη περαν του ποταμου διαπερασομεν προς αυτον και δυνησομεθα προς αυτον
42 En arrivant près du torrent, Judas donna cet ordre aux officiers du peuple qu’il avait disposés le long du torrent: “Empêchez les hommes de dresser leurs tentes, mais que tous marchent au combat.”	42 ως δε ηγγισεν ιουδας επι τον χειμαρρουν του υδατος εστησεν τους γραμματεις του λαου επι του χειμαρρου και ενετειλατο αυτοις λεγων μη αφητε παντα ανθρωπον παρεμβαλειν αλλα ερχεσθωσαν παντες εις τον πολεμον
43 Le premier, il franchit le torrent et marcha sur l’ennemi, suivi par tout le peuple. Il écrasa devant lui tous les païens, ils jetèrent leurs armes et coururent se réfugier dans le sanctuaire de Karnaïn.	43 και διεπερασεν επ' αυτους προτερος και πας ο λαος οπισθεν αυτου και συνετριβησαν προ προσωπου αυτων παντα τα εθνη και ερριψαν τα οπλα αυτων και εφυγον εις το τεμενος καρναιν
44 Les Juifs s’emparèrent de la ville et brûlèrent ensuite le temple avec tous ceux qui s’y trouvaient; Karnaïn fut renversé et désormais plus personne ne fut capable de résister à Judas.	44 και προκατελαβοντο την πολιν και το τεμενος ενεπυρισαν εν πυρι συν πασιν τοις εν αυτω και ετροπωθη καρναιν και ουκ ηδυναντο ετι υποστηναι κατα προσωπον ιουδου
45 Judas rassembla alors tous les Israélites qui habitaient le pays de Galaad, depuis le plus petit jusqu’au plus grand; les femmes et les enfants avec leurs bagages formaient une colonne immense qui prit le chemin de Juda.	45 και συνηγαγεν ιουδας παντα ισραηλ τους εν τη γαλααδιτιδι απο μικρου εως μεγαλου και τας γυναικας αυτων και τα τεκνα αυτων και την αποσκευην παρεμβολην μεγαλην σφοδρα ελθειν εις γην ιουδα
46 Ils arrivèrent à Éfron, ville grande et fortifiée. Comme elle était sur le chemin et qu’on ne pouvait l’éviter, ni sur la droite, ni sur la gauche, il fallait la traverser.	46 και ηλθον εως εφρων και αυτη πολις μεγαλη επι της οδου οχυρα σφοδρα ουκ ην εκκλιναι απ' αυτης δεξιαν η αριστεραν αλλ' η δια μεσου αυτης πορευεσθαι
47 Les habitants refusèrent le passage et bloquèrent les portes avec des pierres.	47 και απεκλεισαν αυτους οι εκ της πολεως και ενεφραξαν τας πυλας λιθοις
48 Judas cependant leur envoya un message de paix: “Nous allons traverser votre pays pour aller dans le nôtre, personne ne vous fera de mal. Nous traverserons comme de simples passants.” Mais ils refusèrent de lui ouvrir les portes.	48 και απεστειλεν προς αυτους ιουδας λογοις ειρηνικοις λεγων διελευσομεθα δια της γης σου του απελθειν εις την γην ημων και ουδεις κακοποιησει υμας πλην τοις ποσιν παρελευσομεθα και ουκ ηβουλοντο ανοιξαι αυτω
49 Judas fit alors passer dans les rangs cette consigne: que chacun se mît en position là où il se trouvait.	49 και επεταξεν ιουδας κηρυξαι εν τη παρεμβολη του παρεμβαλειν εκαστον εν ω εστιν τοπω
50 Tous les hommes de sa troupe prirent position et Judas mena l’assaut contre la ville tout le jour et toute la nuit; finalement elle tomba.	50 και παρενεβαλον οι ανδρες της δυναμεως και επολεμησεν την πολιν ολην την ημεραν εκεινην και ολην την νυκτα και παρεδοθη η πολις εν χειρι αυτου
51 Il extermina tous les mâles, il détruisit la ville jusqu’à ses fondations, il ramassa tout ce qui avait quelque valeur et traversa la ville sur les cadavres.	51 και απωλεσεν παν αρσενικον εν στοματι ρομφαιας και εξερριζωσεν αυτην και ελαβεν τα σκυλα αυτης και διηλθεν δια της πολεως επανω των απεκταμμενων
52 Ensuite on franchit le Jourdain pour entrer dans la Grande Plaine en face de Beth-Chéan,	52 και διεβησαν τον ιορδανην εις το πεδιον το μεγα κατα προσωπον βαιθσαν
53 Judas, pour sa part, regroupait ceux qui étaient à la traîne et encourageait le peuple tout au long de la route, jusqu’à l’arrivée au pays de Juda.	53 και ην ιουδας επισυναγων τους εσχατιζοντας και παρακαλων τον λαον κατα πασαν την οδον εως ηλθεν εις γην ιουδα
54 On gravit le mont Sion dans la joie et la fête, on y offrit des holocaustes, car tous étaient revenus sains et saufs sans perdre personne.	54 και ανεβησαν εις ορος σιων εν ευφροσυνη και χαρα και προσηγαγον ολοκαυτωματα οτι ουκ επεσεν εξ αυτων ουθεις εως του επιστρεψαι εν ειρηνη
55 Pendant que Judas et Jonathan étaient au pays de Galaad et que leur frère Simon assiégeait Ptolémaïs en Galilée,	55 και εν ταις ημεραις εν αις ην ιουδας και ιωναθαν εν γη γαλααδ και σιμων ο αδελφος αυτου εν τη γαλιλαια κατα προσωπον πτολεμαιδος
56 Joseph fils de Zacharie, et Azarias chef de l’armée, apprirent tout ce qu’ils avaient fait: leurs actes de bravoure et leurs combats.	56 ηκουσεν ιωσηφ ο του ζαχαριου και αζαριας αρχοντες της δυναμεως των ανδραγαθιων και του πολεμου οια εποιησαν
57 Ils se dirent: “Rendons-nous célèbres nous aussi, allons attaquer les païens qui nous entourent.”	57 και ειπον ποιησωμεν και αυτοι εαυτοις ονομα και πορευθωμεν πολεμησαι προς τα εθνη τα κυκλω ημων
58 Ils donnèrent des ordres aux troupes qu’ils commandaient et marchèrent sur Jamnia.	58 και παρηγγειλεν τοις απο της δυναμεως της μετ' αυτων και επορευθησαν επι ιαμνειαν
59 Mais Gorgias et ses hommes sortirent de la ville à leur rencontre et les attaquèrent.	59 και εξηλθεν γοργιας εκ της πολεως και οι ανδρες αυτου εις συναντησιν αυτοις εις πολεμον
60 Joseph et Azarias furent mis en fuite: on les poursuivit jusqu’aux frontières de la Judée et ce jour-là il périt environ 2 000 hommes du peuple d’Israël.	60 και ετροπωθη ιωσηπος και αζαριας και εδιωχθησαν εως των οριων της ιουδαιας και επεσον εν τη ημερα εκεινη εκ του λαου ισραηλ εις δισχιλιους ανδρας
61 Ce fut une grande défaite pour le peuple, et cela, parce qu’ils n’avaient pas écouté Judas et ses frères. Ils pensaient se rendre célèbres par leur bravoure,	61 και εγενηθη τροπη μεγαλη εν τω λαω οτι ουκ ηκουσαν ιουδου και των αδελφων αυτου οιομενοι ανδραγαθησαι
62 mais ils n’étaient pas de la race de ces hommes à qui il était donné de sauver Israël.	62 αυτοι δε ουκ ησαν εκ του σπερματος των ανδρων εκεινων οις εδοθη σωτηρια ισραηλ δια χειρος αυτων
63 Par contre le valeureux Judas et ses frères méritèrent les louanges de tout Israël et de toutes les nations où l’on entendait parler d’eux.	63 και ο ανηρ ιουδας και οι αδελφοι αυτου εδοξασθησαν σφοδρα εναντι παντος ισραηλ και των εθνων παντων ου ηκουετο το ονομα αυτων
64 On se rassembla autour d’eux pour les féliciter.	64 και επισυνηγοντο προς αυτους ευφημουντες
65 Judas et ses frères partirent en guerre contre les fils d’Ésaü dans la région du Sud; il s’empara d’Hébron et des villages qui l’entouraient, il abattit les remparts et mit le feu aux tours de défense.	65 και εξηλθεν ιουδας και οι αδελφοι αυτου και επολεμουν τους υιους ησαυ εν τη γη τη προς νοτον και επαταξεν την χεβρων και τας θυγατερας αυτης και καθειλεν τα οχυρωματα αυτης και τους πυργους αυτης ενεπυρισεν κυκλοθεν
66 Il leva ensuite son camp et partit pour le pays des Philistins; il traversa Marisa.	66 και απηρεν του πορευθηναι εις γην αλλοφυλων και διεπορευετο την μαρισαν
67 Ce jour-là des prêtres voulurent montrer leur courage en attaquant de façon téméraire, et ils se firent tuer.	67 εν τη ημερα εκεινη επεσον ιερεις εν πολεμω βουλομενοι ανδραγαθησαι εν τω αυτους εξελθειν εις πολεμον αβουλευτως
68 Judas continua sa route sur Azotos, dans le pays des Philistins, il détruisit leurs autels, il brûla les idoles de leurs dieux, il mit les villes au pillage, puis il revint au pays de Juda.	68 και εξεκλινεν ιουδας εις αζωτον γην αλλοφυλων και καθειλεν τους βωμους αυτων και τα γλυπτα των θεων αυτων κατεκαυσεν πυρι και εσκυλευσεν τα σκυλα των πολεων και επεστρεψεν εις γην ιουδα