Livre de la Genèse 24

BIBLES DES PEUPLES	LXX
1 Abraham vieillissait, il avançait en âge et Yahvé l’avait béni en toutes choses.	1 και αβρααμ ην πρεσβυτερος προβεβηκως ημερων και κυριος ευλογησεν τον αβρααμ κατα παντα
2 Abraham dit au plus vieux serviteur de sa maison, qui était l’intendant de tous ses biens: “Mets donc ta main sous ma cuisse,	2 και ειπεν αβρααμ τω παιδι αυτου τω πρεσβυτερω της οικιας αυτου τω αρχοντι παντων των αυτου θες την χειρα σου υπο τον μηρον μου
3 et jure-moi par Yahvé Dieu du ciel et Dieu de la terre, de ne pas prendre comme femme pour mon fils, une fille des Cananéens au milieu desquels j’habite.	3 και εξορκιω σε κυριον τον θεον του ουρανου και τον θεον της γης ινα μη λαβης γυναικα τω υιω μου ισαακ απο των θυγατερων των χαναναιων μεθ' ων εγω οικω εν αυτοις
4 C’est dans mon pays et dans ma parenté que tu iras chercher une femme pour mon fils Isaac.”	4 αλλα εις την γην μου ου εγενομην πορευση και εις την φυλην μου και λημψη γυναικα τω υιω μου ισαακ εκειθεν
5 Son serviteur lui répondit: “La femme ne voudra peut-être pas me suivre jusqu’ici, dans ce pays. Devrai-je alors reconduire ton fils au pays que tu as quitté?”	5 ειπεν δε προς αυτον ο παις μηποτε ου βουλεται η γυνη πορευθηναι μετ' εμου οπισω εις την γην ταυτην αποστρεψω τον υιον σου εις την γην οθεν εξηλθες εκειθεν
6 Abraham lui dit: “Garde-toi bien de reconduire mon fils là-bas.	6 ειπεν δε προς αυτον αβρααμ προσεχε σεαυτω μη αποστρεψης τον υιον μου εκει
7 “Yahvé, le Dieu du ciel, qui m’a pris dans la maison de mon père, dans mon pays natal, qui m’a parlé et m’a juré de donner ce pays à ma descendance, lui-même enverra son ange devant toi pour que tu trouves là-bas une femme pour mon fils.	7 κυριος ο θεος του ουρανου και ο θεος της γης ος ελαβεν με εκ του οικου του πατρος μου και εκ της γης ης εγενηθην ος ελαλησεν μοι και ωμοσεν μοι λεγων σοι δωσω την γην ταυτην και τω σπερματι σου αυτος αποστελει τον αγγελον αυτου εμπροσθεν σου και λημψη γυναικα τω υιω μου ισαακ εκειθεν
8 Si la femme ne veut pas te suivre, tu seras quitte du serment que tu me prêtes aujourd’hui, mais en aucun cas tu ne reconduiras mon fils là-bas.”	8 εαν δε μη θελη η γυνη πορευθηναι μετα σου εις την γην ταυτην καθαρος εση απο του ορκου τουτου μονον τον υιον μου μη αποστρεψης εκει
9 Le serviteur mit donc sa main sous la cuisse d’Abraham son maître et lui prêta ce serment.	9 και εθηκεν ο παις την χειρα αυτου υπο τον μηρον αβρααμ του κυριου αυτου και ωμοσεν αυτω περι του ρηματος τουτου
10 Le serviteur prit dix chameaux parmi les chameaux de son maître et se mit en route. Il emportait avec lui tout ce qu’il y avait de meilleur chez son maître. Puis il se leva et s’en alla jusqu’à la ville de Nahor, au pays d’Aram-Naharaïm.	10 και ελαβεν ο παις δεκα καμηλους απο των καμηλων του κυριου αυτου και απο παντων των αγαθων του κυριου αυτου μεθ' εαυτου και αναστας επορευθη εις την μεσοποταμιαν εις την πολιν ναχωρ
11 Il fit agenouiller ses chameaux hors de la ville, à côté d’un puits: c’était à la tombée du jour, à l’heure où les femmes s’en vont puiser.	11 και εκοιμισεν τας καμηλους εξω της πολεως παρα το φρεαρ του υδατος το προς οψε ηνικα εκπορευονται αι υδρευομεναι
12 Alors il dit: “Yahvé, Dieu de mon maître Abraham, donne-moi de faire aujourd’hui une bonne rencontre, sois bon pour mon maître Abraham!	12 και ειπεν κυριε ο θεος του κυριου μου αβρααμ ευοδωσον εναντιον εμου σημερον και ποιησον ελεος μετα του κυριου μου αβρααμ
13 Je vais rester là près de la source d’eau, puisqu’à cette heure les filles de la ville sortent pour puiser de l’eau.	13 ιδου εγω εστηκα επι της πηγης του υδατος αι δε θυγατερες των οικουντων την πολιν εκπορευονται αντλησαι υδωρ
14 Je vais dire à l’une d’elles: Penche ta cruche pour que je boive. Si elle me répond: Bois, et je donnerai aussi à boire à tes chameaux, fais que cette jeune fille soit celle que tu as choisie pour ton serviteur Isaac. Ainsi je saurai que tu as montré ta bonté à mon maître.”	14 και εσται η παρθενος η αν εγω ειπω επικλινον την υδριαν σου ινα πιω και ειπη μοι πιε και τας καμηλους σου ποτιω εως αν παυσωνται πινουσαι ταυτην ητοιμασας τω παιδι σου ισαακ και εν τουτω γνωσομαι οτι εποιησας ελεος τω κυριω μου αβρααμ
15 Il parlait encore lorsque sortit Rébecca, portant sa cruche sur l’épaule. Elle était la fille de Bétuel, le fils que Milka avait donné à Nahor, frère d’Abraham.	15 και εγενετο προ του συντελεσαι αυτον λαλουντα εν τη διανοια και ιδου ρεβεκκα εξεπορευετο η τεχθεισα βαθουηλ υιω μελχας της γυναικος ναχωρ αδελφου δε αβρααμ εχουσα την υδριαν επι των ωμων αυτης
16 La jeune fille était très belle, elle était vierge et aucun homme ne s’était approché d’elle. Elle descendit à la source, remplit sa cruche et remonta.	16 η δε παρθενος ην καλη τη οψει σφοδρα παρθενος ην ανηρ ουκ εγνω αυτην καταβασα δε επι την πηγην επλησεν την υδριαν και ανεβη
17 Le serviteur d’Abraham courut alors à sa rencontre et lui dit: “Laisse-moi donc boire un peu d’eau de ta cruche.”	17 επεδραμεν δε ο παις εις συναντησιν αυτης και ειπεν ποτισον με μικρον υδωρ εκ της υδριας σου
18 Elle dit: “Que mon seigneur boive”, et penchant aussitôt sa cruche sur sa main, elle lui donna à boire.	18 η δε ειπεν πιε κυριε και εσπευσεν και καθειλεν την υδριαν επι τον βραχιονα αυτης και εποτισεν αυτον
19 Lorsqu’elle eut fini de lui donner à boire, elle ajouta: “Je puiserai encore pour tes chameaux jusqu’à ce qu’ils aient fini de boire.”	19 εως επαυσατο πινων και ειπεν και ταις καμηλοις σου υδρευσομαι εως αν πασαι πιωσιν
20 Elle se dépêcha donc de vider sa cruche dans l’abreuvoir, elle courut de nouveau au puits pour puiser et puiser encore pour tous ses chameaux.	20 και εσπευσεν και εξεκενωσεν την υδριαν εις το ποτιστηριον και εδραμεν ετι επι το φρεαρ αντλησαι και υδρευσατο πασαις ταις καμηλοις
21 L’homme la regardait en silence: il se demandait si Yahvé avait fait réussir son voyage.	21 ο δε ανθρωπος κατεμανθανεν αυτην και παρεσιωπα του γνωναι ει ευοδωκεν κυριος την οδον αυτου η ου
22 Lorsque les chameaux eurent fini de boire, l’homme prit un anneau d’or pesant environ 6 grammes, qu’il mit à son nez, et pour ses bras, deux bracelets d’or d’un poids de 60 grammes.	22 εγενετο δε ηνικα επαυσαντο πασαι αι καμηλοι πινουσαι ελαβεν ο ανθρωπος ενωτια χρυσα ανα δραχμην ολκης και δυο ψελια επι τας χειρας αυτης δεκα χρυσων ολκη αυτων
23 Il lui dit alors: “De qui es-tu la fille? Dis-le moi s’il te plaît. Y a-t-il dans la maison de ton père un endroit où nous pourrions passer la nuit?”	23 και επηρωτησεν αυτην και ειπεν θυγατηρ τινος ει αναγγειλον μοι ει εστιν παρα τω πατρι σου τοπος ημιν καταλυσαι
24 Elle répondit: “Je suis la fille de Bétuel, le fils que Milka a donné à Nahor.”	24 και ειπεν αυτω θυγατηρ βαθουηλ ειμι εγω του μελχας ον ετεκεν τω ναχωρ
25 Elle ajouta: “Il y a beaucoup de paille et de fourrage chez nous, et de la place pour passer la nuit.”	25 και ειπεν αυτω και αχυρα και χορτασματα πολλα παρ' ημιν και τοπος του καταλυσαι
26 L’homme se mit alors à genoux pour adorer Yahvé.	26 και ευδοκησας ο ανθρωπος προσεκυνησεν κυριω
27 Il s’écria: “Béni soit Yahvé, le Dieu de mon maître Abraham! Il n’a pas manqué à sa bienveillance et sa fidélité envers mon maître. Oui, Yahvé a fait que ma route aboutisse à la maison de la famille de mon maître.”	27 και ειπεν ευλογητος κυριος ο θεος του κυριου μου αβρααμ ος ουκ εγκατελιπεν την δικαιοσυνην αυτου και την αληθειαν απο του κυριου μου εμε ευοδωκεν κυριος εις οικον του αδελφου του κυριου μου
28 Pendant ce temps la jeune fille courait à la maison de sa mère pour raconter toute l’affaire.	28 και δραμουσα η παις απηγγειλεν εις τον οικον της μητρος αυτης κατα τα ρηματα ταυτα
29 Or Rébecca avait un frère qui s’appelait Laban. Laban sortit et courut vers la source à la rencontre de l’homme.	29 τη δε ρεβεκκα αδελφος ην ω ονομα λαβαν και εδραμεν λαβαν προς τον ανθρωπον εξω επι την πηγην
30 Il avait vu en effet l’anneau et les bracelets aux bras de sa sœur, il avait entendu Rébecca sa sœur, qui racontait: “Voici comment m’a parlé cet homme”. Il partit donc à la rencontre de l’homme qui se tenait toujours près des chameaux, à côté de la source,	30 και εγενετο ηνικα ειδεν τα ενωτια και τα ψελια επι τας χειρας της αδελφης αυτου και οτε ηκουσεν τα ρηματα ρεβεκκας της αδελφης αυτου λεγουσης ουτως λελαληκεν μοι ο ανθρωπος και ηλθεν προς τον ανθρωπον εστηκοτος αυτου επι των καμηλων επι της πηγης
31 et il lui dit: “Sois chez nous comme un homme béni de Yahvé! Pourquoi restes-tu dehors? J’ai débarrassé la maison et j’y ai fait de la place pour les chameaux.”	31 και ειπεν αυτω δευρο εισελθε ευλογητος κυριος ινα τι εστηκας εξω εγω δε ητοιμακα την οικιαν και τοπον ταις καμηλοις
32 L’homme entra donc dans la maison et déchargea les chameaux. On donna de la paille et du fourrage aux chameaux, et on apporta pour l’homme et pour ceux qui étaient avec lui, de l’eau pour se laver les pieds.	32 εισηλθεν δε ο ανθρωπος εις την οικιαν και απεσαξεν τας καμηλους και εδωκεν αχυρα και χορτασματα ταις καμηλοις και υδωρ νιψασθαι τοις ποσιν αυτου και τοις ποσιν των ανδρων των μετ' αυτου
33 Ensuite on lui présenta de quoi manger, mais il dit: “Je ne mangerai pas tant que je n’aurai pas dit ce que j’ai à dire.” On lui répondit: “Parle!”	33 και παρεθηκεν αυτοις αρτους φαγειν και ειπεν ου μη φαγω εως του λαλησαι με τα ρηματα μου και ειπαν λαλησον
34 Il dit: “Je suis le serviteur d’Abraham.	34 και ειπεν παις αβρααμ εγω ειμι
35 Yahvé a comblé mon maître de ses bénédictions et il est devenu riche. Yahvé lui a donné du petit bétail et du gros bétail, de l’argent, de l’or, des serviteurs et des servantes, des chameaux et des ânes.	35 κυριος δε ευλογησεν τον κυριον μου σφοδρα και υψωθη και εδωκεν αυτω προβατα και μοσχους αργυριον και χρυσιον παιδας και παιδισκας καμηλους και ονους
36 Et Sara, la femme de mon maître, alors qu’elle était déjà vieille, a donné un fils à mon maître et celui-ci lui donne tout ce qui lui appartient.	36 και ετεκεν σαρρα η γυνη του κυριου μου υιον ενα τω κυριω μου μετα το γηρασαι αυτον και εδωκεν αυτω οσα ην αυτω
37 Or mon maître m’a fait prêter ce serment: ‘Tu ne prendras pas comme femme pour mon fils une fille de ces Cananéens au milieu desquels j’habite,	37 και ωρκισεν με ο κυριος μου λεγων ου λημψη γυναικα τω υιω μου απο των θυγατερων των χαναναιων εν οις εγω παροικω εν τη γη αυτων
38 mais tu iras dans la maison de mon père, dans ma parenté, et là tu trouveras une femme pour mon fils.’	38 αλλ' η εις τον οικον του πατρος μου πορευση και εις την φυλην μου και λημψη γυναικα τω υιω μου εκειθεν
39 J’ai dit alors à mon maître: ‘La femme ne voudra peut-être pas me suivre.’	39 ειπα δε τω κυριω μου μηποτε ου πορευσεται η γυνη μετ' εμου
40 Mais il m’a répondu: ‘Yahvé, celui que j’ai servi, enverra son ange avec toi et fera réussir ton voyage. Tu prendras pour mon fils une femme dans ma parenté, dans la maison de mon père.	40 και ειπεν μοι κυριος ω ευηρεστησα εναντιον αυτου αυτος αποστελει τον αγγελον αυτου μετα σου και ευοδωσει την οδον σου και λημψη γυναικα τω υιω μου εκ της φυλης μου και εκ του οικου του πατρος μου
41 Dès le moment où tu seras arrivé dans ma famille, tu seras quitte de ton engagement. Et même si l’on te refuse cette femme, tu seras quitte de ton serment.’	41 τοτε αθωος εση απο της αρας μου ηνικα γαρ εαν ελθης εις την εμην φυλην και μη σοι δωσιν και εση αθωος απο του ορκισμου μου
42 “Aussi, quand je suis arrivé aujourd’hui à la source, j’ai dit: ‘Yahvé, Dieu de mon maître Abraham, accorde-moi la réussite de ce voyage que j’ai entrepris.’	42 και ελθων σημερον επι την πηγην ειπα κυριε ο θεος του κυριου μου αβρααμ ει συ ευοδοις την οδον μου ην νυν εγω πορευομαι επ' αυτην
43 Je vais rester là près de la source, et je vais dire à l’une des jeunes filles qui sortent pour puiser: ‘Veux-tu me donner un peu d’eau pour boire, s’il te plaît.’	43 ιδου εγω εφεστηκα επι της πηγης του υδατος και αι θυγατερες των ανθρωπων της πολεως εξελευσονται υδρευσασθαι υδωρ και εσται η παρθενος η αν εγω ειπω ποτισον με μικρον υδωρ εκ της υδριας σου
44 Et si la jeune fille me répond: ‘Bois, et je donnerai aussi à boire à tes chameaux,’ fais que cette jeune fille soit la femme que Yahvé a destinée au fils de mon maître.	44 και ειπη μοι και συ πιε και ταις καμηλοις σου υδρευσομαι αυτη η γυνη ην ητοιμασεν κυριος τω εαυτου θεραποντι ισαακ και εν τουτω γνωσομαι οτι πεποιηκας ελεος τω κυριω μου αβρααμ
45 “Je parlais encore en moi-même lorsque Rébecca est sortie de la ville, sa cruche sur l’épaule. Quand elle est descendue à la source pour puiser, je lui ai dit: ‘Donne-moi à boire, s’il te plaît.’	45 και εγενετο προ του συντελεσαι με λαλουντα εν τη διανοια ευθυς ρεβεκκα εξεπορευετο εχουσα την υδριαν επι των ωμων και κατεβη επι την πηγην και υδρευσατο ειπα δε αυτη ποτισον με
46 Vite, elle a descendu la cruche de son épaule et m’a dit: ‘Bois, je donnerai aussi à boire à tes chameaux.’ J’ai bu et elle a donné à boire à mes chameaux.	46 και σπευσασα καθειλεν την υδριαν αυτης αφ' εαυτης και ειπεν πιε συ και τας καμηλους σου ποτιω και επιον και τας καμηλους μου εποτισεν
47 Je l’ai interrogée: ‘De qui es-tu la fille?’ Elle m’a répondu: ‘Je suis la fille de Bétuel fils de Nahor, celui que lui a enfanté Milka.’ Alors j’ai mis l’anneau à sa narine et les bracelets à ses bras.	47 και ηρωτησα αυτην και ειπα τινος ει θυγατηρ η δε εφη θυγατηρ βαθουηλ ειμι του υιου ναχωρ ον ετεκεν αυτω μελχα και περιεθηκα αυτη τα ενωτια και τα ψελια περι τας χειρας αυτης
48 Puis je me suis agenouillé et j’ai adoré Yahvé. J’ai béni Yahvé, Dieu de mon maître Abraham, qui m’a mis sur le bon chemin et m’a fait trouver pour son fils la fille du frère de mon maître.	48 και ευδοκησας προσεκυνησα κυριω και ευλογησα κυριον τον θεον του κυριου μου αβρααμ ος ευοδωσεν μοι εν οδω αληθειας λαβειν την θυγατερα του αδελφου του κυριου μου τω υιω αυτου
49 Maintenant donc, si vous êtes bien disposés à mon égard et voulez faire une faveur à mon maître, dites-le-moi. Sinon, dites-le-moi aussi et j’irai voir ailleurs.”	49 ει ουν ποιειτε υμεις ελεος και δικαιοσυνην προς τον κυριον μου απαγγειλατε μοι ει δε μη απαγγειλατε μοι ινα επιστρεψω εις δεξιαν η εις αριστεραν
50 Laban et Bétuel répondirent: “Cette affaire vient de Yahvé, nous n’avons rien à ajouter.	50 αποκριθεις δε λαβαν και βαθουηλ ειπαν παρα κυριου εξηλθεν το προσταγμα τουτο ου δυνησομεθα ουν σοι αντειπειν κακον καλω
51 Voici Rébecca; si tu la veux, prends-la et va. Qu’elle soit la femme du fils de ton maître, comme Yahvé l’a décidé.”	51 ιδου ρεβεκκα ενωπιον σου λαβων αποτρεχε και εστω γυνη τω υιω του κυριου σου καθα ελαλησεν κυριος
52 Lorsque le serviteur d’Abraham entendit ces paroles, il se prosterna à terre devant Yahvé.	52 εγενετο δε εν τω ακουσαι τον παιδα τον αβρααμ των ρηματων τουτων προσεκυνησεν επι την γην κυριω
53 Puis le serviteur sortit des bijoux d’argent et des bijoux d’or, ainsi que des vêtements, et il les donna à Rébecca. Il fit également de magnifiques cadeaux à son frère et à sa mère.	53 και εξενεγκας ο παις σκευη αργυρα και χρυσα και ιματισμον εδωκεν ρεβεκκα και δωρα εδωκεν τω αδελφω αυτης και τη μητρι αυτης
54 Lui et les hommes qui étaient avec lui mangèrent, burent, et restèrent là pour la nuit. Lorsqu’ils se levèrent de bon matin, le serviteur dit: “Laissez-moi partir vers mon maître.”	54 και εφαγον και επιον αυτος και οι ανδρες οι μετ' αυτου οντες και εκοιμηθησαν και αναστας πρωι ειπεν εκπεμψατε με ινα απελθω προς τον κυριον μου
55 Le frère et la mère de Rébecca lui répondirent: “Que la jeune fille reste avec nous quelques jours encore, une dizaine de jours, après quoi elle partira.”	55 ειπαν δε οι αδελφοι αυτης και η μητηρ μεινατω η παρθενος μεθ' ημων ημερας ωσει δεκα και μετα ταυτα απελευσεται
56 Le serviteur leur dit: “Ne me retardez pas maintenant que Yahvé a fait réussir mon voyage. Laissez-moi partir pour que je retourne vers mon maître.”	56 ο δε ειπεν προς αυτους μη κατεχετε με και κυριος ευοδωσεν την οδον μου εκπεμψατε με ινα απελθω προς τον κυριον μου
57 Ils dirent: “Appelons la jeune fille et demandons-lui son avis.”	57 οι δε ειπαν καλεσωμεν την παιδα και ερωτησωμεν το στομα αυτης
58 Ils appelèrent donc Rébecca et lui dirent: “Veux-tu partir avec cet homme?” Elle répondit: “Oui.”	58 και εκαλεσαν ρεβεκκαν και ειπαν αυτη πορευση μετα του ανθρωπου τουτου η δε ειπεν πορευσομαι
59 Ils laissèrent donc partir leur sœur Rébecca et sa nourrice, avec le serviteur d’Abraham et ses compagnons.	59 και εξεπεμψαν ρεβεκκαν την αδελφην αυτων και τα υπαρχοντα αυτης και τον παιδα τον αβρααμ και τους μετ' αυτου
60 Ils bénirent Rébecca avec ces mots: “Ô notre sœur! puisses-tu devenir des milliers de myriades, et que ta descendance s’empare des places fortes de tes ennemis!”	60 και ευλογησαν ρεβεκκαν την αδελφην αυτων και ειπαν αυτη αδελφη ημων ει γινου εις χιλιαδας μυριαδων και κληρονομησατω το σπερμα σου τας πολεις των υπεναντιων
61 Rébecca se leva avec ses servantes, elles montèrent sur les chameaux et suivirent l’homme. C’est ainsi que le serviteur ramena avec lui Rébecca.	61 αναστασα δε ρεβεκκα και αι αβραι αυτης επεβησαν επι τας καμηλους και επορευθησαν μετα του ανθρωπου και αναλαβων ο παις την ρεβεκκαν απηλθεν
62 Isaac revenait du puits de Lahaï-Roï, car il habitait au Négueb.	62 ισαακ δε επορευετο δια της ερημου κατα το φρεαρ της ορασεως αυτος δε κατωκει εν τη γη τη προς λιβα
63 Comme Isaac sortait pour se promener dans la campagne, à la tombée du jour, il leva les yeux et vit des chameaux qui arrivaient.	63 και εξηλθεν ισαακ αδολεσχησαι εις το πεδιον το προς δειλης και αναβλεψας τοις οφθαλμοις ειδεν καμηλους ερχομενας
64 Rébecca elle aussi leva les yeux, et à la vue d’Isaac elle sauta en bas de son chameau.	64 και αναβλεψασα ρεβεκκα τοις οφθαλμοις ειδεν τον ισαακ και κατεπηδησεν απο της καμηλου
65 Elle dit au serviteur: “Qui est cet homme qui vient à travers champs à notre rencontre?” Le serviteur répondit: “C’est mon maître.” Alors elle prit son voile et s’en couvrit le visage.	65 και ειπεν τω παιδι τις εστιν ο ανθρωπος εκεινος ο πορευομενος εν τω πεδιω εις συναντησιν ημιν ειπεν δε ο παις ουτος εστιν ο κυριος μου η δε λαβουσα το θεριστρον περιεβαλετο
66 Le serviteur raconta à Isaac tout ce qu’il avait fait,	66 και διηγησατο ο παις τω ισαακ παντα τα ρηματα α εποιησεν
67 après quoi Isaac fit entrer Rébecca dans la tente qui avait appartenu à Sara sa mère. Il la prit, elle devint sa femme et il l’aima. Isaac se consola ainsi de la mort de sa mère.	67 εισηλθεν δε ισαακ εις τον οικον της μητρος αυτου και ελαβεν την ρεβεκκαν και εγενετο αυτου γυνη και ηγαπησεν αυτην και παρεκληθη ισαακ περι σαρρας της μητρος αυτου