1 וְאַחֲרֵי־כֵן הִבְדִּיל הָאָדוֹן עוֹד שִׁבְעִים אֲחֵרִים וַיִּשְׁלָחֵם לְפָנָיו שְׁנַיִם שְׁנַיִם אֶל־כָּל־עִיר וּמָקוֹם אֲשֶׁר בִּקֵּשׁ לָבוֹא שָׁמָּה | 1 Post hæc autem designavit Dominus et alios septuaginta duos : et misit illos binos ante faciem suam in omnem civitatem et locum, quo erat ipse venturus. |
2 וַיֹּאמֶר לָהֶם הֵן הַקָּצִיר רַב וְהַפֹּעֲלִים מְעַטִּים לָכֵן הִתְחַנְנוּ אֶל־אֲדוֹן הַקָּצִיר וְיִשְׁלַח פֹּעֲלִים לִקְצִירוֹ | 2 Et dicebat illis : Messis quidem multa, operarii autem pauci. Rogate ergo dominum messis ut mittat operarios in messem suam. |
3 לְכוּ־נָא הִנְנִי שֹׁלֵחַ אֶתְכֶם כַּכְּבָשִׂים בֵּין הַזְּאֵבִים | 3 Ite : ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos. |
4 אַל־תִּשְׂאוּ כִיס וְלֹא תַרְמִיל וְלֹא נְעָלִים וְאַל־תִּשְׁאֲלוּ לִשְׁלוֹם־אִישׁ בַּדָּרֶךְ | 4 Nolite portare sacculum, neque peram, neque calceamenta, et neminem per viam salutaveritis. |
5 וּלְכָל־בַּיִת אֲשֶׁר תָּבֹאוּ שָׁם אִמְרוּ בָרִאשׁוֹנָה שָׁלוֹם לַבַּיִת הַזֶּה | 5 In quamcumque domum intraveritis, primum dicite : Pax huic domui : |
6 וְהָיָה כִּי יִהְיֶה־שָּׁם בֶּן־שָׁלוֹם וְנָח עָלָיו שְׁלוֹמְכֶם וְאִם־לֹא אֲלֵיכֶם יָשׁוּב | 6 et si ibi fuerit filius pacis, requiescet super illum pax vestra : sin autem, ad vos revertetur. |
7 וּבַבַּיִת הַהוּא תֵּשְׁבוּ וְתֹאכְלוּ וְתִשְׁתּוּ מִשֶּׁלָּהֶם כִּי שֹׁוֶה הַפּוֹעֵל בִּשְׂכָרוֹ אַל־תִּסְעוּ מִבַּיִת לְבָיִת | 7 In eadem autem domo manete, edentes et bibentes quæ apud illos sunt : dignus est enim operarius mercede sua. Nolite transire de domo in domum. |
8 וְכָל־עִיר אֲשֶׁר תָּבֹאוּ בָהּ וְקִבְּלוּ אֶתְכֶם אִכְלוּ־שָׁם אֶת־אֲשֶׁר יָשִׂימוּ לִפְנֵיכֶם | 8 Et in quamcumque civitatem intraveritis, et susceperint vos, manducate quæ apponuntur vobis : |
9 וְרִפְאוּ אֶת־הַחוֹלִים אֲשֶׁר בְּקִרְבָּהּ וְאִמְרוּ לָהֶם קָרְבָה אֲלֵיכֶם מַלְכוּת הָאֱלֹהִים | 9 et curate infirmos, qui in illa sunt, et dicite illis : Appropinquavit in vos regnum Dei. |
10 וְכָל־עִיר אֲשֶׁר תָּבֹאוּ בָהּ וְלֹא יְקַבְּלוּ אֶתְכֶם צְאוּ לָכֶם אֶל־רְחוֹבוֹתֶיהָ וְאִמְרוּ | 10 In quamcumque autem civitatem intraveritis, et non susceperint vos, exeuntes in plateas ejus, dicite : |
11 אַף אֶת־עֲפַר עִירְכֶם הַנִּדְבָּק בְּרַגְלֵינוּ נְנַעֲרֵהוּ לָכֶם אַךְ יָדֹעַ תֵּדְעוּ כִּי קָרְבָה אֲלֵיכֶם מַלְכוּת הָאֱלֹהִים | 11 Etiam pulverem, qui adhæsit nobis de civitate vestra, extergimus in vos : tamen hoc scitote, quia appropinquavit regnum Dei. |
12 אֲנִי אֹמֵר אֲלֵיכֶם כִּי לִסְדוֹם יֵקַל בַּיּוֹם הַהוּא מִן־הָעִיר הַהִיא | 12 Dico vobis, quia Sodomis in die illa remissius erit, quam illi civitati.
|
13 אוֹי לָךְ כּוֹרָזִין אוֹי לָךְ בֵּית־צָיְדָה כִּי הַגְּבוּרוֹת אֲשֶׁר נַעֲשֹוּ בְקִרְבְּכֶן אִלּוּ נַעֲשֹוּ בְּצוֹר וּבְצִידוֹן הֲלֹא כְבָר יָשְׁבוּ בְּשַׂק וָאֵפֶר וָשָׁבוּ | 13 Væ tibi Corozain ! væ tibi Bethsaida ! quia si in Tyro et Sidone factæ fuissent virtutes quæ factæ sunt in vobis, olim in cilicio et cinere sedentes pœniterent. |
14 אָכֵן לְצוֹר וְצִידוֹן יֵקַל בַּדִּין מִכֶּם | 14 Verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in judicio, quam vobis. |
15 וְאַתְּ כְּפַר־נַחוּם אֲשֶׁר עַד־הַשָּׁמַיִם הִתְרוֹמָמְתְּ אֶל־שְׁאוֹל תּוּרָדִי | 15 Et tu Capharnaum, usque ad cælum exaltata, usque ad infernum demergeris. |
16 הַשּׁוֹמֵעַ אֲלֵיכֶם אֵלַי הוּא שׁוֹמֵעַ וְהַבּוֹזֶה אֶתְכֶם אוֹתִי הוּא בוֹזֶה וְהַבּוֹזֶה אוֹתִי הוּא בוֹזֶה אֶת־אֲשֶׁר שְׁלָחָנִי | 16 Qui vos audit, me audit : et qui vos spernit, me spernit. Qui autem me spernit, spernit eum qui misit me.
|
17 וַיָּשׁוּבוּ הַשִּׁבְעִים בְּשִׂמְחָה וַיֹּאמְרוּ אֲדֹנֵינוּ גַּם־הַשֵּׁדִים נִכְנָעִים לָנוּ בִּשְׁמֶךָ | 17 Reversi sunt autem septuaginta duo cum gaudio, dicentes : Domine, etiam dæmonia subjiciuntur nobis in nomine tuo. |
18 וַיֹּאמֶר אֲלֵיהֶם רָאִיתִי אֶת־הַשָּׂטָן נֹפֵל כַּבָּרָק מִן־הַשָּׁמָיִם | 18 Et ait illis : Videbam Satanam sicut fulgor de cælo cadentem. |
19 הִנֵּה הִשְׁלַטְתִּי אֶתְכֶם לִדְרֹךְ עַל־נְחָשִׁים וְעַקְרַבִּים וְעַל כָּל־גְּבוּרַת הָאֹיֵב וְכָל־דָּבָר לֹא יַזִּיק לָכֶם | 19 Ecce dedi vobis potestatem calcandi supra serpentes, et scorpiones, et super omnem virtutem inimici : et nihil vobis nocebit. |
20 אַךְ בָּזֹאת אַל־תִּשְׂמְחוּ כִּי־נִכְנָעִים לָכֶם הָרוּחוֹת כִּי אִם־שִׂמְחוּ עַל אֲשֶׁר־נִכְתְּבוּ שְׁמוֹתֵיכֶם בַּשָּׁמָיִם | 20 Verumtamen in hoc nolite gaudere quia spiritus vobis subjiciuntur : gaudete autem, quod nomina vestra scripta sunt in cælis.
|
21 בַּשָּׁעָה הַהִיא עָלַץ יֵשׁוּעַ בְּרוּחַ הַקֹּדֶשׁ וַיֹּאמַר אוֹדְךָ הָאָב אֲדוֹן הַשָּׁמַיִם וְהָאָרֶץ כִּי הִסְתַּרְתָּ אֶת־אֵלֶּה מִן־הַחֲכָמִים וְהַנְּבוֹנִים וְגִלִּיתָם לָעֹלָלִים הֵן אָבִי כִּי־כֵן הָיָה רָצוֹן מִלְּפָנֶיךָ | 21 In ipsa hora exsultavit Spiritu Sancto, et dixit : Confiteor tibi Pater, Domine cæli et terræ, quod abscondisti hæc a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis. Etiam Pater : quoniam sic placuit ante te. |
22 הַכֹּל נִמְסַר־לִי מֵאֵת אָבִי וְאֵין יוֹדֵעַ מִי הוּא הַבֵּן בִּלְתִּי הָאָב וּמִי הוּא הָאָב בִּלְתִּי הַבֵּן וַאֲשֶׁר יַחְפֹּץ הַבֵּן לְגַלּוֹתוֹ לוֹ | 22 Omnia mihi tradita sunt a Patre meo. Et nemo scit quis sit Filius, nisi Pater : et quis sit Pater, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. |
23 וַיִּפֶן אֶל־תַּלְמִידָיו לְבַדָּם וַיֹּאמַר אַשְׁרֵי הָעֵינַיִם הָרֹאוֹת אֵת אֲשֶׁר אַתֶּם רֹאִים | 23 Et conversus ad discipulos suos, dixit : Beati oculi qui vident quæ vos videtis. |
24 כִּי אֲנִי אֹמֵר לָכֶם נְבִיאִים וּמְלָכִים רַבִּים חָפְצוּ לִרְאוֹת אֵת אֲשֶׁר אַתֶּם רֹאִים וְלֹא רָאוּ וְלִשְׁמֹעַ אֵת אֲשֶׁר אַתֶּם שֹׁמְעִים וְלֹא שָׁמֵעוּ | 24 Dico enim vobis quod multi prophetæ et reges voluerunt videre quæ vos videtis, et non viderunt : et audire quæ auditis, et non audierunt.
|
25 וְהִנֵּה אֶחָד מִבַּעֲלֵי הַתּוֹרָה קָם לְנַסּוֹתוֹ וַיֹּאמַר מוֹרֶה מָה־אֶעֱשֶׂה וְאִירַשׁ חַיֵּי עוֹלָם | 25 Et ecce quidam legisperitus surrexit tentans illum, et dicens : Magister, quid faciendo vitam æternam possidebo ? |
26 וַיֹּאמֶר אֵלָיו מַה־כָּתוּב בַּתּוֹרָה וְאֵיךְ אַתָּה קוֹרֵא | 26 At ille dixit ad eum : In lege quid scriptum est ? quomodo legis ? |
27 וַיַּעַן וַיֹּאמַר וְאָהַבְתָּ אֵת יְהוָֹה אֱלֹהֶיךָ בְּכָל־לְבָבְךָ וּבְכָל־נַפְשְׁךָ וּבְכָל־מְאֹדְךָ וּבְכָל־מַדָּעֲךָ וְאֶת־רֵעֲךָ כָּמוֹךָ | 27 Ille respondens dixit : Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus virtutibus tuis, et ex omni mente tua : et proximum tuum sicut teipsum. |
28 וַיֹּאמֶר אֵלָיו כֵּן הֱשִׁיבוֹתָ עֲשֵׂה־זֹאת וֶחְיֵה | 28 Dixitque illi : Recte respondisti : hoc fac, et vives.
|
29 וְהוּא חָפֵץ לְהִצְטַדֵּק וַיֹּאמֶר אֶל יֵשׁוּעַ וּמִי הוּא רֵעִי | 29 Ille autem volens justificare seipsum, dixit ad Jesum : Et quis est meus proximus ? |
30 וַיַּעַן יֵשׁוּעַ וַיֹּאמַר אִישׁ אֶחָד יָרַד מִירוּשָׁלַיִם לִירִיחוֹ וְנָפַל בִּידֵי שֹׁדְדִים וְהֵם הִפְשִׁיטֻהוּ וְגַם פְּצָעֻהוּ וַיַּעַזְבוּ אוֹתוֹ בֵּין חַיִּים לָמָוֶת וַיֵּלְכוּ לָהֶם | 30 Suscipiens autem Jesus, dixit : Homo quidam descendebat ab Jerusalem in Jericho, et incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt eum : et plagis impositis abierunt semivivo relicto. |
31 וַיִּקֶר הַמִּקְרֶה כִּי־יָרַד כֹּהֵן אֶחָד בַּדֶּרֶךְ הַהוּא וַיַּרְא אֹתוֹ וַיַּעֲבֹר מֵעָלָיו | 31 Accidit autem ut sacerdos quidam descenderet eadem via : et viso illo præterivit. |
32 וְכֵן גַּם־אִישׁ לֵוִי פָּגַע בַּמָּקוֹם וַיִּגַּשׁ וַיַּרְא אֹתוֹ וַיַּעֲבֹר מֵעָלָיו | 32 Similiter et Levita, cum esset secus locum, et videret eum, pertransiit. |
33 וְאִישׁ שֹׁמְרוֹנִי הֹלֵךְ בַּדֶּרֶךְ וַיָּבֹא עָלָיו וַיַּרְא אֹתוֹ וַיֶּהֱמוּ רַחֲמָיו | 33 Samaritanus autem quidam iter faciens, venit secus eum : et videns eum, misericordia motus est. |
34 וַיִּגַּשׁ אֵלָיו וַיֶּחְבַּשׁ אֶת־פְּצָעָיו וַיְסוּכֵם בְּשֶׁמֶן וַיָיִן וַיַּעֲלֵהוּ עַל־בְּהֶמְתּוֹ וַיּוֹלִיכֵהוּ אֶל־הַמָּלוֹן וַיְכַלְכְּלֵהוּ | 34 Et appropians alligavit vulnera ejus, infundens oleum et vinum : et imponens illum in jumentum suum, duxit in stabulum, et curam ejus egit. |
35 וְלַמָּחֳרָת בְּנָסְעוֹ הוֹצִיא שְׁנֵי דִינָרִים וַיִּתְּנֵם לְבַעַל הַמָּלוֹן וַיֹּאמַר כַּלְכֵּל אוֹתוֹ וְאֵת אֲשֶׁר תּוֹסִיף עוֹד לְהוֹצִיא עָלָיו אֲנִי בְשׁוּבִי אֲשַׁלְּמֶנּוּ לָךְ | 35 Et altera die protulit duos denarios, et dedit stabulario, et ait : Curam illius habe : et quodcumque supererogaveris, ego cum rediero reddam tibi. |
36 וְעַתָּה מִי מֵאֵלֶּה הַשְּׁלשָׁה הָיָה בְעֵינֶיךָ הָרֵעַ לַנֹּפֵל בִּידֵי הַשֹּׁדְדִים | 36 Quis horum trium videtur tibi proximus fuisse illi, qui incidit in latrones ? |
37 וַיֹּאמֶר הָעֹשֶׂה עִמּוֹ אֶת־הֶחָסֶד וַיֹּאמֶר אֵלָיו יֵשׁוּעַ לֵךְ וַעֲשֵׂה־כֵן גַּם־אָתָּה | 37 At ille dixit : Qui fecit misericordiam in illum. Et ait illi Jesus : Vade, et tu fac similiter.
|
38 וַיְהִי בְנָסְעָם וַיָּבֹא אֶל־כְּפָר אֶחָד וְאִשָּׁה אַחַת וּשְׁמָהּ מָרְתָא אָסְפָה אוֹתוֹ אֶל־בֵּיתָהּ | 38 Factum est autem, dum irent, et ipse intravit in quoddam castellum : et mulier quædam, Martha nomine, excepit illum in domum suam, |
39 וְלָהּ הָיְתָה אָחוֹת וּשְׁמָהּ מִרְיָם אֲשֶׁר יָשְׁבָה לְרַגְלֵי יֵשׁוּעַ לִשְׁמֹעַ אֶל־דְּבָרוֹ | 39 et huic erat soror nomine Maria, quæ etiam sedens secus pedes Domini, audiebat verbum illius. |
40 וּמָרְתָא יָגְעָה בְּרֹב שֵׁרוּתָהּ וַתִּגַּשׁ וַתֹּאמֶר הֲלֹא תָשִׂים עַל־לִבְּךָ אֲדֹנִי אֲשֶׁר אֲחוֹתִי עֲזָבַתְנִי לְשָׁרֵת לְבַדִּי אֱמָר־נָא אֵלֶיהָ וְתַעֲזָר־לִי | 40 Martha autem satagebat circa frequens ministerium : quæ stetit, et ait : Domine, non est tibi curæ quod soror mea reliquit me solam ministrare ? dic ergo illi ut me adjuvet. |
41 וַיַּעַן יֵשׁוּעַ וַיֹּאמֶר לָהּ מָרְתָא מָרְתָא אַתְּ דֹּאֶגֶת וּמְבֹהֶלֶת עַל־הַרְבֵּה | 41 Et respondens dixit illi Dominus : Martha, Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima, |
42 אֲבָל אַחַת הִיא מִן־הַצֹּרֶךְ וּמִרְיָם בָּחֲרָה לָהּ הַחֵלֶק הַטּוֹב אֲשֶׁר לֹא־יֻקַּח מִמֶּנָּה | 42 porro unum est necessarium. Maria optimam partem elegit, quæ non auferetur ab ea. |