ΣΟΦΙΑ ΣΕΙΡΑΧ - Siracide - Sirach 31

GREEK BIBLE	BIBLES DES PEUPLES
1 αγρυπνια πλουτου εκτηκει σαρκας και η μεριμνα αυτου αφιστα υπνον	1 Les veilles que réclame la richesse font perdre du poids, les soucis qu’elle apporte éloignent le sommeil.
2 μεριμνα αγρυπνιας αποστησει νυσταγμον και αρρωστημα βαρυ εκνηψει υπνον	2 Veilles et soucis empêchent de s’assoupir, un mal grave écarte le sommeil.
3 εκοπιασεν πλουσιος εν συναγωγη χρηματων και εν τη αναπαυσει εμπιμπλαται των τρυφηματων αυτου	3 Le riche s’est donné de la peine pour amasser une fortune, quand il s’arrête, c’est pour jouir de son luxe.
4 εκοπιασεν πτωχος εν ελαττωσει βιου και εν τη αναπαυσει επιδεης γινεται	4 Le pauvre s’est donné de la peine pour survivre, dès qu’il s’arrête c’est l’indigence.
5 ο αγαπων χρυσιον ου δικαιωθησεται και ο διωκων διαφορα εν αυτοις πλανηθησεται	5 Qui aime l’or ne sera pas sans péchés, qui poursuit le gain se laissera égarer.
6 πολλοι εδοθησαν εις πτωμα χαριν χρυσιου και εγενηθη η απωλεια αυτων κατα προσωπον αυτων	6 Beaucoup sont tombés à cause de l’or, la ruine est allée à leur rencontre.
7 ξυλον προσκομματος εστιν τοις ενθουσιαζουσιν αυτω και πας αφρων αλωσεται εν αυτω	7 L’or jette à terre ceux qui en font leur dieu; ceux qui ne pensent pas s’y laissent tous prendre.
8 μακαριος πλουσιος ος ευρεθη αμωμος και ος οπισω χρυσιου ουκ επορευθη	8 Heureux le riche qu’on a trouvé irréprochable, qui n’a pas couru après l’or!
9 τις εστιν και μακαριουμεν αυτον εποιησεν γαρ θαυμασια εν λαω αυτου	9 Qui est-il? Nous dirons: “Heureux cet homme, il a donné au peuple un exemple admirable!
10 τις εδοκιμασθη εν αυτω και ετελειωθη και εσται αυτω εις καυχησιν τις εδυνατο παραβηναι και ου παρεβη και ποιησαι κακα και ουκ εποιησεν	10 Qui a passé ce test et a été reconnu sans faille? Il peut en être fier. Qui a eu les moyens de fauter et n’a pas commis la faute, qui pouvait faire le mal et ne l’a pas fait?
11 στερεωθησεται τα αγαθα αυτου και τας ελεημοσυνας αυτου εκδιηγησεται εκκλησια	11 Sa fortune sera durable, on redira dans l’assemblée ses œuvres généreuses.
12 επι τραπεζης μεγαλης εκαθισας μη ανοιξης επ' αυτης φαρυγγα σου και μη ειπης πολλα γε τα επ' αυτης	12 Te voilà assis à une table magnifique, ne reste pas bouche bée en t’exclamant: “Quelle abondance!”
13 μνησθητι οτι κακον οφθαλμος πονηρος πονηροτερον οφθαλμου τι εκτισται δια τουτο απο παντος προσωπου δακρυει	13 Souviens-toi que l’avidité est un mal. Y a-t-il créature pire que l’œil avide? Et c’est pourquoi tout ce qu’il voit le fait pleurer.
14 ου εαν επιβλεψη μη εκτεινης χειρα και μη συνθλιβου αυτω εν τρυβλιω	14 N’étends pas la main vers tout ce que tu vois, ne te précipite pas sur le plat.
15 νοει τα του πλησιον εκ σεαυτου και επι παντι πραγματι διανοου	15 Pense que les autres sont dans la même situation que toi, agis en tout avec réflexion.
16 φαγε ως ανθρωπος τα παρακειμενα σοι και μη διαμασω μη μισηθης	16 Mange ce qu’on te présente en homme bien élevé, et pas comme un glouton, ce qui te ferait détester.
17 παυσαι πρωτος χαριν παιδειας και μη απληστευου μηποτε προσκοψης	17 Sois le premier à t’arrêter, question d’éducation; ne sois pas vorace, tu choquerais.
18 και ει ανα μεσον πλειονων εκαθισας προτερος αυτων μη εκτεινης την χειρα σου	18 Si tu es assis avec beaucoup d’autres, ne prends pas dans le plat le premier.
19 ως ικανον ανθρωπω πεπαιδευμενω το ολιγον και επι της κοιτης αυτου ουκ ασθμαινει	19 Peu de chose suffit à un homme bien élevé; une fois au lit, il n’aura pas de mal à respirer.
20 υπνος υγιειας επι εντερω μετριω ανεστη πρωι και η ψυχη αυτου μετ' αυτου πονος αγρυπνιας και χολερας και στροφος μετα ανδρος απληστου	20 Un estomac léger procure un sommeil sain; on est levé tôt, et la tête lucide. Mais l’insomnie, les vomissements et les coliques, voilà ce qui attend l’homme glouton.
21 και ει εβιασθης εν εδεσμασιν αναστα εμεσον πορρω και αναπαυση	21 Si tu as été forcé de trop manger, lève-toi, va vomir à l’écart et tu seras soulagé.
22 ακουσον μου τεκνον και μη εξουδενησης με και επ' εσχατων ευρησεις τους λογους μου εν πασι τοις εργοις σου γινου εντρεχης και παν αρρωστημα ου μη σοι απαντηση	22 Écoute-moi, mon enfant, ne te moque pas de mes avis: à la fin tu verras que je disais vrai. Sois modéré dans tout ce que tu fais, et aucune maladie ne t’arrivera.
23 λαμπρον επ' αρτοις ευλογησει χειλη και η μαρτυρια της καλλονης αυτου πιστη	23 Quand l’hôte fait les choses en grand, on le félicite, on parle à juste titre de sa générosité.
24 πονηρω επ' αρτω διαγογγυσει πολις και η μαρτυρια της πονηριας αυτου ακριβης	24 Si l’hôte a été mesquin, tout le monde critique, on parle avec force détails de sa mesquinerie.
25 εν οινω μη ανδριζου πολλους γαρ απωλεσεν ο οινος	25 Avec le vin ne joue pas au fort, car le vin en a perdu beaucoup.
26 καμινος δοκιμαζει στομωμα εν βαφη ουτως οινος καρδιας εν μαχη υπερηφανων	26 La fournaise éprouve la trempe de l’acier, le vin met à l’épreuve les cœurs, poussant à la dispute les orgueilleux.
27 εφισον ζωης οινος ανθρωποις εαν πινης αυτον εν μετρω αυτου τις ζωη ελασσουμενω οινω και αυτος εκτισται εις ευφροσυνην ανθρωποις	27 Le vin pour un homme, c’est la vie, tant que tu le bois avec mesure. Qu’est-ce qu’une vie où manque le vin? Il a été créé pour la joie des humains.
28 αγαλλιαμα καρδιας και ευφροσυνη ψυχης οινος πινομενος εν καιρω αυταρκης	28 Allégresse du cœur et réconfort de tout l’être, voilà ce qu’est le vin bu à son heure et avec mesure.
29 πικρια ψυχης οινος πινομενος πολυς εν ερεθισμω και αντιπτωματι	29 Malaise de tout l’être, voilà ce qu’est le vin bu en quantité par vice ou par bravade.
30 πληθυνει μεθη θυμον αφρονος εις προσκομμα ελαττων ισχυν και προσποιων τραυματα	30 L’ivresse excite les insensés: ils le paieront; elle diminue les forces et attire les coups.
31 εν συμποσιω οινου μη ελεγξης τον πλησιον και μη εξουθενησης αυτον εν ευφροσυνη αυτου λογον ονειδισμου μη ειπης αυτω και μη αυτον θλιψης εν απαιτησει	31 Quand le vin coule largement au cours d’un banquet, n’importune pas ton voisin; ne le méprise pas s’il est joyeux. Ce n’est pas le moment pour l’insulter ou pour le harceler sur des questions d’argent.