1 Του ανθρωπου ειναι αι προπαρασκευαι της καρδιας? παρα δε του Κυριου η αποκρισις της γλωσσης. | 1 A human heart makes the plans, Yahweh gives the answer. |
2 Πασαι αι οδοι του ανθρωπου φαινονται ορθαι εις τους οφθαλμους αυτου? πλην ο Κυριος σταθμιζει τα πνευματα. | 2 A person's own acts seem right to the doer, but Yahweh is the weigher of souls. |
3 Αφιερονε τα εργα σου εις τον Κυριον, και αι βουλαι σου θελουσι στερεωθη. | 3 Commend what you do to Yahweh, and what you plan wil be achieved. |
4 Ο Κυριος εκαμε τα παντα δι' εαυτον, ετι και τον ασεβη δια την ημεραν την κακην. | 4 Yahweh made everything for its own purpose, yes, even the wicked for the day of disaster. |
5 Βδελυγμα εις τον Κυριον ειναι πας υψηλοκαρδιος? και χειρ με χειρα αν συναπτηται, δεν θελει μενει ατιμωρητος. | 5 Every arrogant heart is abhorrent to Yahweh: be sure this wil not go unpunished. |
6 Δια χαριτος και αληθειας καθαριζεται η ανομια? και δια του φοβου του Κυριου εκκλινουσιν οι ανθρωποι απο του κακου. | 6 By faithful love and constancy sin is expiated; by fear of Yahweh evil is avoided. |
7 Οταν ο Κυριος αρεσκηται εις τας οδους του ανθρωπου, και τους εχθρους αυτου ειρηνευει μετ' αυτου. | 7 Let Yahweh be pleased with someone's way of life and he makes that person's very enemies intofriends. |
8 Καλητερον ολιγον μετα δικαιοσυνης, παρα εισοδηματα μεγαλα μετα αδικιας. | 8 Better have little and with it uprightness than great revenues with injustice. |
9 Η καρδια του ανθρωπου βουλευεται την οδον αυτου? αλλ' ο Κυριος διευθυνει τα βηματα αυτου. | 9 The human heart may plan a course, but it is Yahweh who makes the steps secure. |
10 Χρησμος ειναι εις τα χειλη του βασιλεως? το στομα αυτου δεν σφαλλει εν τη κρισει. | 10 The lips of the king utter prophecies, he keeps faith when he speaks in judgement. |
11 Δικαια σταθμη και πλαστιγξ ειναι του Κυριου? παντα τα ζυγια του σακκιου ειναι εργου αυτου. | 11 The balances and scales belong to Yahweh, al the weights in the bag are of his making. |
12 Βδελυγμα ειναι εις τους βασιλεις να πραττωσιν ανομιαν? διοτι ο θρονος στερεονεται μετα της δικαιοσυνης. | 12 Evil-doing is abhorrent to kings, since uprightness is a throne's foundation. |
13 Τα δικαια χειλη ειναι ευπροσδεκτα εις τους βασιλεις, και αγαπωσι τον λαλουντα ορθα. | 13 Upright lips are welcome to a king, he loves someone of honest words. |
14 Θυμος βασιλεως ειναι αγγελος θανατου? αλλ' ο σοφος ανθρωπος καταπραυνει αυτον. | 14 The king's wrath is the herald of death, but the wise will appease it. |
15 Εις το φως του προσωπου του βασιλεως ειναι ζωη? και η ευνοια αυτου ειναι ως νεφος οψιμου βροχης. | 15 When the king's face brightens it spel s life, his favour is like the rain in spring. |
16 Ποσον καλητερα ειναι η αποκτησις της σοφιας παρα το χρυσιον και προκριτωτερα η αποκτησις της συνεσεως παρα το αργυριον | 16 Better gain wisdom than gold, choose understanding in preference to silver. |
17 Η οδος των ευθεων ειναι να εκκλινωσιν απο του κακου? οστις φυλαττει την οδον αυτου, διατηρει την ψυχην αυτου. | 17 To turn from evil is the way of the honest; whoever watches the path keeps life safe. |
18 Η υπερηφανια προηγειται του ολεθρου, και υψηλοφροσυνη του πνευματος προηγειται της πτωσεως. | 18 Pride goes before destruction, a haughty spirit before a fal . |
19 Καλητερον να ηναι τις ταπεινοφρων μετα των ταπεινων, παρα να μοιραζη λαφυρα μετα των υπερηφανων. | 19 Better be humble with the poor than share the booty with the proud. |
20 Ο συνετος εις τα πραγματα θελει ευρει καλον? και ο ελπιζων επι τον Κυριον ειναι μακαριος. | 20 Whoever listens closely to the word finds happiness; whoever trusts Yahweh is blessed. |
21 Ο σοφος την καρδιαν θελει ονομαζεσθαι φρονιμος? και η γλυκυτης των χειλεων προσθετει μαθησιν. | 21 The wise of heart is acclaimed as intel igent, sweetness of speech increases knowledge. |
22 Η συνεσις ειναι πηγη ζωης εις τον εχοντα αυτην? η δε παιδεια των αφρονων μωρια. | 22 Shrewdness is a fountain of life for its possessor, the fol y of fools is their own punishment. |
23 Η καρδια του σοφου συνετιζει το στομα αυτου, και εις τα χειλη αυτου προσθετει μαθησιν. | 23 The heart of the wise lends shrewdness to speech and makes words more persuasive. |
24 Κηρηθρα μελιτος οι ευαρεστοι λογοι? γλυκυτης εις την ψυχην και ιασις εις τα οστα. | 24 Kindly words are a honeycomb, sweet to the taste, wholesome to the body. |
25 Υπαρχει οδος ητις φαινεται ορθη εις τον ανθρωπον, αλλα τα τελη αυτης ειναι οδοι θανατου. | 25 There is a way that some think straight, but it leads in the end to death. |
26 Ο εργαζομενος εργαζεται δι' εαυτον? διοτι το στομα αυτου αναγκαζει αυτον. | 26 A worker's appetite works on his behalf, for his hunger urges him on. |
27 Ο αχρειος ανθρωπος σκαπτει κακον? και εις τα χειλη αυτου ειναι ως πυρ καιον. | 27 A worthless person concocts evil, such a one's talk is like a scorching fire. |
28 Ο διεστραμμενος ανθρωπος διασπειρει εριδας? και ο ψιθυριστης διαχωριζει τους στενωτερους φιλους. | 28 A troublemaker sows strife, a slanderer divides friend from friend. |
29 Ο βιαιος ανθρωπος αποπλανα τον πλησιον αυτου και φερει αυτον εις οδον ουχι καλην? | 29 The violent lures his neighbour astray and leads him by a way that is not good. |
30 Κλειων τους οφθαλμους αυτου μηχαναται διεστραμμενα? δαγκανων τα χειλη αυτου εκτελει το κακον. | 30 Whoever narrows the eyes to think up tricks and purses the lips has already done wrong. |
31 Η πολια ειναι στεφανος δοξης, ευρισκομενη εν τη οδω της δικαιοσυνης. | 31 White hairs are a crown of honour, they are found in the ways of uprightness. |
32 Καλητερος ο μακροθυμος παρα τον δυνατον? και ο εξουσιαζων το πνευμα αυτου παρα τον εκπορθουντα πολιν. | 32 Better an equable person than a hero, someone with self-mastery than one who takes a city. |
33 Ο κληρος ριπτεται εις την καλπην? ολη ομως η κρισις αυτου ειναι παρα Κυριου. | 33 In the fold of the garment the lot is thrown, but from Yahweh comes the decision. |