Ecclesiastico 18

BIBBIA VOLGARE	Biblia Tysiąclecia
1 Colui che vive in eterno, creoe tutte le cose insieme. Iddio solo sarae giustificato, e permane re invitto in eterno.	1 Ten, co żyje wiecznie, stworzył wszystko bez wyjątku,
2 Chi sarae sufficiente a narrare le opere sue?	2 Sam tylko Pan uznany będzie za sprawiedliwego (2p) i prócz Niego nie ma innego.
3 Chi cercherae le maraviglie sue?	3 Dłonią swej ręki rządzi On światem i wszystko słucha Jego woli, bo On sam przez swą potęgę jest królem wszystkich rzeczy, oddzielając w nich rzeczy święte od nieświętych.
4 Chi racconterae la virtude della grandezza sua? e chi aggiugnerae a narrare la misericordia sua?	4 Nikt nie potrafi opisać Jego czynów, a któż będzie mógł zbadać Jego wspaniałe dzieła?
5 Non si possono scemare e accrescere (per uomo) nè trovare le maraviglie di Dio.	5 Któż zdoła zmierzyć potęgę Jego wielkości i któż potrafi dokładnie opowiedzieć dzieła Jego miłosierdzia?
6 Quando l' uomo averà consumato, allora comincerà; e quando l' uomo si riposerà, allora adoperrae.	6 Nie ma tu nic do zmniejszenia ani do dodania, ani nie można zbadać cudownych dzieł Pańskich.
7 Che è l'uomo, e che è la grazia sua? e che è bene, o che è male di colui?	7 Kiedy człowiek myśli, że skończył, to nawet nie rozpoczął, a kiedy się zatrzyma, nie wie, co robić dalej.
8 Il numero dei dì dell' uomo, sì come fosse molto, in cento anni; sì come gocciola d'acqua di mare, e sì come il sassolino della rena, così sono piccioli (li dì e) gli anni nel dì del secolo.	8 Kimże jest człowiek i jakież jest jego znaczenie? Cóż jest jego dobrem i cóż złem jego?
9 Per questo è Iddio paziente in loro, e sparge sopra loro la misericordia sua.	9 Liczba dni człowieka - jeśli wiek jego jest długi - dosięga stu lat.
10 Vide la presunzione del cuore loro, che è rea; e conobbe la sovversione loro, che è malvagia.	10 Jak kropla wody zaczerpnięta z morza lub ziarnko piasku, tak jest [tych] trochę lat wobec dnia wieczności.
11 Però (che) adempiè la misericordia in loro, e mostrò loro la via della dirittura.	11 Dlatego Pan cierpliwy jest dla ludzi i wylał na nich swoje miłosierdzie.
12 La misericordia dell' uomo è circa del prossimo suo; ma la misericordia di Dio sì è sopra tutta la carne.	12 Zobaczył On i wie, że koniec ich godny litości i dlatego pomnożył swoje przebaczenie.
13 Colui che ha misericordia, ammaestra e insegna, sì come lo pastore la greggia sua.	13 Miłosierdzie człowieka - nad jego bliźnim, a miłosierdzie Pana - nad całą ludzkością: On karci, wychowuje, poucza i zawraca jak pasterz swoją trzodę.
14 Colui che riceve la dottrina della misericordia, è misericorde; colui anco che si affretta (d' andare) nelli giudicii suoi.	14 Lituje się nad tymi, którzy przyjmują Jego pouczenie i którzy się spieszą do Jego przykazań.
15 Figliuolo, non ti lamentare nelli beni, e non dare tristizia di mala parola a ciò che tu dài.	15 Synu, do dobrych uczynków nie dodawaj przygany ani przykrego słowa do każdego daru.
16 Or non refrigeroe la rugiada l' arsura? e così la parola è meglio che quello ch' è dato.	16 Czyż upału nie łagodzi rosa? Tak lepsze jest słowo niż podarunek.
17 Vale la parola sopra il bene donato; la parola e il dono sì sono all' uomo giustificato.	17 Oto, czy nie jest lepsze słowo niż dobry datek? A jedno z drugim [łączy się] u człowieka życzliwego.
18 Lo stolto spiacevolmente rimproverrae; il dono del matto fae languire gli occhi.	18 Nierozumny zaś robi wymówki niezgodnie z miłością, a dar zazdrosnego wyciska łzy z oczu.
19 Anzi il giudicio apparecchia la giustizia a te; e in prima che tu favelli, impara.	19 Uczy się, zanim ci przyjdzie przemawiać, i miej staranie o siebie, zanim zasłabniesz.
20 Anzi che infermi apparecchia la medicina, e inanzi che tu vegna al giudicio esamina te medesimo, e troverai pietade nel conspetto di Dio.	20 Zanim sąd wydasz, zbadaj siebie samego, a w godzinę obrachunku znajdziesz przebaczenie.
21 Anzi la infirmitade umìliati, e nel tempo della infirmitade mostra la conversazione tua.	21 Nim wpadniesz w chorobę, upokórz się, a gdy zgrzeszysz, daj dowód nawrócenia!
22 Adora sempre, e non temere di giustificarti (sempre) infino alla morte; però che il pagamento di Dio permane in eterno.	22 Niech ci nic nie stanie na przeszkodzie, by wykonać ślub w należnym czasie, ani nie czekaj aż do śmierci, by z długów się uiścić.
23 Inanzi la orazione apparecchia l' anima tua; e non essere sì come l' uomo che tenti Iddio.	23 Zanim złożysz ślub, przygotuj siebie, a nie bądź jak człowiek, który Pana wystawia na próbę.
24 Ricordati dell' ira nel dì della fine; e fa nella conversazione tua, opera di retribuzione.	24 Pamiętaj o gniewie Jego w dniach ostatnich, o chwili pomsty, gdy odwróci oblicze.
25 Ricordati della povertade nel tempo dell' abbondanza, e delle necessitadi della povertade nel die della ricchezza.	25 Pamiętaj o chwili głodu, gdy jesteś w obfitości, o biedzie i niedostatku - w dniach pomyślności.
26 Dalla mattina al vespro si muterà il tempo; e tutte queste cose sono create nel conspetto di Dio.	26 Od rana do wieczora okoliczności się zmieniają i wszystko prędko biegnie przed Panem.
27 L'uomo savio in tutte le cose teme, e nel dì de' peccatori si guarderae dalla pigrizia.	27 Człowiek mądry we wszystkim zachowa ostrożność, a w dniach, kiedy grzechy panują, powstrzyma się od błędu.
28 Ogni scaltrito conosce la sapienza, e confesseralla a colui che l'averae trovata.	28 Każdy rozumny uzna mądrość, a temu, kto ją znalazł, wyrazi uznanie.
29 E li sensati in parole e fatti saviamente adoperarono, e intesono la veritade e giustizia, e impetrarono proverbii e giudicii.	29 Rozumni w mowach sami jako mędrcy wystąpią i niby deszcz wyleją przysłowia doskonałe.
30 Non andare dietro alla concupiscenza, e pàrtiti dal tuo desiderio.	30 Nie idź za twymi namiętnościami: powstrzymaj się od pożądań!
31 Se tu concederai all' anima tua la sua concupiscenza, ella farà di te rallegrare li nimici tuoi.	31 Jeżeli pozwolisz duszy swej na upodobanie w namiętnościach, uczynisz z siebie pośmiewisko dla twych nieprzyjaciół.
32 Non ti dilettare nelle turbe nè nelli pochi; però ch' egli è continuo il fallire di coloro.	32 Nie miej upodobania w życiu wystawnym, abyś się nie uwikłał w jego wydatki.
33 Non sarai mezzano nella contenzione della prestanza; tu non hai alcuna cosa nel mondo; sarai invidioso alla vita tua.	33 Nie czyń się biednym, urządzając uczty za pożyczone pieniądze, gdy nie masz nic w kieszeni.