1 Był pewien chory, Łazarz z Betanii, z miejscowości Marii i jej siostry Marty. | 1 Був один недужий: Лазар з Витанії, села Марії та її сестри Марти. |
2 Maria zaś była tą, która namaściła Pana olejkiem i włosami swoimi otarła Jego nogi. Jej to brat Łazarz chorował. | 2 Марія ж, брат якої Лазар слабував, була ота, що миром помазала Господа і волоссям своїм обтерла йому ноги. |
3 Siostry zatem posłały do Niego wiadomość: Panie, oto choruje ten, którego Ty kochasz. | 3 Отож послали сестри до нього сказати йому: «Господи, той, що любиш ти його, слабує.» |
4 Jezus usłyszawszy to rzekł: Choroba ta nie zmierza ku śmierci, ale ku chwale Bożej, aby dzięki niej Syn Boży został otoczony chwałą. | 4 Зачувши те Ісус, мовив: «Недуга ця не на смерть, а на славу Божу: щоб Син Божий ним прославився.» |
5 A Jezus miłował Martę i jej siostrę, i Łazarza. | 5 Любив же Ісус Марту і її сестру, і Лазаря. |
6 Mimo jednak że słyszał o jego chorobie, zatrzymał się przez dwa dni w miejscu pobytu. | 6 Тож як зачув, що той хворіє, ще два дні лишився на тому місці, де перебував. |
7 Dopiero potem powiedział do swoich uczniów: Chodźmy znów do Judei. | 7 Щойно по тому мовив до учнів: «Ще раз до Юдеї вирушаймо.» |
8 Rzekli do Niego uczniowie: Rabbi, dopiero co Żydzi usiłowali Cię ukamienować i znów tam idziesz? | 8 Учні ж йому казали: «Учителю, оце недавно юдеї тебе каменувати хотіли, а ти знов туди ідеш?» |
9 Jezus im odpowiedział: Czyż dzień nie liczy dwunastu godzin? Jeżeli ktoś chodzi za dnia, nie potknie się, ponieważ widzi światło tego świata. | 9 Відрік Ісус: «Чи не дванадцять годин дневі? Коли хтось удень ходить, то не спотикається, бачить бо світло світу цього. |
10 Jeżeli jednak ktoś chodzi w nocy, potknie się, ponieważ brak mu światła. | 10 Коли ж хтонебудь ходить уночі, то спотикається: у такому нема світла!» |
11 To powiedział, a następnie rzekł do nich: Łazarz, przyjaciel nasz, zasnął, lecz idę, aby go obudzić. | 11 Сказав ото, а тоді мовив до них: «Лазар, приятель наш, заснув. Піду, проте, і розбуджу його.» |
12 Uczniowie rzekli do Niego: Panie, jeżeli zasnął, to wyzdrowieje. | 12 А учні йому: «Господи, коли заснув, то й одужає.» |
13 Jezus jednak mówił o jego śmierci, a im się wydawało, że mówi o zwyczajnym śnie. | 13 Про його смерть говорив Ісус, вони ж собі гадали, що про спочинок у сні мова його була. |
14 Wtedy Jezus powiedział im otwarcie: Łazarz umarł, | 14 Тож Ісус і каже їм одверто: «Лазар упокоївся, |
15 ale raduję się, że Mnie tam nie było, ze względu na was, abyście uwierzyli. Lecz chodźmy do niego. | 15 і радію я за вас, що мене там не було, — щоб ви увірили! Ходім, однак, до нього.» |
16 Na to Tomasz, zwany Didymos, rzekł do współuczniów: Chodźmy także i my, aby razem z Nim umrzeć. | 16 Тоді Тома, на прізвисько Близнюк, сказав до співучнів: «Ходімо й ми з ним, щоб разом умерти.» |
17 Kiedy Jezus tam przybył, zastał Łazarza już do czterech dni spoczywającego w grobie. | 17 Прибувши, застав Ісус його вже чотириденним у гробі. |
18 A Betania była oddalona od Jerozolimy około piętnastu stadiów | 18 Була ж Витанія недалеко Єрусалиму, стадій з п’ятнадцять, |
19 i wielu Żydów przybyło przedtem do Marty i Marii, aby je pocieszyć po bracie. | 19 і багато з юдеїв посходилося до Марти та Марії, щоб розважити їх по братові. |
20 Kiedy zaś Marta dowiedziała się, że Jezus nadchodzi, wyszła Mu na spotkanie. Maria zaś siedziała w domu. | 20 Почувши ж Марта, що Ісус наближається, метнулась йому назустріч, тоді як Марія сиділа в хаті. |
21 Marta rzekła do Jezusa: Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł. | 21 Отож заговорила Марта до Ісуса: «Господи, якби ти був тут, — мій брат не вмер би! |
22 Lecz i teraz wiem, że Bóg da Ci wszystko, o cokolwiek byś prosił Boga. | 22 А й тепер знаю, що все, що попросиш ти в Бога, Бог тобі дасть.» |
23 Rzekł do niej Jezus: Brat twój zmartwychwstanie. | 23 І каже їй Ісус: «Твій брат воскресне.» |
24 Rzekła Marta do Niego: Wiem, że zmartwychwstanie w czasie zmartwychwstania w dniu ostatecznym. | 24 «Знаю, — каже до нього Марта, — що воскресне у воскресіння, дня останнього.» |
25 Rzekł do niej Jezus: Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we Mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie. | 25 А Ісус їй: «Я — воскресіння і життя. Хто в мене вірує, той навіть і вмерши — житиме! |
26 Każdy, kto żyje i wierzy we Mnie, nie umrze na wieki. Wierzysz w to? | 26 Кожен, хто живе і в мене вірує, — не вмре повіки. Віриш тому?» |
27 Odpowiedziała Mu: Tak, Panie! Ja wciąż wierzę, żeś Ty jest Mesjasz, Syn Boży, który miał przyjść na świat. | 27 «Так, Господи, — каже йому, — вірую, що Христос єси, Божий Син, який гряде у світ цей.» |
28 Gdy to powiedziała, odeszła i przywołała po kryjomu swoją siostrę, mówiąc: Nauczyciel jest i woła cię. | 28 Те сказавши, пішла й покликала свою сестру Марію та й каже пошепки: «Учитель прийшов і тебе кличе.» |
29 Skoro zaś tamta to usłyszała, wstała szybko i udała się do Niego. | 29 Ледве та вчула це, підвелася притьмом та й подалась до нього. |
30 Jezus zaś nie przybył jeszcze do wsi, lecz był wciąż w tym miejscu, gdzie Marta wyszła Mu na spotkanie. | 30 Ісус ще не ввійшов у село; був він на тому місці, де його зустріла Марта. |
31 Żydzi, którzy byli z nią w domu i pocieszali ją, widząc, że Maria szybko wstała i wyszła, udali się za nią, przekonani, że idzie do grobu, aby tam płakać. | 31 Юдеї ж, що були в хаті з нею та її розважали, побачивши, що Марія встала похапцем і вийшла, пішли слідом за нею, бо думали, що до гробу подалась, аби там поплакати. |
32 A gdy Maria przyszła do miejsca, gdzie był Jezus, ujrzawszy Go upadła Mu do nóg i rzekła do Niego: Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł. | 32 Та Марія, прийшовши туди, де був Ісус, і побачивши його, впала йому до ніг і сказала йому: «Господи, якби ти був тут, то мій брат не вмер би!» |
33 Gdy więc Jezus ujrzał jak płakała ona i Żydzi, którzy razem z nią przyszli, wzruszył się w duchu, rozrzewnił i zapytał: Gdzieście go położyli? | 33 Побачив Ісус, що вона плаче, а й юдеї, що прийшли з нею, плачуть і собі, тож відчув жалощі в дусі і, зворушений, |
34 Odpowiedzieli Mu: Panie, chodź i zobacz. | 34 запитав: «Де поклали ви його?» Кажуть йому: «Іди, Господи, і поглянь.» |
35 Jezus zapłakał. | 35 Заплакав Ісус. |
36 A Żydzi rzekli: Oto jak go miłował! | 36 І заговорили юдеї: «Бач, як він його любив!» |
37 Niektórzy z nich powiedzieli: Czy Ten, który otworzył oczy niewidomemu, nie mógł sprawić, by on nie umarł? | 37 А деякі з них мовили: «Чи ж оцей, що сліпому очі зрячими вчинив, не міг так учинити, щоб і отой не помер?» |
38 A Jezus ponownie, okazując głębokie wzruszenie, przyszedł do grobu. Była to pieczara, a na niej spoczywał kamień. | 38 І знову жалощі відчув Ісус у собі і подався до гробу. А була то печера, і камінь лежав зверху. |
39 Jezus rzekł: Usuńcie kamień. Siostra zmarłego, Marta, rzekła do Niego: Panie, już cuchnie. Leży bowiem od czterech dni w grobie. | 39 «Відкотіть камінь», звелів Ісус. Марта ж, сестра померлого, каже йому: «Господи, відгонить уже: четвертий бо день.» |
40 Jezus rzekł do niej: Czyż nie powiedziałem ci, że jeśli uwierzysz, ujrzysz chwałę Bożą? Usunięto więc kamień. | 40 «А хіба я тобі не казав, — озвавсь Ісус, — що коли віруєш, то побачиш славу Божу?» |
41 Jezus wzniósł oczy do góry i rzekł: Ojcze, dziękuję Ci, żeś mnie wysłuchał. | 41 Відкотили отже камінь. І звів Ісус очі вгору й мовив: «Отче, тобі подяку складаю, що вислухав єси мене! |
42 Ja wiedziałem, że mnie zawsze wysłuchujesz. Ale ze względu na otaczający Mnie lud to powiedziałem, aby uwierzyli, żeś Ty Mnie posłał. | 42 Я добре знаю, що повсякчас вислуховуєш мене, тож тільки з-за люду, який ото стоїть навколо, сказав я: щоб вони увірили, що ти мене послав.» |
43 To powiedziawszy zawołał donośnym głosem: Łazarzu, wyjdź na zewnątrz! | 43 А промовивши те, кликнув на ввесь голос: «Лазарю, вийди сюди!» |
44 I wyszedł zmarły, mając nogi i ręce powiązane opaskami, a twarz jego była zawinięta chustą. Rzekł do nich Jezus: Rozwiążcie go i pozwólcie mu chodzić. | 44 І мертвий вийшов із зав’язаними в полотно руками й ногами та обличчям, хусткою обмотаним. І сказав їм Ісус: «Розв’яжіть його і пустіть, нехай ходить.» |
45 Wielu więc spośród Żydów przybyłych do Marii ujrzawszy to, czego Jezus dokonał, uwierzyło w Niego. | 45 І бачивши, що вчинив Ісус, увірували в нього численні юдеї, які зійшлися були до Марії. |
46 Niektórzy z nich udali się do faryzeuszów i donieśli im, co Jezus uczynił. | 46 Деякі з них, однак, пішли до фарисеїв та й оповіли їм, що вчинив Ісус. |
47 Wobec tego arcykapłani i faryzeusze zwołali Wysoką Radę i rzekli: Cóż my robimy wobec tego, że ten człowiek czyni wiele znaków? | 47 Зібрали тоді первосвященики та фарисеї раду й заговорили: «Що робити нам? Силу чудес отой чоловік робить! |
48 Jeżeli Go tak pozostawimy, to wszyscy uwierzą w Niego, i przyjdą Rzymianie, i zniszczą nasze miejsce święte i nasz naród. | 48 Якщо залишимо його так, то всі увірують у нього, тож нагрянуть римляни, місто наше знищать та й народ наш!» |
49 Wówczas jeden z nich, Kajfasz, który w owym roku był najwyższym kapłanem, rzekł do nich: Wy nic nie rozumiecie i nie bierzecie tego pod uwagę, | 49 Один же з них, Каяфа, що був первосвященик того року, мовив до них: «Нічого ви не розумієте, |
50 że lepiej jest dla was, gdy jeden człowiek umrze za lud, niż miałby zginąć cały naród. | 50 то й не здогадаєтеся, що ліпше вам буде, коли один чоловік за народ помре, а не ввесь люд загине.» |
51 Tego jednak nie powiedział sam od siebie, ale jako najwyższy kapłan w owym roku wypowiedział proroctwo, że Jezus miał umrzeć za naród, | 51 Сказав же він так не від себе самого, але, бувши первосвящеником того року пророкував, що Ісус мав умерти за народ; |
52 a nie tylko za naród, ale także, by rozproszone dzieci Boże zgromadzić w jedno. | 52 і не тільки за народ, але й за те, щоб зібрати в одне розкидані діти Божі. |
53 Tego więc dnia postanowili Go zabić. | 53 Від того, отже, дня ухвалили вони його вбити. |
54 Odtąd Jezus już nie występował wśród Żydów publicznie, tylko odszedł stamtąd do krainy w pobliżu pustyni, do miasteczka, zwanego Efraim, i tam przebywał ze swymi uczniami. | 54 Тому не ходив уже Ісус більше відкрито серед юдеїв, а подався звідти в околицю неподалеку пустині, у місто, зване Ефраїм, і перебував там з учнями своїми. |
55 A była blisko Pascha żydowska. Wielu przed Paschą udawało się z tej okolicy do Jerozolimy, aby się oczyścić. | 55 А надходила юдейська Пасха, і багато людей з країни прибуло перед Пасхою до Єрусалиму, щоб очиститися. |
56 Oni więc szukali Jezusa i gdy stanęli w świątyni, mówili jeden do drugiego: Cóż wam się zdaje? Czyżby nie miał przyjść na święto? | 56 Вони отже шукали Ісуса і, стоявши у храмі, говорили між собою: «Як вам здається? Хіба не прийде він на свято?» |
57 Arcykapłani zaś i faryzeusze wydali polecenie, aby każdy, ktokolwiek będzie wiedział o miejscu Jego pobytu, doniósł o tym, aby Go można było pojmać. | 57 Первосвященики ж і фарисеї повеліли, що коли хто знатиме, де він, то має виказати, щоб його схопити. |