1 El que teme al Señor no sufrirá ningún mal y en la prueba será librado una y otra vez. | 1 τω φοβουμενω κυριον ουκ απαντησει κακον αλλ' εν πειρασμω και παλιν εξελειται |
2 Un hombre sabio nunca detesta la Ley, pero el que finge observarla es como un barco en la tempestad. | 2 ανηρ σοφος ου μισησει νομον ο δε υποκρινομενος εν αυτω ως εν καταιγιδι πλοιον |
3 Un hombre inteligente confía en la Ley y la tiene tanta fe como a un oráculo divino. | 3 ανθρωπος συνετος εμπιστευσει νομω και ο νομος αυτω πιστος ως ερωτημα δηλων |
4 Prepara lo que vas a decir, y así serás escuchado, resume lo que sabes, y luego responde. | 4 ετοιμασον λογον και ουτως ακουσθηση συνδησον παιδειαν και αποκριθητι |
5 Los sentimientos del necio son una rueda de carro y su conversación, como un eje que da vueltas. | 5 τροχος αμαξης σπλαγχνα μωρου και ως αξων στρεφομενος ο διαλογισμος αυτου |
6 Un amigo burlón es como un caballo en celo: relincha bajo cualquier jinete. | 6 ιππος εις οχειαν ως φιλος μωκος υποκατω παντος επικαθημενου χρεμετιζει |
7 ¿Por qué un día es más importante que otro, si a todos los días del año la luz les viene del sol? | 7 δια τι ημερα ημερας υπερεχει και παν φως ημερας ενιαυτου αφ' ηλιου |
8 Es la ciencia del Señor la que los hizo diferentes, y él diversificó los tiempos y las fiestas: | 8 εν γνωσει κυριου διεχωρισθησαν και ηλλοιωσεν καιρους και εορτας |
9 a unos días los exaltó y consagró, y a otros los computó entre los días ordinarios. | 9 απ' αυτων ανυψωσεν και ηγιασεν και εξ αυτων εθηκεν εις αριθμον ημερων |
10 Todos los hombres provienen del suelo, y Adán fue creado de la tierra; | 10 και ανθρωποι παντες απο εδαφους και εκ γης εκτισθη αδαμ |
11 pero, en su gran sabiduría, el Señor los distinguió y los hizo marchar por caminos diversos: | 11 εν πληθει επιστημης κυριος διεχωρισεν αυτους και ηλλοιωσεν τας οδους αυτων |
12 a unos los bendijo y exaltó, los consagró y los acercó a él; a otros los maldijo y humilló, y los derribó de sus puestos. | 12 εξ αυτων ευλογησεν και ανυψωσεν και εξ αυτων ηγιασεν και προς αυτον ηγγισεν απ' αυτων κατηρασατο και εταπεινωσεν και ανεστρεψεν αυτους απο στασεως αυτων |
13 Como está la arcilla en las manos del alfarero, que dispone de ella según su voluntad, así están los hombres en las manos de su Creador, y él les retribuirá según su decisión. | 13 ως πηλος κεραμεως εν χειρι αυτου πασαι αι οδοι αυτου κατα την ευδοκιαν αυτου ουτως ανθρωποι εν χειρι του ποιησαντος αυτους αποδουναι αυτοις κατα την κρισιν αυτου |
14 Frente al mal, está el bien y frente a la muerte, la vida: así, frente al hombre bueno, está el pecador. | 14 απεναντι του κακου το αγαθον και απεναντι του θανατου η ζωη ουτως απεναντι ευσεβους αμαρτωλος |
15 Considera asimismo todas las obras del Altísimo: están de dos en dos, una frente a otra. | 15 και ουτως εμβλεψον εις παντα τα εργα του υψιστου δυο δυο εν κατεναντι του ενος |
16 Yo, el último en llegar, me mantuve alerta como quien recoge detrás de los viñadores. | 16 καγω εσχατος ηγρυπνησα ως καλαμωμενος οπισω τρυγητων |
17 Por la bendición del Señor, he llegado a tiempo, y como un viñador, he llenado el lagar. | 17 εν ευλογια κυριου εφθασα και ως τρυγων επληρωσα ληνον |
18 Sepan que no me fatigué para mí solamente, sino para todos los que buscan la instrucción. | 18 κατανοησατε οτι ουκ εμοι μονω εκοπιασα αλλα πασιν τοις ζητουσιν παιδειαν |
19 Escúchenme, grandes del pueblo, y ustedes, jefes de la asamblea, préstenme atención. | 19 ακουσατε μου μεγιστανες λαου και οι ηγουμενοι εκκλησιας ενωτισασθε |
20 Sea hijo o mujer, hermano o amigo, a nadie des autoridad sobre ti mientras vivas. Tampoco entregues tus bienes a otro, no sea que te arrepientas y los tengas que reclamar. | 20 υιω και γυναικι αδελφω και φιλω μη δως εξουσιαν επι σε εν ζωη σου και μη δως ετερω τα χρηματα σου ινα μη μεταμεληθεις δεη περι αυτων |
21 Mientras vivas y tengas aliento, no te dejes enajenar por nadie: | 21 εως ετι ζης και πνοη εν σοι μη αλλαξης σεαυτον εν παση σαρκι |
22 es mejor que tus hijos te pidan que tener tus ojos fijos en sus manos. | 22 κρεισσον γαρ εστιν τα τεκνα δεηθηναι σου η σε εμβλεπειν εις χειρας υιων σου |
23 En todo lo que hagas, sé tú el que dirige, y no manches con nada tu reputación. | 23 εν πασι τοις εργοις σου γινου υπεραγων μη δως μωμον εν τη δοξη σου |
24 Cuando lleguen a su término los días de tu vida, a la hora de la muerte, reparte tu herencia. | 24 εν ημερα συντελειας ημερων ζωης σου και εν καιρω τελευτης διαδος κληρονομιαν |
25 Al asno el forraje, el bastón y la carga; al servidor el pan, la disciplina y el trabajo. | 25 χορτασματα και ραβδος και φορτια ονω αρτος και παιδεια και εργον οικετη |
26 Obliga a trabajar a tu esclavo, y encontrarás descanso; déjalo desocupado, y buscará la libertad. | 26 εργασαι εν παιδι και ευρησεις αναπαυσιν ανες χειρας αυτω και ζητησει ελευθεριαν |
27 El yugo y las riendas doblegan la nuca, y para el servidor perverso, están la tortura y el tormento. | 27 ζυγος και ιμας τραχηλον καμψουσιν και οικετη κακουργω στρεβλαι και βασανοι |
28 Fuérzalo a trabajar, para que no se quede ocioso, porque el ocio enseña muchas cosas malas. | 28 εμβαλε αυτον εις εργασιαν ινα μη αργη πολλην γαρ κακιαν εδιδαξεν η αργια |
29 Oblígalo a trabajar como le corresponde, y si no obedece, ata sus pies con cadenas. | 29 εις εργα καταστησον καθως πρεπει αυτω καν μη πειθαρχη βαρυνον τας πεδας αυτου |
30 Pero a nadie le exijas más de la cuenta, y no hagas nada sin justicia. | 30 και μη περισσευσης επι παση σαρκι και ανευ κρισεως μη ποιησης μηδεν |
31 Si no tienes más que un servidor, considéralo como a ti mismo, porque lo has adquirido con sangre; | 31 ει εστιν σοι οικετης εστω ως συ οτι εν αιματι εκτησω αυτον |
32 si no tienes más que un servidor, trátalo como a un hermano, porque lo necesitas tanto como a ti mismo. | 32 ει εστιν σοι οικετης αγε αυτον ως αδελφον οτι ως η ψυχη σου επιδεησεις αυτω |
33 Si tú lo maltratas y él termina por escaparse, ¿por qué camino lo irás a buscar? | 33 εαν κακωσης αυτον και απαρας αποδρα εν ποια οδω ζητησεις αυτον |