Księga Przysłów 19

Biblia Tysiąclecia	VULGATA
1 Więcej wart biedak, co żyje uczciwie, niż głupiec o ustach kłamliwych.	1 Melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam dives torquens labia sua, et insipiens.
2 I gorliwość niedobra przy braku rozwagi, błądzi, kto biegnie za prędko.	2 Ubi non est scientia animæ, non est bonum, et qui festinus est pedibus offendet.
3 Głupota człowieka niszczy mu drogę, a serce na Pana się gniewa.	3 Stultitia hominis supplantat gressus ejus, et contra Deum fervet animo suo.
4 Bogactwo zyskuje wielu przyjaciół, biednego opuszcza najbliższy.	4 Divitiæ addunt amicos plurimos ; a paupere autem et hi quos habuit separantur.
5 Fałszywy świadek nie ujdzie karania, kto kłamstwem oddycha, nie zdoła się wymknąć.	5 Testis falsus non erit impunitus, et qui mendacia loquitur non effugiet.
6 Wielu schlebia możnemu, każdy jest bliski temu, kto daje.	6 Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.
7 Biedaka wszyscy bracia nie lubią, tym bardziej najbliżsi stronią od niego; on szuka słów - ale ich nie ma.	7 Fratres hominis pauperis oderunt eum ; insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur nihil habebit ;
8 Kto nabywa mądrość - ten siebie kocha, kto strzeże rozwagi - ten dobro zdobędzie.	8 qui autem possessor est mentis diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.
9 Fałszywy świadek nie ujdzie karania, zginie - kto kłamstwem oddycha.	9 Falsus testis non erit impunitus, et qui loquitur mendacia peribit.
10 Nie przystoi głupiemu opływać w rozkosze, tym bardziej słudze - kierować panami.	10 Non decent stultum deliciæ, nec servum dominari principibus.
11 Rozważny człowiek nad gniewem panuje, a chwałą jego - zapomnienie uraz.	11 Doctrina viri per patientiam noscitur, et gloria ejus est iniqua prætergredi.
12 Jak ryk lwa, tak zagniewanie króla, jego życzliwość jak rosa na trawie.	12 Sicut fremitus leonis, ita et regis ira, et sicut ros super herbam, ita et hilaritas ejus.
13 Strapieniem dla ojca - syn głupi, a rynną wciąż cieknącą - kłótliwa kobieta.	13 Dolor patris filius stultus, et tecta jugiter perstillantia litigiosa mulier.
14 Dom i bogactwo dziedzictwem po przodkach, lecz żona rozsądna darem od Pana.	14 Domus et divitiæ dantur a parentibus ; a Domino autem proprie uxor prudens.
15 Lenistwo pogrąża w ospałość, głód cierpi dusza niedbała.	15 Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.
16 Strzec przykazań to chronić swe życie, kto gardzi powagą, zginie.	16 Qui custodit mandatum custodit animam suam ; qui autem negligit viam suam mortificabitur.
17 Pożycza [samemu] Panu - kto dla biednych życzliwy, za dobrodziejstwo On mu nagrodzi.	17 Fœneratur Domino qui miseretur pauperis, et vicissitudinem suam reddet ei.
18 ćwicz syna, dopóki jest nadzieja, nie unoś się aż do skrzywdzenia go.	18 Erudi filium tuum ; ne desperes : ad interfectionem autem ejus ne ponas animam tuam.
19 Za mocny gniew należy się grzywna, a chcąc go wyrwać, jeszcze go wzmożesz.	19 Qui impatiens est sustinebit damnum, et cum rapuerit, aliud apponet.
20 Posłuchaj rady, przyjmij naukę, abyś był mądry w przyszłości.	20 Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.
21 Wiele zamierzeń jest w sercu człowieka, lecz wola Pana się ziści.	21 Multæ cogitationes in corde viri ; voluntas autem Domini permanebit.
22 Bezczynność człowieka jest jego wyrzutem, od nierzetelnego lepszy jest ubogi.	22 Homo indigens misericors est, et melior est pauper quam vir mendax.
23 Bojaźń Pańska prowadzi do życia: klęska nawiedzi tego, kto lubi spać długo.	23 Timor Domini ad vitam, et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessima.
24 Leniwy wyciągnie rękę do misy, ale do ust jej nie doprowadzi.	24 Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.
25 Zbij szydercę - a prosty zmądrzeje, upomnij mądrego - a nabędzie karności.	25 Pestilente flagellato stultus sapientior erit ; si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
26 Kto ojca znieważa, a matkę wypędza, jest synem bezecnym, zhańbionym.	26 Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.
27 Zaprzestań, synu słuchać pouczeń, a zbłądzisz bez słów rozsądku.	27 Non cesses, fili, audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.
28 Świadek bezecny drwi sobie z prawości, usta występne grzech pożerają.	28 Testis iniquus deridet judicium, et os impiorum devorat iniquitatem.
29 Dla szyderców gotowe są baty, a chłosta na plecy głupiego.	29 Parata sunt derisoribus judicia, et mallei percutientes stultorum corporibus.