| 1 Najmędrsza z niewiast dom sobie buduje, własnoręcznie go niszczy głupota. | 1 Le donne savie edificano le lor case; Ma la stolta la sovverte con le sue mani |
| 2 W prawości żyje, kto boi się Pana, człowiek dróg krętych Nim gardzi. | 2 Chi cammina nella sua dirittura riverisce il Signore; Ma chi è stravolto nelle sue vie lo sprezza |
| 3 W ustach głupiego rózga na jego pychę, a wargi mądrych osłonią ich samych. | 3 Nella bocca dello stolto è la bacchetta dell’alterezza; Ma le labbra de’ savi li guardano |
| 4 Gdzie wołów brakuje - tam żłób jest pusty, dzięki mocy wołów plon jest obfity. | 4 Dove non son buoi, il granaio è vuoto; Ma l’abbondanza della ricolta è per la forza del bue |
| 5 Prawdomówny świadek nie kłamie, kłamstwa szerzy świadek fałszywy. | 5 Il testimonio verace non mente; Ma il falso testimonio sbocca bugie |
| 6 Szyderca próżno szuka mądrości, rozumny łatwo nabędzie wiedzę. | 6 Lo schernitore cerca la sapienza, e non la trova punto; Ma la scienza agevolmente si acquista dall’uomo intendente |
| 7 Od człowieka głupiego się odsuń: rozumnych warg tam nie znajdziesz. | 7 Vattene via d’innanzi all’uomo stolto, E d’innanzi a colui, nel quale non avrai conosciute labbra di scienza |
| 8 Mądrością rozumnego - poznanie swej drogi, zwodzenie siebie - głupotą niemądrych. | 8 La sapienza dell’uomo è di considerar la sua via; Ma la follia degli stolti è inganno |
| 9 Głupców zwodzi występek, u sprawiedliwych jest łaska. | 9 Gli stolti si fanno beffe del commetter misfatto; Ma fra gli uomini diritti è la benevolenza |
| 10 Serce zna własną swą gorycz, obcy nie dzieli jego radości. | 10 Il cuore di ciascuno conosce l’amaritudine dell’anima sua; Ed altresì alcuno strano non è mescolato nella sua allegrezza |
| 11 Rozwali się dom niewiernych, a prawych namiot zakwitnie. | 11 La casa degli empi sarà distrutta; Ma il tabernacolo degli uomini diritti fiorirà |
| 12 Jest droga, co komuś zdaje się słuszną, lecz w końcu prowadzi do zguby. | 12 Vi è tal via che pare diritta all’uomo, Il fine della quale son le vie della morte |
| 13 Serce się smuci i w śmiechu, a boleść jest końcem radości. | 13 Come di troppo ridere duole il cuore, Così la fine dell’allegrezza è dolore |
| 14 Niewierne serce z postępków swych rade, jak z czynów swoich człowiek uczciwy. | 14 Chi è sviato di cuore sarà saziato delle sue vie; E più ch’esso lo sarà l’uomo da bene delle sue |
| 15 Wszystko, co mówią, przyjmuje niemądry, a człowiek rozumny na kroki swe zważa. | 15 Lo scempio crede ogni cosa; Ma l’avveduto considera i suoi passi |
| 16 Mądry się boi, od złego ucieka, a głupi się unosi, czuje się pewnym. | 16 Il savio teme, e si ritrae dal male; Ma lo stolto trascorre, e si tien sicuro |
| 17 Człowiek porywczy popełnia głupstwa, a przebiegły jest znienawidzony. | 17 Chi è pronto all’ira commette follia; E l’uomo malizioso è odiato |
| 18 Udziałem łatwowiernych - głupota, umiejętność wieńczy rozumnych. | 18 Gli scempi erederanno la stoltizia; Ma i prudenti coroneranno il lor capo di scienza |
| 19 Przed dobrymi źli chylą czoła, a występni u bram sprawiedliwego. | 19 I malvagi saranno abbassati davanti a’ buoni; E gli empi saranno alle porte del giusto |
| 20 Ubogi niemiły nawet najbliższemu, a bogacz ma wielu przyjaciół. | 20 Il povero è odiato eziandio dal suo prossimo; Ma molti son gli amici del ricco |
| 21 Kto bliźnim gardzi - ten grzeszy, szczęśliwy - kto z biednym współczuje. | 21 Chi sprezza il suo prossimo pecca; Ma beato chi ha pietà de’ poveri |
| 22 Czyż ci, co knują zło, nie błądzą? Miłość i wierność dla tych, co mają dobre zamiary. | 22 Quelli che macchinano del male non sono eglino traviati? Ma benignità e verità sarà usata inverso coloro che pensano del bene |
| 23 Każdy trud przynosi zyski, gadulstwo - jedynie biedę. | 23 In ogni fatica vi è del profitto; Ma il parlar delle labbra torna solo in inopia |
| 24 Umiejętność jest wieńcem mądrych, koroną niemądrych - głupota. | 24 Le ricchezze de’ savi sono la lor corona; Ma la follia degli stolti è sempre follia |
| 25 Świadek prawdomówny ratuje ludzi, oszustwo rozszerza kłamstwa. | 25 Il testimonio verace libera le anime; Ma il falso sbocca bugie |
| 26 W bojaźni Pana jest pewna nadzieja, dla synów swoich jest On ucieczką. | 26 Nel timor del Signore vi è confidanza fortissima; E vi sarà un ricetto per li figliuoli di colui che teme Iddio. |
| 27 Źródłem życia jest bojaźń Pańska, by sideł śmierci uniknąć. | 27 Il timor del Signore è una fonte di vita, Per ritrarsi da’ lacci della morte |
| 28 Chwała to króla, gdy naród liczny, ubytek ludu - to zguba władcy. | 28 La magnificenza del re è nella moltitudine del popolo; Ma la ruina del principe è nel mancamento della gente |
| 29 Łagodny - w rozwagę bogaty, porywczy ujawnia głupotę. | 29 Chi è lento all’ira è di gran prudenza; Ma chi è pronto al cruccio eccita la follia |
| 30 Życiem dla ciała jest serce spokojne, próchnieniem kości jest namiętność. | 30 Il cuor sano è la vita delle carni; Ma l’invidia è il tarlo delle ossa |
| 31 Kto ciemięży ubogiego, lży jego Stwórcę, czci Go ten, kto się nad biednym lituje. | 31 Chi oppressa il povero fa onta a colui che l’ha fatto; Ma chi ha pietà del bisognoso l’onora |
| 32 Przez złość swoją runął niewierny, a prawy przy śmierci bezpieczny. | 32 L’empio sarà traboccato per la sua malvagità; Ma il giusto spera eziandio nella sua morte |
| 33 W sercu rozumnym jest mądrość, i pośród głupców powinna być znana. | 33 La sapienza riposa nel cuore dell’uomo intendente, Ed è riconosciuta in mezzo degli stolti |
| 34 Sprawiedliwość wywyższa naród, a czyn haniebny pomniejsza narody. | 34 La giustizia innalza la nazione; Ma il peccato è il vituperio de’ popoli |
| 35 Rozsądnemu słudze król jest przychylny, a gniew budzi [sługa] bezecny. | 35 Il favor del re è verso il servitore intendente; Ma la sua indegnazione è contro a quello che reca vituperio |