1 Malo zatim kraljev skrbnik i rođak Lizija, koji je bio na čelu državnih poslova, vrlo teško podnoseći posljednje događaje, | 1 μετ' ολιγον δε παντελως χρονισκον λυσιας επιτροπος του βασιλεως και συγγενης και επι των πραγματων λιαν βαρεως φερων επι τοις γεγονοσι |
2 skupi kojih osamdeset tisuća pješaka i svekoliko svoje konjaništvo te krenu na Židove, u nakani da grad učini grčkim naseljem | 2 συναθροισας περι τας οκτω μυριαδας και την ιππον απασαν παρεγινετο επι τους ιουδαιους λογιζομενος την μεν πολιν ελλησιν οικητηριον ποιησειν |
3 i da Hram, poput svetišta poganskih naroda, podloži porezu i svake godine prodaje svećeničku čast. | 3 το δε ιερον αργυρολογητον καθως τα λοιπα των εθνων τεμενη πρατην δε κατα ετος την αρχιερωσυνην ποιησειν |
4 Nije nimalo mislio na Božju moć: zanijelo ga mnoštvo njegovih pješaka i tisuće konjanika te osamdeset njegovih slonova. | 4 ουδαμως επιλογιζομενος το του θεου κρατος πεφρενωμενος δε ταις μυριασιν των πεζων και ταις χιλιασιν των ιππεων και τοις ελεφασιν τοις ογδοηκοντα |
5 Upade u Judeju i približi se Betsuru, utvrđenu mjestu, udaljenu kojih pet stadija od Jeruzalema, te ga ljuto pritisnu. | 5 εισελθων δε εις την ιουδαιαν και συνεγγισας βαιθσουρα οντι μεν ερυμνω χωριω ιεροσολυμων δε απεχοντι ωσει σταδιους πεντε τουτο εθλιβεν |
6 Kad Makabej i njegovi doznaše da Lizija opsjeda tvrđave, počeše plakati i liti suze, moleći Gospodina da Izraelu pošalje dobroga anđela da ga spasi. | 6 ως δε μετελαβον οι περι τον μακκαβαιον πολιορκουντα αυτον τα οχυρωματα μετα οδυρμων και δακρυων ικετευον συν τοις οχλοις τον κυριον αγαθον αγγελον αποστειλαι προς σωτηριαν τω ισραηλ |
7 Nato Makabej prvi pograbi oružje i potače druge da se zajedno s njim izlože pogibli i pomognu svojoj braći. Puni žara, srnuše zajedno. | 7 αυτος δε πρωτος ο μακκαβαιος αναλαβων τα οπλα προετρεψατο τους αλλους αμα αυτω διακινδυνευοντας επιβοηθειν τοις αδελφοις αυτων ομου δε και προθυμως εξωρμησαν |
8 Dok su se još nalazili blizu Jeruzalema, ukaza im se na čelu konjanik u bijelim haljinama koji je vitlao zlatnim oružjem. | 8 αυτοθι δε προς τοις ιεροσολυμοις οντων εφανη προηγουμενος αυτων εφιππος εν λευκη εσθητι πανοπλιαν χρυσην κραδαινων |
9 Tada se svi zajedno zahvališe milosrdnom Bogu i toliko se ohrabriše da su bili spremni probosti ne samo ljude nego i najdivljije zvijeri i probiti željezne zidove. | 9 ομου δε παντες ευλογησαν τον ελεημονα θεον και επερρωσθησαν ταις ψυχαις ου μονον ανθρωπους θηρας δε τους αγριωτατους και σιδηρα τειχη τιτρωσκειν οντες ετοιμοι |
10 Kretali su naprijed u bojnom redu sa suborcem koji im je milošću Gospodnjom stigao s neba. | 10 προηγον εν διασκευη τον απ' ουρανου συμμαχον εχοντες ελεησαντος αυτους του κυριου |
11 Zagnaše se na neprijatelje kao lavovi, oboriše jedanaest tisuća pješaka i tisuću i šest stotina konjanika, a ostale natjeraše u bijeg. | 11 λεοντηδον δε εντιναξαντες εις τους πολεμιους κατεστρωσαν αυτων χιλιους προς τοις μυριοις ιππεις δε εξακοσιους προς τοις χιλιοις τους δε παντας ηναγκασαν φευγειν |
12 Većina se spasila, ali ranjeni i razoružani. Sam se Lizija spasio sramotnim bijegom. | 12 οι πλειονες δε αυτων τραυματιαι γυμνοι διεσωθησαν και αυτος δε ο λυσιας αισχρως φευγων διεσωθη |
13 Lizija nije bio nerazuman; razmišljao je o porazu koji je pretrpio i uvidio je da su Hebreji nepobjedivi jer im je suborac svesilni Bog. | 13 ουκ ανους δε υπαρχων προς εαυτον αντιβαλλων το γεγονος περι αυτον ελαττωμα και συννοησας ανικητους ειναι τους εβραιους του δυναμενου θεου συμμαχουντος αυτοις |
14 Zato im poruči da pod svim pravednim uvjetima pristanu na mir, a on će kralja sklonuti da im postane prijatelj. | 14 προσαποστειλας επεισεν συλλυεσθαι επι πασι τοις δικαιοις και διοτι και τον βασιλεα πεισει φιλον αυτοις αναγκαζων γενεσθαι |
15 Makabej pristade na sve što je Lizija predlagao, jer mu bijaše stalo do općeg dobra. A sam kralj odobri sve što je Makabej preko Lizije za Židove pismeno zatražio. | 15 επενευσεν δε ο μακκαβαιος επι πασιν οις ο λυσιας παρεκαλει του συμφεροντος φροντιζων οσα γαρ ο μακκαβαιος επεδωκεν τω λυσια δια γραπτων περι των ιουδαιων συνεχωρησεν ο βασιλευς |
16 Pismo što ga je Lizija pisao Židovima glasilo je ovako: »Lizija pozdravlja židovski narod! | 16 ησαν γαρ αι γεγραμμεναι τοις ιουδαιοις επιστολαι παρα μεν λυσιου περιεχουσαι τον τροπον τουτον λυσιας τω πληθει των ιουδαιων χαιρειν |
17 Vaši poslanici Ivan i Apsalom predali su mi niže prepisanu ispravu, preporučujući njezin sadržaj. | 17 ιωαννης και αβεσσαλωμ οι πεμφθεντες παρ' υμων επιδοντες τον υπογεγραμμενον χρηματισμον ηξιουν περι των δι' αυτου σημαινομενων |
18 Ja sam nato izvijestio kralja o onom s čime ga je trebalo upoznati, i on je odobrio sve što je bilo prihvatljivo. | 18 οσα μεν ουν εδει και τω βασιλει προσενεχθηναι διεσαφησα α δε ην ενδεχομενα συνεχωρησεν |
19 Ako se, dakle, budete i dalje blagonaklono odnosili prema državnim probicima, ja ću ubuduće nastojati da poradim za vaše dobro. | 19 εαν μεν ουν συντηρησητε την εις τα πραγματα ευνοιαν και εις το λοιπον πειρασομαι παραιτιος αγαθων γενεσθαι |
20 Ujedno sam vašim i svojim izaslanicima naložio da s vama rasprave o pojedinostima. | 20 υπερ δε τουτων και των κατα μερος εντεταλμαι τουτοις τε και τοις παρ' εμου διαλεχθηναι υμιν |
21 Da ste zdravo! Godine sto četrdeset i osme, dvadeset i četvrtoga dioskora.« | 21 ερρωσθε ετους εκατοστου τεσσαρακοστου ογδοου διος κορινθιου τετραδι και εικαδι |
22 Kraljevo je pismo glasilo ovako: »Kralj Antioh pozdravlja brata Liziju. | 22 η δε του βασιλεως επιστολη περιειχεν ουτως βασιλευς αντιοχος τω αδελφω λυσια χαιρειν |
23 Naš se otac preselio k bogovima, a mi želimo da nam se u kraljevstvu svatko nesmetano bavi svojim poslovima. | 23 του πατρος ημων εις θεους μετασταντος βουλομενοι τους εκ της βασιλειας αταραχους οντας γενεσθαι προς την των ιδιων επιμελειαν |
24 Čuli smo da Židovi ne prihvaćaju helenskih običaja moga oca, nego vole svoj poseban način života i traže da im se dopusti da se ravnaju po posebnim zakonima. | 24 ακηκοοτες τους ιουδαιους μη συνευδοκουντας τη του πατρος επι τα ελληνικα μεταθεσει αλλα την εαυτων αγωγην αιρετιζοντας αξιουντας συγχωρηθηναι αυτοις τα νομιμα |
25 Želeći, dakle, da i taj narod bude nesmetan, odlučujemo da im se vrati Hram, tako da mogu slobodno živjeti po običajima svojih predaka. | 25 αιρουμενοι ουν και τουτο το εθνος εκτος ταραχης ειναι κρινομεν το τε ιερον αποκατασταθηναι αυτοις και πολιτευεσθαι κατα τα επι των προγονων αυτων εθη |
26 Zato će biti dobro da im pošalješ poslanike koji će s njima sklopiti ugovor, pa da se, znajući za našu odluku, raspoloženi i radosni late svojih poslova.« | 26 ευ ουν ποιησεις διαπεμψαμενος προς αυτους και δους δεξιας οπως ειδοτες την ημετεραν προαιρεσιν ευθυμοι τε ωσιν και ηδεως διαγινωνται προς τη των ιδιων αντιλημψει |
27 Kraljevo pismo židovskom narodu glasilo je ovako: »Kralj Antioh pozdravlja židovsko starješinstvo i ostale Židove. | 27 προς δε το εθνος η του βασιλεως επιστολη τοιαδε ην βασιλευς αντιοχος τη γερουσια των ιουδαιων και τοις αλλοις ιουδαιοις χαιρειν |
28 Nadamo se da ste dobro, kako vam i želimo. I mi smo zdravi. | 28 ει ερρωσθε ειη αν ως βουλομεθα και αυτοι δε υγιαινομεν |
29 Menelaj nam je saopćio da se želite vratiti svojim domovima. | 29 ενεφανισεν ημιν μενελαος βουλεσθαι κατελθοντας υμας γινεσθαι προς τοις ιδιοις |
30 Svima onima koji se kućama vrate do tridesetog ksantika bit će zajamčena nekažnjivost. | 30 τοις ουν καταπορευομενοις μεχρι τριακαδος ξανθικου υπαρξει δεξια μετα της αδειας |
31 Židovi će se služiti svojom posebnom hranom i zakonima kao i prije. Neka se nikome od njih više nikako ne dosađuje zbog pogrešaka učinjenih iz neznanja. | 31 χρησθαι τους ιουδαιους τοις εαυτων δαπανημασιν και νομοις καθα και το προτερον και ουδεις αυτων κατ' ουδενα τροπον παρενοχληθησεται περι των ηγνοημενων |
32 Ujedno vam šaljem Menelaja da vas umiri. | 32 πεπομφα δε και τον μενελαον παρακαλεσοντα υμας |
33 Da ste zdravo! Godine sto četrdeset i osme, petnaestog ksantika.« | 33 ερρωσθε ετους εκατοστου τεσσαρακοστου ογδοου ξανθικου πεντεκαιδεκατη |
34 A i Rimljani su Židovima poslali pismo, koje glasi ovako: »Kvint Memije, Tit Manilije i Manije Sergije, rimski poslanici, pozdravljaju židovski narod. | 34 επεμψαν δε και οι ρωμαιοι προς αυτους επιστολην εχουσαν ουτως κοιντος μεμμιος τιτος μανιος πρεσβυται ρωμαιων τω δημω των ιουδαιων χαιρειν |
35 Mi pristajemo na ono što vam je dopustio kraljev rođak Lizija. | 35 υπερ ων λυσιας ο συγγενης του βασιλεως συνεχωρησεν υμιν και ημεις συνευδοκουμεν |
36 O onome pak što je on smatrao da treba predložiti kralju na potvrdu – odmah dobro razmislite i pošaljite nam smjesta nekoga da bismo to mogli izložiti onako kako odgovara, jer putujemo u Antiohiju. | 36 α δε εκρινεν προσανενεχθηναι τω βασιλει πεμψατε τινα παραχρημα επισκεψαμενοι περι τουτων ινα εκθωμεν ως καθηκει υμιν ημεις γαρ προσαγομεν προς αντιοχειαν |
37 Zato se požurite i pošaljite ljude da i mi doznamo vaše mišljenje. | 37 διο σπευσατε και πεμψατε τινας οπως και ημεις επιγνωμεν οποιας εστε γνωμης |
38 Da ste zdravo! Godine sto četrdeset i osme, petnaestog dana mjeseca dioskora.« | 38 υγιαινετε ετους εκατοστου τεσσαρακοστου ογδοου ξανθικου πεντεκαιδεκατη |