| 1 - | 1 Jak złe imię powoduje wstyd i niesławę, tak nieszczęście spotka grzeszącego obłudą. |
| 2 μη επαρης σεαυτον εν βουλη ψυχης σου ινα μη διαρπαγη ως ταυρος η ψυχη σου | 2 Nie wydawaj się na pastwę swych pożądliwości, żeby nie poszarpały twej duszy, jak rozwścieczone zwierzę. |
| 3 τα φυλλα σου καταφαγεσαι και τους καρπους σου απολεσεις και αφησεις σεαυτον ως ξυλον ξηρον | 3 Zjedzą z ciebie liście, zmarnują owoce, a potem zostawią cię jak uschnięte drzewo. |
| 4 ψυχη πονηρα απολει τον κτησαμενον αυτην και επιχαρμα εχθρων ποιησει αυτον | 4 Każdą swą ofiarę niszczą ślepe żądze i czynią ją pośmiewiskiem dla okrutnych wrogów. |
| 5 λαρυγξ γλυκυς πληθυνει φιλους αυτου και γλωσσα ευλαλος πληθυνει ευπροσηγορα | 5 Słowem miłym pomnaża się przyjaciół i nikt nie stroni od ust dobrze mówiących. |
| 6 οι ειρηνευοντες σοι εστωσαν πολλοι οι δε συμβουλοι σου εις απο χιλιων | 6 Miej wielu takich, co cię pozdrawiają życzliwie, lecz ufaj w pełni jednemu na tysiąc. |
| 7 ει κτασαι φιλον εν πειρασμω κτησαι αυτον και μη ταχυ εμπιστευσης αυτω | 7 Jeżeli chcesz mieć przyjaciela, najpierw go wypróbuj. Nie obdarzaj go zbyt szybko swoim zaufaniem. |
| 8 εστιν γαρ φιλος εν καιρω αυτου και ου μη παραμεινη εν ημερα θλιψεως σου | 8 Niektórzy stają się przyjaciółmi, bo tak im wygodnie, lecz przestają być nimi, gdy znajdziesz się w biedzie. |
| 9 και εστιν φιλος μετατιθεμενος εις εχθραν και μαχην ονειδισμου σου αποκαλυψει | 9 Niejeden przyjaciel staje się z czasem wrogiem i ujawnia wasze spory ku twemu zawstydzeniu. |
| 10 και εστιν φιλος κοινωνος τραπεζων και ου μη παραμεινη εν ημερα θλιψεως σου | 10 Bywają przyjaciele jako goście przy stole, ale za dni ucisku nie znajdziesz ich nigdzie. |
| 11 και εν τοις αγαθοις σου εσται ως συ και επι τους οικετας σου παρρησιασεται | 11 Gdy dobrze ci się wiedzie, wtedy jest jakby drugim tobą, gdy w nieszczęście popadniesz odchodzi od ciebie. |
| 12 εαν ταπεινωθης εσται κατα σου και απο του προσωπου σου κρυβησεται | 12 Gdy znajdziesz się w biedzie, przeciw tobie się zwróci, albo przynajmniej skryje się przed tobą. |
| 13 απο των εχθρων σου διαχωρισθητι και απο των φιλων σου προσεχε | 13 Trzymaj się z dala od swoim wrogów, a wobec przyjaciół miej się na baczności. |
| 14 φιλος πιστος σκεπη κραταια ο δε ευρων αυτον ευρεν θησαυρον | 14 Wierny przyjaciel to jak bezpieczne schronienie kto znajdzie takiego to jakby skarb posiadł. |
| 15 φιλου πιστου ουκ εστιν ανταλλαγμα και ουκ εστιν σταθμος της καλλονης αυτου | 15 Na przyjaciela wiernego nie ma żadnej ceny, nic nie jest w stanie jemu dorównać. |
| 16 φιλος πιστος φαρμακον ζωης και οι φοβουμενοι κυριον ευρησουσιν αυτον | 16 Wierny przyjaciel jest balsamem życia, znajduje go ten tylko, kto boi się Boga. |
| 17 ο φοβουμενος κυριον ευθυνει φιλιαν αυτου οτι κατ' αυτον ουτως και ο πλησιον αυτου | 17 Kto boi się Pana, znajdzie przyjaźń prawdziwą, i jakim on sam jest, takim jego przyjaciel. |
| 18 τεκνον εκ νεοτητος σου επιλεξαι παιδειαν και εως πολιων ευρησεις σοφιαν | 18 Synu mój, od wczesnej młodości słuchaj nauk, a będziesz posiadał mądrość do późnej starości. |
| 19 ως ο αροτριων και ο σπειρων προσελθε αυτη και αναμενε τους αγαθους καρπους αυτης εν γαρ τη εργασια αυτης ολιγον κοπιασεις και ταχυ φαγεσαι των γενηματων αυτης | 19 Oracz i siewca pole uprawia w nadziei, że zbierze kiedyś należyte plony: potrudzisz się trochę, lecz ucieszą cię wkrótce owoce twej pracy. |
| 20 ως τραχεια εστιν σφοδρα τοις απαιδευτοις και ουκ εμμενει εν αυτη ακαρδιος | 20 Twarda jest mądrość dla głupców i ten, kto nieroztropny, nigdy w niej nie wytrwa. |
| 21 ως λιθος δοκιμασιας ισχυρος εσται επ' αυτω και ου χρονιει απορριψαι αυτην | 21 Ciąży mu niczym kamień olbrzymi, którego on czym prędzej chciałby się pozbyć. |
| 22 σοφια γαρ κατα το ονομα αυτης εστιν και ου πολλοις εστιν φανερα | 22 Bo karność zgodnie ze swą nazwą nie jest wygodna dla każdego człowieka. |
| 23 ακουσον τεκνον και εκδεξαι γνωμην μου και μη απαναινου την συμβουλιαν μου | 23 Posłuchaj mnie, mój synu, przyjmij mą naukę i nie odrzucaj rad moich. |
| 24 και εισενεγκον τους ποδας σου εις τας πεδας αυτης και εις τον κλοιον αυτης τον τραχηλον σου | 24 Włóż swoje nogi w jej pęta, na szyję pozwól sobie włożyć jej jarzmo. |
| 25 υποθες τον ωμον σου και βασταξον αυτην και μη προσοχθισης τοις δεσμοις αυτης | 25 Weź jej ciężar na swe ramiona i podźwignij, i nie narzekaj tak bardzo na jej więzy. |
| 26 εν παση ψυχη σου προσελθε αυτη και εν ολη δυναμει σου συντηρησον τας οδους αυτης | 26 Całym sercem staraj się do niej dotrzeć, wszystkimi siłami trzymaj się jej drogi. |
| 27 εξιχνευσον και ζητησον και γνωσθησεται σοι και εγκρατης γενομενος μη αφης αυτην | 27 Pytaj, badaj i szukaj, a znajdziesz, a gdy ją już posiądziesz, nie daj jej sobie wyrwać! |
| 28 επ' εσχατων γαρ ευρησεις την αναπαυσιν αυτης και στραφησεται σοι εις ευφροσυνην | 28 Bo w niej znajdziesz w końcu odpocznienie, a ona będzie ci samą radością. |
| 29 και εσονται σοι αι πεδαι εις σκεπην ισχυος και οι κλοιοι αυτης εις στολην δοξης | 29 Jej więzy zapewnią ci bezpieczne schronienie, a jej jarzmo szczerozłotą ozdobę. |
| 30 κοσμος γαρ χρυσεος εστιν επ' αυτης και οι δεσμοι αυτης κλωσμα υακινθινον | 30 Ozdobą ze złota będzie ci jej jarzmo, a pęta okażą się ze złotych nici. |
| 31 στολην δοξης ενδυση αυτην και στεφανον αγαλλιαματος περιθησεις σεαυτω | 31 Przyodziejesz się w nią jak w szatę wspaniałą, włożysz ją sobie na skronie jak drogą koronę. |
| 32 εαν θελης τεκνον παιδευθηση και εαν επιδως την ψυχην σου πανουργος εση | 32 Jeżeli tylko zechcesz, mój synu, możesz posiąść mądrość, mądrym będziesz, jeśli zapragniesz tego całym sercem. |
| 33 εαν αγαπησης ακουειν εκδεξη και εαν κλινης το ους σου σοφος εση | 33 Jeśli jesteś gotów słuchać, otrzymasz mądre wskazania, nadstaw tylko uszu, a staniesz się mądry. |
| 34 εν πληθει πρεσβυτερων στηθι και τις σοφος αυτω προσκολληθητι | 34 Śpiesz chętnie na zgromadzenia starszych i przyłączaj się do każdego, kto już jest mądry. |
| 35 πασαν διηγησιν θειαν θελε ακροασθαι και παροιμιαι συνεσεως μη εκφευγετωσαν σε | 35 Słuchaj chętnie każdej zbożnej mowy, staraj się zapamiętać każde mądre zdanie. |
| 36 εαν ιδης συνετον ορθριζε προς αυτον και βαθμους θυρων αυτου εκτριβετω ο πους σου | 36 Przypatruj się pilnie temu, który mądrość posiada, niech twoje stopy przekraczają często jego progi. |
| 37 διανοου εν τοις προσταγμασιν κυριου και εν ταις εντολαις αυτου μελετα δια παντος αυτος στηριει την καρδιαν σου και η επιθυμια της σοφιας δοθησεται σοι | 37 I rozważaj ciągle przykazania Pana, I zastanawiaj się nad nakazami Jego. Pan bowiem umocni twoje serce i będzie ci dana mądrość, której tak pożądasz. |