1 αιρετωτερον ονομα καλον η πλουτος πολυς υπερ δε αργυριον και χρυσιον χαρις αγαθη | 1 - Vale più il buon nome che le grandi ricchezze; e la buona grazia è al disopra dell'oro e dell'argento. |
2 πλουσιος και πτωχος συνηντησαν αλληλοις αμφοτερους δε ο κυριος εποιησεν | 2 Il ricco e il povero si sono incontrati; li ha fatti tutti e due il Signore. |
3 πανουργος ιδων πονηρον τιμωρουμενον κραταιως αυτος παιδευεται οι δε αφρονες παρελθοντες εζημιωθησαν | 3 L'accorto vide il male e si ritrasse al riparo; il semplice passò oltre e pagò il fio. |
4 γενεα σοφιας φοβος κυριου και πλουτος και δοξα και ζωη | 4 Premio dell'umiltà è il timor di Dio, la ricchezza, la gloria e la vita. |
5 τριβολοι και παγιδες εν οδοις σκολιαις ο δε φυλασσων την εαυτου ψυχην αφεξεται αυτων | 5 Armi e spade sono sulla via del perverso; chi vuol salvaguardare l'anima sua ne sta lontano. |
6 - | 6 Dice il proverbio: «Il giovinetto secondo la via che ha presa, anche quando sarà invecchiato non se ne scosterà». |
7 πλουσιοι πτωχων αρξουσιν και οικεται ιδιοις δεσποταις δανιουσιν | 7 Il ricco sui poveri signoreggia, e chi toglie a prestito è schiavo di chi presta. |
8 ο σπειρων φαυλα θερισει κακα πληγην δε εργων αυτου συντελεσει [8α] ανδρα ιλαρον και δοτην ευλογει ο θεος ματαιοτητα δε εργων αυτου συντελεσει | 8 Chi semina il male, miete malannie la verga dell'ira sua si consumerà. |
9 ο ελεων πτωχον αυτος διατραφησεται των γαρ εαυτου αρτων εδωκεν τω πτωχω [9α] νικην και τιμην περιποιειται ο δωρα δους την μεντοι ψυχην αφαιρειται των κεκτημενων | 9 Chi è inchinevole a compassione sarà benedetto; perchè ha dato il suo pane al povero. Acquisterà trionfo ed onore chi prodiga doni, ma fa violenza all'animo di chi li riceve. |
10 εκβαλε εκ συνεδριου λοιμον και συνεξελευσεται αυτω νεικος οταν γαρ καθιση εν συνεδριω παντας ατιμαζει | 10 Scaccia lo schernitore e se ne uscirà con lui la contesa, e cesseranno le liti e le ingiurie. |
11 αγαπα κυριος οσιας καρδιας δεκτοι δε αυτω παντες αμωμοι χειλεσιν ποιμαινει βασιλευς | 11 Chi ama il candore del cuore, per la grazia delle sue labbra avrà amico il re. |
12 οι δε οφθαλμοι κυριου διατηρουσιν αισθησιν φαυλιζει δε λογους παρανομος | 12 Gli occhi di Dio custodiscono la scienza, e sovvertono le parole del perfido. |
13 προφασιζεται και λεγει οκνηρος λεων εν ταις οδοις εν δε ταις πλατειαις φονευται | 13 Dice il pigro: «C'è il leone fuori; sarò sbranato in mezzo alla piazza». |
14 βοθρος βαθυς στομα παρανομου ο δε μισηθεις υπο κυριου εμπεσειται εις αυτον [14α] εισιν οδοι κακαι ενωπιον ανδρος και ουκ αγαπα του αποστρεψαι απ' αυτων αποστρεφειν δε δει απο οδου σκολιας και κακης | 14 Fossa profonda è la bocca della cortigiana; chi è in ira a Dio ci cascherà dentro. |
15 ανοια εξηπται καρδιας νεου ραβδος δε και παιδεια μακραν απ' αυτου | 15 La stoltezza è legata al cuore del fanciullo e la verga della disciplina la scoterà di dosso. |
16 ο συκοφαντων πενητα πολλα ποιει τα εαυτου διδωσιν δε πλουσιω επ' ελασσονι | 16 Chi opprime il povero per aumentare le proprie ricchezzele cederà poi a uno più ricco a suo scapito. |
17 λογοις σοφων παραβαλλε σον ους και ακουε εμον λογον την δε σην καρδιαν επιστησον ινα γνως οτι καλοι εισιν | 17 Porgi il tuo orecchio ed ascolta le parole dei sapienti, poni mente alla mia scienza; |
18 και εαν εμβαλης αυτους εις την καρδιαν σου ευφρανουσιν σε αμα επι σοις χειλεσιν | 18 sarà bello per te, se la conserverai nel tuo cuore, e rifluirà copiosa sulle labbra. |
19 ινα σου γενηται επι κυριον η ελπις και γνωριση σοι την οδον αυτου | 19 Acciò sia in Dio la tua speranza, per questo ho voluto ancora oggi spiegartela. |
20 και συ δε απογραψαι αυτα σεαυτω τρισσως εις βουλην και γνωσιν επι το πλατος της καρδιας σου | 20 Ecco io te l'ho descritta ben a varie riprese, con riflessioni e con scienza, |
21 διδασκω ουν σε αληθη λογον και γνωσιν αγαθην υπακουειν του αποκρινεσθαι λογους αληθειας τοις προβαλλομενοις σοι | 21 per mostrarti la certezza e le parole di verità, e per rispondere con questo, a quelli che ti mandarono. |
22 μη αποβιαζου πενητα πτωχος γαρ εστιν και μη ατιμασης ασθενη εν πυλαις | 22 Non usar violenza al povero perchè è povero e non opprimere il misero alla porta; |
23 ο γαρ κυριος κρινει αυτου την κρισιν και ρυση σην ασυλον ψυχην | 23 perchè il Signore difenderà la sua causa, e affliggerà coloro che l'hanno afflitto. |
24 μη ισθι εταιρος ανδρι θυμωδει φιλω δε οργιλω μη συναυλιζου | 24 Non farti amico dell'uomo iracondo, e con persona furiosa non andare; |
25 μηποτε μαθης των οδων αυτου και λαβης βροχους τη ση ψυχη | 25 affinchè non impari le sue maniere, e non trovi inciampo all'anima tua. |
26 μη διδου σεαυτον εις εγγυην αισχυνομενος προσωπον | 26 Non essere tra quelli che stringono la mano e che si offrono mallevadori pei debiti. |
27 εαν γαρ μη εχης ποθεν αποτεισης λημψονται το στρωμα το υπο τας πλευρας σου | 27 Che se non hai onde restituireperchè farti portar via la coperta del giaciglio? |
28 μη μεταιρε ορια αιωνια α εθεντο οι πατερες σου | 28 Non oltrepassare i termini antichi, che posero i padri tuoi. |
29 ορατικον ανδρα και οξυν εν τοις εργοις αυτου βασιλευσι δει παρεσταναι και μη παρεσταναι ανδρασι νωθροις | 29 Hai tu visto un uomo lesto nelle sue faccende? starà nel cospetto dei re e non sarà per la gente ignobile. |