Livre des Juges 9

JERUSALEM	Biblia Tysiąclecia
1 Abimélek, fils de Yerubbaal, s'en vint à Sichem auprès des frères de sa mère et il leur adressa cesparoles, ainsi qu'à tout le clan de la maison paternelle de sa mère:	1 Abimelek, syn Jerubbaala, udał się do Sychem, do braci swojej matki, i tak przemówił do nich, jak również do wszystkich członków rodu swojej matki:
2 "Faites donc entendre ceci, je vous prie, aux notables de Sichem: Que vaut-il mieux pour vous? Avoirpour maîtres 70 personnes, tous les fils de Yerubbaal, ou n'en avoir qu'un seul? Souvenez-vous d'ailleurs que jesuis, moi, de vos os et de votre chair!"	2 Sprawcie, proszę, by to, co mówię, dotarło do uszu wszystkich możnych Sychem: Co będzie dla was lepsze? Czy żeby panowało nad wami siedemdziesięciu mężów, wszyscy synowie Jerubbaala, czy - byście mieli nad sobą tylko jednego człwieka? Pamiętajcie wszakże, że jestem z kości waszej i waszego ciała!
3 Les frères de sa mère parlèrent de lui à tous les notables de Sichem dans les mêmes termes, et leurcoeur pencha pour Abimélek, car ils se disaient: "C'est notre frère!"	3 Bracia jego matki opowiadali o nim w ten sam sposób do wszystkich możnych miasta Sychem, tak że serce ich skłaniało się ku Abimelekowi, bo mówili: To nasz brat!
4 Ils lui donnèrent donc 70 sicles d'argent du temple de Baal-Berit et Abimélek s'en servit poursoudoyer des gens de rien, des aventuriers, qui s'attachèrent à lui.	4 Dali mu ponadto siedemdziesiąt syklów srebra ze świątyni Baal-Berita. Abimelek zaś naprzyjmował za nie do swego towarzystwa nicponiów i awanturników, którzy za nim poszli.
5 Il se rendit alors à la maison de son père à Ophra et il massacra ses frères, les fils de Yerubbaal, 70hommes, sur une même pierre. Yotam cependant, le plus jeune fils de Yerubbaal, échappa, car il s'était caché.	5 Udał się też do domu swego ojca w Ofra i na jednym kamieniu wymordował swoich braci, synów Jerubbaala, w liczbie siedemdziesięciu mężów. Ocalał tylko Jotam, najmłodszy syn Jerubbaala, ponieważ się ukrył.
6 Puis tous les notables de Sichem et tout Bet-Millo se réunirent et ils proclamèrent roi Abimélek prèsdu chêne de la stèle qui est à Sichem.	6 Następnie wszyscy możni miasta Sychem oraz cały gród Millo zgromadzili się i przyszedłszy pod dąb gdzie stała stela w Sychem, ogłosili Abimeleka królem.
7 On l'annonça à Yotam. Il vint se poster sur le sommet du mont Garizim et il leur cria à haute voix:"Ecoutez-moi, notables de Sichem, pour que Dieu vous écoute!	7 Doniesiono o tym Jotamowi, którzy poszedłszy, stanął na szczycie góry Garizim, a podniósłszy głos, tak do nich wołał: Posłuchajcie mnie, możni Sychem, a Bóg usłyszy was także.
8 Un jour les arbres se mirent en chemin pour oindre un roi qui régnerait sur eux. Ils dirent à l'olivier:Sois notre roi!	8 Zebrały się drzewa, aby namaścić króla nad sobą. Rzekły do oliwki: Króluj nad nami!
9 L'olivier leur répondit: Faudra-t-il que je renonce à mon huile, qui rend honneur aux dieux et auxhommes, pour aller me balancer au-dessus des arbres?	9 Odpowiedziała im oliwka: Czyż mam się wyrzec mojej oliwy, która służy czci bogów i ludzi, aby pójść i kołysać się ponad drzewami?
10 Alors les arbres dirent au figuier: Viens, toi, sois notre roi!	10 Z kolei zwróciły się drzewa do drzewa figowego: Chodź ty i króluj nad nami!
11 Le figuier leur répondit: Faudra-t-il que je renonce à ma douceur et à mon excellent fruit, pour allerme balancer au-dessus des arbres?	11 Odpowiedziało im drzewo figowe: Czyż mamy się wyrzec mojej słodyczy i wybornego mego owocu, aby pójść i kołysać się ponad drzewami?
12 Les arbres dirent alors à la vigne: Viens, toi, sois notre roi!	12 Następnie rzekły drzewa do krzewu winnego: Chodź ty i króluj nad nami!
13 La vigne leur répondit: Faudra-t-il que je renonce à mon vin, qui réjouit les dieux et les hommes,pour aller me balancer au-dessus des arbres?	13 Krzew winny im odpowiedział: Czyż mam się wyrzec mojego soku, rozweselającego bogów i ludzi, aby pójść i kołysać się ponad drzewami?
14 Tous les arbres dirent alors au buisson d'épines: Viens, toi, sois notre roi!	14 Wówczas rzekły wszystkie drzewa do krzewu cierniowego: Chodź ty i króluj nad nami!
15 Et le buisson d'épines répondit aux arbres: Si c'est de bonne foi que vous m'oignez pour régner survous,	15 Odpowiedział krzew cierniowy drzewom: Jeśli naprawdę chcecie mnie namaścić na króla, chodźcie i odpoczywajcie w moim cieniu! A jeśli nie, niech ogień wyjdzie z krzewu cierniowego i spali cedry libańskie.
16 "Ainsi donc, si c'est de bonne foi et en toute loyauté que vous avez agi et que vous avez fait roiAbimélek, si vous vous êtes bien conduits envers Yerubbaal et sa maison, si vous l'avez traité selon le mérite deses action,	16 A zatem czyńcie zgodnie z prawdą i z prawem postąpili, obrawszy królem Abimeleka? Czyście się dobrze obeszli z Jerubbaalem i jego rodem? Czyście docenili dobrodziejstwa jego ręki?
17 alors que mon père a combattu pour vous, qu'il a exposé sa vie, qu'il vous a délivrés de la main deMadiân,	17 Oto podczas gdy ojciec mój walczył za was, gdy życie swoje narażał, aby was wybawić z rąk Madianitów,
18 vous, aujourd'hui, vous vous êtes levés contre la maison de mon père, vous avez massacré ses fils, 70hommes sur une même pierre, et vous avez établi roi sur les notables de Sichem Abimélek, le fils de son esclave,parce qu'il est votre frère! --	18 wyście dziś powstali przeciwko rodowi mego ojca, wyście wymordowali synów jego, siedemdziesięciu mężów na jednym kamieniu, wyście obrali Abimeleka, syna jego niewolnicy, na króla nad możnymi z Sychem, dlatego że jest waszym bratem!
19 si donc c'est de bonne foi et en toute loyauté qu'aujourd'hui vous avez agi envers Yerubbaal et enverssa maison, alors qu'Abimélek fasse votre joie et vous la sienne!	19 Jeśliście zgodnie z prawdą i prawem postąpili dziś względem Jerubbaala i jego rodu, w takim razie radujcie się z Abimeleka, a on niechaj z was się cieszy.
20 Sinon, qu'un feu sorte d'Abimélek et qu'il dévore les notables de Sichem et de Bet-Millo, et qu'un feusorte des notables de Sichem et Bet-Millo pour dévorer Abimélek!"	20 Jeśli zaś nie, niech ogień wyjdzie z Abimeleka i pochłonie możnych z Sychem i grodu Millo, i niech ogień wyjdzie z możnych Sychem i grodu Millo i niech pochłonie Abimeleka.
21 Puis Yotam prit la fuite, il se sauva et se rendit à Béer, où il s'établit pour échapper à son frèreAbimélek.	21 Potem Jotam uciekł i ukrył się; udał się do Beer i tam zamieszkał z obawy przed bratem swoim Abimelekiem.
22 Abimélek exerça le pouvoir pendant trois ans sur Israël.	22 Abimelek sprawował władzę nad Izraelem przez trzy lata.
23 Puis Dieu envoya un esprit de discorde entre Abimélek et les notables de Sichem, et les notables deSichem trahirent Abimélek.	23 Następnie Bóg zesłał ducha niezgody między Abimelekiem a możnymi z Sychem, i możni z Sychem zbuntowali się przeciwko Abimelekowi
24 C'était afin que le crime commis contre les 70 fils de Yerubbaal fût vengé et que leur sang retombâtsur Abimélek leur frère, qui les avait massacrés, ainsi que sur les notables de Sichem qui l'avaient aidé àmassacrer ses frères.	24 po to, by pomszczona została zbrodnia dokonana na siedemdziesięciu synach Jerubbaala i aby odpowiedzialność za krew ich spadła na Abimeleka, ich brata, który ich wymordował, i na możnych z Sychem, którzy mu pomagali w zabiciu jego braci.
25 Les notables de Sichem placèrent donc contre lui des embuscades au sommet des montagnes et ilsdévalisaient quiconque passait près d'eux par le chemin. On le fit savoir à Abimélek.	25 A więc możni z Sychem zrobili zasadzkę na szczycie góry i napadali na każdego, kto przechodził tamtą drogą. Doniesiono o tym Abimelekowi.
26 Gaal, fils d'Obed, accompagné de ses frères, vint à passer par Sichem et il gagna la confiance desnotables de Sichem.	26 W dodatku Gaal, syn Obeda, przyszedł do Sychem w towarzystwie swoich braci i pozyskał sobie zaufanie możnych z Sychem.
27 Ceux-ci sortirent dans la campagne pour vendanger leurs vignes, ils foulèrent le raisin, organisèrentdes réjouissances et entrèrent dans le temple de leur dieu. Ils y mangèrent et burent et maudirent Abimélek.	27 Wyszedłszy na pole, zrywali winogrona i tłoczyli je urządzając zabawy. Weszli też do świątyni swoich bogów, gdzie jedli i pili oraz złorzeczyli Abimelekowi.
28 Alors Gaal, fils d'Obed, s'écria: "Qui est Abimélek, et qu'est-ce que Sichem, pour que nous luisoyons asservis? Ne serait-ce pas au fils de Yerubbaal et à Zebul, son lieutenant, de servir les gens de Hamor,père de Sichem? Pourquoi lui serions-nous asservis, nous?	28 Rzekł też Gaal, syn Obeda: Kimże jest Abimelek, a i czym Sychem, abyśmy mieli mu służyć? Czyż nie jest on synem Jerubbaala, a Zebul jego urzędnikiem? Służcie raczej ludziom Chamora, ojca Sychem. Dlaczego mielibyśmy służyć jemu?
29 Qui me mettra ce peuple dans la main, afin que je chasse Abimélek, et je lui dirais: Renforce tonarmée et sors!"	29 Gdybyż mi kto dał do rąk ten lud, to usunąłbym Abimeleka! Powiedziałbym do Abimeleka: Weź swoje wojsko, a wychodź!
30 Zebul, gouverneur de la ville, apprit les propos de Gaal, fils d'Obed, et il en fut irrité.	30 Słowa Gaala, syna Obeda, usłyszał Zebul, przełożony tego miasta, i uniósł się gniewem.
31 Il envoya en secret des messagers vers Abimélek, pour dire: "Voici que Gaal, fils d'Obed, avec sesfrères, est arrivé à Sichem, et ils excitent la ville contre toi.	31 Chytrze wyprawił do Abimeleka posłów z wiadomością: Oto Gaal, syn Obeda, i jego bracia przybyli do Sychem i podburzyli miasto przeciwko tobie.
32 En conséquence, lève-toi de nuit, toi et les gens que tu as avec toi, et mets-toi en embuscade dans lacampagne,	32 Wstań wobec tego w nocy ty i lud, który jest z tobą, i uczyń zasadzkę w polu.
33 puis, le matin, au lever du soleil, tu surgiras et tu t'élanceras contre la ville. Quand Gaal et les gensqui sont avec lui sortiront à ta rencontre, tu les traiteras comme tu pourras."	33 Rankiem, gdy słońce wzejdzie, wstań i uderz na miasto, a gdy on i lud, który z nim jest, zwróci się przeciwko tobie, ucznisz z nim to, co potrafi twoja ręka.
34 Abimélek se mit donc en route de nuit avec tous les gens qui étaient avec lui et ils s'embusquèrent enface de Sichem, en quatre groupes.	34 Wstał więc Abimelek i jego lud w nocy i w czterech miejscach uczynili zasadzkę przeciwko Sychem.
35 Comme Gaal, fils d'Obed, sortait et faisait halte à l'entrée de la porte de la ville, Abimélek et les gensqui étaient avec lui surgirent de leur embuscade.	35 Gdy Gaal, syn Obeda, wyszedł i stanął w bramie miasta, wyszedł też i Abimelek z zasadzki wraz ze swym ludem.
36 Gaal vit cette troupe et il dit à Zebul: "Voici des gens qui descendent du sommet des montagnes" --"C'est l'ombre des monts, lui répondit Zebul, et tu la prends pour des hommes."	36 Gaal, ujrzawszy lud, zwrócił się do Zebula: Oto jacyś ludzie schodzą ze szczytu góry. Odpowiedział mu Zebul: To cień góry, a ty go bierzesz za ludzi.
37 Gaal reprit encore: "Voici des gens qui descendent du côté du Nombril de la Terre, tandis qu'un autregroupe arrive par le chemin du Chêne des Devins."	37 Powtórnie zwrócił się Gaal mówiąc: Oto jacyś ludzie zstępują od strony Pępka Ziemi, podczas gdy inny oddział idzie drogą od Dębu Wieszczków.
38 Zebul lui dit alors: "Qu'as-tu fait de ta langue? Toi qui disais: Qui est Abimélek pour que nous luisoyons asservis? Ne sont-ce pas là les gens que tu méprisais? Sors donc maintenant et livre-lui combat."	38 Wtedy rzekł Zebul do niego: Gdzież są teraz twoje usta, które mówiły: Któż jest Abimelek, abyśmy mieli mu służyć? Czyż to nie ten lud, któremu okazałeś wzgardę? Wyjdź teraz i walcz z nim!
39 Et Gaal sortit à la tête des notables de Sichem et il livra combat à Abimélek.	39 Gaal wyszedł na czele możnych z Sychem i rozpoczął bitwę z Abimelekiem.
40 Abimélek poursuivit Gaal, qui se sauva devant lui, et beaucoup de gens de celui-ci tombèrent mortsavant d'atteindre la porte.	40 Nacierał na niego Abimelek, gdy tamten przed nim uciekał. I wielu wojowników zginęło w drodze do bramy.
41 Abimélek demeura alors à Aruma, et Zebul, chassant Gaal et ses frères, les empêcha d'habiter àSichem.	41 Po tym wypadku pozostał Abimelek w Arum, a Zebul, wypędziwszy Gaala i jego braci, zabronił im mieszkać w Sychem.
42 Le lendemain, le peuple sortit dans la campagne et Abimélek en fut informé.	42 Nazajutrz jednak lud wyszedł na pole, i doniesiono o tym Abimelekowi.
43 Il prit ses gens, les partagea en trois groupes et se mit en embuscade dans les champs. Lorsqu'il vitles gens sortir de la ville, il surgit contre eux et les tailla en pièces.	43 Wystąpił więc na czele wojska, podzielił je na trzy hufce i zaczaił się w polu. Widząc lud wychodzący z miasta, uderzył na niego i pobił.
44 Tandis qu'Abimélek et le groupe qui était avec lui s'élançaient et prenaient position à l'entrée de laporte de la ville, les deux autres groupes se jetèrent contre tous ceux qui étaient dans la campagne et lesmassacrèrent.	44 Podczas gdy Abimelek i jego hufce uderzyły na niego i stanęły pod bramą miasta, dwa inne hufce napadły na wszystkich tych, którzy byli w polu i pobiły ich.
45 Toute la journée Abimélek donna l'assaut à la ville. L'ayant prise, il en massacra la population,détruisit la ville et y sema du sel.	45 Przez cały ten dzień nacierał Abimelek na miasto, a zdobywszy je wymordował ludność, która w nim była, miasto zaś zburzył i porozrzucał na nim sól.
46 A cette nouvelle, les notables de Migdal-Sichem se rendirent tous dans la crypte du temple d'El-Berit.	46 Kiedy to usłyszeli możni Migdal-Sychem, schronili się do podziemia świątyni boga Baal-Berita.
47 Dès qu'Abimélek eut appris que tous les notables de Migdal-Sichem s'y étaient rassemblés,	47 Doniesiono Abimelekowi, że tam się schronili wszyscy możni Migdal-Sychem.
48 il monta sur le mont Calmôn, lui et toute sa troupe. Prenant en mains une hache, il coupa unebranche d'arbre, qu'il souleva et chargea sur son épaule, en disant aux gens qui l'accompagnaient: "Ce que vousm'avez vu faire, vite, faites-le comme moi."	48 Sam więc Abimelek i cały jego lud udali się na wzgórze Salmon. Zabrał ze sobą siekierę, uciął gałąź z drzewa, a podniósłszy włożył sobie na ramiona i rzekł do swego otoczenia: Co zobaczycie, że ja czynię, róbcie szybko za moim przykładem!
49 Tous ses gens se mirent donc à couper chacun une branche, puis ils suivirent Abimélek et, entassantles branches sur la crypte, ils la brûlèrent sur ceux qui s'y trouvaient. Tous les habitants de Migdal-Sichempérirent aussi, environ mille hommes et femmes.	49 Wszyscy więc jak jeden mąż, uciąwszy po gałęzi, szli za Abimelekiem i składali je dokoła podziemia. Następnie spalili ogniem podziemie i w ten sposób zginęli tam wszyscy mieszkańcy Migdal-Sychem, mężczyźni i kobiety w liczbie około tysiąca.
50 Puis Abimélek marcha sur Tébèç, il l'assiégea et la prit.	50 Następnie ruszył Abimelek na Tebes, obległ je i zdobył.
51 Il y avait là, au milieu de la ville, une tour fortifiée où se réfugièrent tous les hommes et femmes ettous les notables de la ville. Après avoir fermé la porte derrière eux, ils montèrent sur la terrasse de la tour.	51 W środku miasta znajdowała się twierdza dobrze obwarowana, w której znaleźli schronienie wszyscy mężczyźni i kobiety oraz wszyscy możni tego miasta. Zamknęli ją za sobą i weszli na dach twierdzy.
52 Abimélek parvint jusqu'à la tour et il l'attaqua. Comme il s'approchait de la porte de la tour pour ymettre le feu,	52 Abimelek podszedł pod samą twierdzę i począł ją zdobywać. Kiedy Abimelek zbliżył się do bram twierdzy chcąc podłożyć pod nią ogień,
53 une femme lui lança une meule de moulin sur la tête et lui brisa le crâne.	53 pewna kobieta zrzuciła na głowę Abimeleka kamień od żaren i rozbiła mu czaszkę.
54 Il appela aussitôt le jeune homme qui portait ses armes et lui dit: "Tire ton épée et tue-moi, pourqu'on ne dise pas de moi: C'est une femme qui l'a tué." Son écuyer le transperça et il mourut.	54 Natychmiast przywołał on swego giermka i rzekł: Dobądź miecza i zabij mnie, aby nie mówiono o mnie: Kobieta go zabiła. Przebił go więc giermek mieczem, tak iż umarł.
55 Quand les gens d'Israël virent qu'Abimélek était mort, ils s'en retournèrent chacun chez soi.	55 Kiedy mężowie izraelscy spostrzegli, że umarł Abimelek, odeszli każdy do siebie.
56 Ainsi Dieu fit retomber sur Abimélek le mal qu'il avait fait à son père en égorgeant ses 70 frères.	56 Oto tak Bóg sprawił, że zło, które Abimelek wyrządził swemu ojcu, zabiwszy siedemdziesięciu swych braci, spadło na niego.
57 Et Dieu fit aussi retomber sur la tête des gens de Sichem toute leur méchanceté. Ainsi s'accomplit sureux la malédiction de Yotam, fils de Yerubbaal.	57 Również wszystkie złe czyny mężów z Sychem skierował Bóg na ich głowy. Tak wypełniło się przekleństwo Jotama, syna Jerubbaala.