Deuxième livre des Macchabées 3

JERUSALEM	LXX
1 Tandis que la ville sainte était habitée dans une paix complète et qu'on y observait les lois leplus exactement possible, à cause de la piété du grand prêtre Onias et de sa haine pour le mal,	1 της αγιας πολεως κατοικουμενης μετα πασης ειρηνης και των νομων οτι καλλιστα συντηρουμενων δια την ονιου του αρχιερεως ευσεβειαν τε και μισοπονηριαν
2 il arrivait que les rois eux-mêmes honoraient le saint lieu et rehaussaient la gloire du Templepar les dons les plus magnifiques,	2 συνεβαινεν και αυτους τους βασιλεις τιμαν τον τοπον και το ιερον αποστολαις ταις κρατισταις δοξαζειν
3 si bien que Séleucus, roi d'Asie, couvrait de ses revenus personnels toutes les dépensesnécessaires au service des sacrifices.	3 ωστε και σελευκον τον της ασιας βασιλεα χορηγειν εκ των ιδιων προσοδων παντα τα προς τας λειτουργιας των θυσιων επιβαλλοντα δαπανηματα
4 Mais un certain Simon, de la tribu de Bilga, institué prévôt du Temple, se trouva en désaccordavec le grand prêtre sur la police des marchés de la ville.	4 σιμων δε τις εκ της βενιαμιν φυλης προστατης του ιερου καθεσταμενος διηνεχθη τω αρχιερει περι της κατα την πολιν αγορανομιας
5 Comme il ne pouvait l'emporter sur Onias, il alla trouver Apollonius, fils de Thraséos, qui étaità cette époque le stratège de Coelé-Syrie et de Phénicie.	5 και νικησαι τον ονιαν μη δυναμενος ηλθεν προς απολλωνιον θαρσεου τον κατ' εκεινον τον καιρον κοιλης συριας και φοινικης στρατηγον
6 Il rapporta que le trésor de Jérusalem regorgeait de richesses indicibles au point que la quantitédes sommes en était incalculable et nullement en rapport avec le compte exigé par les sacrifices: il était possiblede les faire tomber en la possession du roi.	6 και προσηγγειλεν περι του χρηματων αμυθητων γεμειν το εν ιεροσολυμοις γαζοφυλακιον ωστε το πληθος των διαφορων αναριθμητον ειναι και μη προσηκειν αυτα προς τον των θυσιων λογον ειναι δε δυνατον υπο την του βασιλεως εξουσιαν πεσειν ταυτα
7 Au cours d'une entrevue avec le roi, Apollonius mit celui-ci au courant des richesses qu'on luiavait dénoncées. Arrêtant son choix sur Héliodore, qui était à la tête des affaires, le roi l'envoya avec ordre deprocéder à l'enlèvement des susdites richesses.	7 συμμειξας δε ο απολλωνιος τω βασιλει περι των μηνυθεντων αυτω χρηματων ενεφανισεν ο δε προχειρισαμενος ηλιοδωρον τον επι των πραγματων απεστειλεν δους εντολας την των προειρημενων χρηματων εκκομιδην ποιησασθαι
8 Aussitôt Héliodore se mettait en route, en apparence pour inspecter les villes de Coelé-Syrie etde Phénicie, en fait pour accomplir les intentions du roi.	8 ευθεως δε ο ηλιοδωρος εποιειτο την πορειαν τη μεν εμφασει ως τας κατα κοιλην συριαν και φοινικην πολεις εφοδευσαι τω πραγματι δε την του βασιλεως προθεσιν επιτελειν
9 Arrivé à Jérusalem, et reçu avec bienveillance par le grand prêtre et par la ville, il fit part de cequ'on avait dévoilé et manifesta le but de sa présence, demandant ensuite si véritablement il en était ainsi.	9 παραγενηθεις δε εις ιεροσολυμα και φιλοφρονως υπο του αρχιερεως της πολεως αποδεχθεις ανεθετο περι του γεγονοτος εμφανισμου και τινος ενεκεν παρεστιν διεσαφησεν επυνθανετο δε ει ταις αληθειαις ταυτα ουτως εχοντα τυγχανει
10 Le grand prêtre lui représenta que le trésor contenait les dépôts des veuves et des orphelins	10 του δε αρχιερεως υποδειξαντος παρακαταθηκας ειναι χηρων τε και ορφανων
11 et une somme appartenant à Hyrcan, fils de Tobie, personnage occupant une très hautesituation, et qu'à l'encontre de ce que colportait faussement l'impie Simon, il y avait en tout 400 talents d'argentet 200 talents d'or;	11 τινα δε και υρκανου του τωβιου σφοδρα ανδρος εν υπεροχη κειμενου ουτως ην διαβαλλων ο δυσσεβης σιμων τα δε παντα αργυριου τετρακοσια ταλαντα χρυσιου δε διακοσια
12 qu'au reste il était absolument impossible de faire tort à ceux qui s'étaient confiés à la saintetéde ce lieu, à la majesté et à l'inviolabilité d'un Temple vénéré dans le monde entier.	12 αδικηθηναι δε τους πεπιστευκοτας τη του τοπου αγιωσυνη και τη του τετιμημενου κατα τον συμπαντα κοσμον ιερου σεμνοτητι και ασυλια παντελως αμηχανον ειναι
13 Mais Héliodore, en vertu des ordres qu'il avait reçus du roi, soutenait absolument que cesrichesses devaient être confisquées au profit du trésor royal.	13 ο δε ηλιοδωρος δι' ας ειχεν βασιλικας εντολας παντως ελεγεν εις το βασιλικον αναλημπτεα ταυτα ειναι
14 Au jour fixé par lui, il entrait pour dresser un inventaire de ces richesses. Une grande anxiétérégna dans toute la ville.	14 ταξαμενος δε ημεραν εισηει την περι τουτων επισκεψιν οικονομησων ην δε ου μικρα καθ' ολην την πολιν αγωνια
15 Revêtus de leurs habits sacerdotaux, les prêtres, prosternés devant l'autel, invoquaient le ciel,auteur de la loi sur les dépôts, le priant de conserver ces biens intacts à ceux qui les avaient déposés.	15 οι δε ιερεις προ του θυσιαστηριου εν ταις ιερατικαις στολαις ριψαντες εαυτους επεκαλουντο εις ουρανον τον περι παρακαταθηκης νομοθετησαντα τοις παρακαταθεμενοις ταυτα σωα διαφυλαξαι
16 A voir l'aspect du grand prêtre, on ne pouvait manquer de sentir une blessure jusqu'au fond ducoeur, tant son air et l'altération de son teint trahissaient l'angoisse de son âme.	16 ην δε ορωντα την του αρχιερεως ιδεαν τιτρωσκεσθαι την διανοιαν η γαρ οψις και το της χροας παρηλλαγμενον ενεφαινεν την κατα ψυχην αγωνιαν
17 En proie à la frayeur et au tremblement dans tout son corps, cet homme manifestait à ceux quile regardaient la souffrance installée dans son coeur.	17 περιεκεχυτο γαρ περι τον ανδρα δεος τι και φρικασμος σωματος δι' ων προδηλον εγινετο τοις θεωρουσιν το κατα καρδιαν ενεστος αλγος
18 Des gens se précipitaient par groupes hors des maisons pour prier tous ensemble parce que lesaint lieu était menacé d'opprobre.	18 ετι δε εκ των οικιων αγεληδον εξεπηδων επι πανδημον ικετειαν δια το μελλειν εις καταφρονησιν ερχεσθαι τον τοπον
19 Les femmes, ceintes de sacs au-dessous des seins, remplissaient les rues; les jeunes filles quiétaient tenues à la maison couraient, les unes aux portes, les autres sur les murs, certaines se penchaient auxfenêtres:	19 υπεζωσμεναι δε υπο τους μαστους αι γυναικες σακκους κατα τας οδους επληθυνον αι δε κατακλειστοι των παρθενων αι μεν συνετρεχον επι τους πυλωνας αι δε επι τα τειχη τινες δε δια των θυριδων διεξεκυπτον
20 toutes, les mains tendues vers le ciel, proféraient leur supplication.	20 πασαι δε προτεινουσαι τας χειρας εις τον ουρανον εποιουντο την λιτανειαν
21 C'était pitié de voir la prostration confuse de la multitude et l'appréhension du grand prêtre enproie à une grande inquiétude.	21 ελεειν δ' ην την του πληθους παμμιγη προπτωσιν την τε του μεγαλως αγωνιωντος αρχιερεως προσδοκιαν
22 Pendant que d'un côté on demandait au Seigneur tout-puissant de garder intacts, en toutesûreté, les dépôts à ceux qui les avaient confiés,	22 οι μεν ουν επεκαλουντο τον παγκρατη κυριον τα πεπιστευμενα τοις πεπιστευκοσιν σωα διαφυλασσειν μετα πασης ασφαλειας
23 Héliodore, d'autre part, exécutait ce qui avait été décidé.	23 ο δε ηλιοδωρος το διεγνωσμενον επετελει
24 Il était déjà là avec ses satellites, près du Trésor, lorsque le Souverain des Esprits et de toutePuissance se manifesta, avec un tel éclat que tous ceux qui avaient osé entrer là, frappés par la force de Dieu, setrouvèrent sans vigueur ni courage.	24 αυτοθι δε αυτου συν τοις δορυφοροις κατα το γαζοφυλακιον ηδη παροντος ο των πνευματων και πασης εξουσιας δυναστης επιφανειαν μεγαλην εποιησεν ωστε παντας τους κατατολμησαντας συνελθειν καταπλαγεντας την του θεου δυναμιν εις εκλυσιν και δειλιαν τραπηναι
25 A leurs yeux apparut un cheval monté par un redoutable cavalier et richement caparaçonné;bondissant avec impétuosité, il agitait contre Héliodore ses sabots de devant. L'homme qui le montait paraissaitavoir une armure d'or.	25 ωφθη γαρ τις ιππος αυτοις φοβερον εχων τον επιβατην και καλλιστη σαγη διακεκοσμημενος φερομενος δε ρυδην ενεσεισεν τω ηλιοδωρω τας εμπροσθιους οπλας ο δε επικαθημενος εφαινετο χρυσην πανοπλιαν εχων
26 Deux autres jeunes hommes lui apparurent en même temps, d'une force remarquable,éclatants de beauté, couverts d'habits magnifiques; s'étant placés l'un d'un côté, l'autre de l'autre, ils leflagellaient sans relâche, lui portant une grêle de coups.	26 ετεροι δε δυο προσεφανησαν αυτω νεανιαι τη ρωμη μεν εκπρεπεις καλλιστοι δε την δοξαν διαπρεπεις δε την περιβολην οι και περισταντες εξ εκατερου μερους εμαστιγουν αυτον αδιαλειπτως πολλας επιρριπτουντες αυτω πληγας
27 Héliodore, soudain tombé à terre, fut environné d'épaisses ténèbres. On le ramassa pour lemettre dans une litière,	27 αφνω δε πεσοντα προς την γην και πολλω σκοτει περιχυθεντα συναρπασαντες και εις φορειον ενθεντες
28 et cet homme, qui venait d'entrer dans la chambre dudit Trésor avec un nombreux entourageet tous ses gardes du corps, fut emporté, incapable de s'aider lui-même, par des gens qui reconnaissaientouvertement la souveraineté de Dieu.	28 τον αρτι μετα πολλης παραδρομης και πασης δορυφοριας εις το προειρημενον εισελθοντα γαζοφυλακιον εφερον αβοηθητον εαυτω καθεστωτα φανερως την του θεου δυναστειαν επεγνωκοτες
29 Pendant que cet homme, sous le coup de la puissance divine, gisait sans voix, privé de toutespoir et de tout secours,	29 και ο μεν δια την θειαν ενεργειαν αφωνος και πασης εστερημενος ελπιδος και σωτηριας ερριπτο
30 les autres bénissaient le Seigneur qui avait miraculeusement glorifié son saint lieu. Et lesanctuaire, qui un instant auparavant était plein de frayeur et de trouble, fut, par la manifestation du Seigneurtout-puissant, débordant de joie et d'allégresse.	30 οι δε τον κυριον ευλογουν τον παραδοξαζοντα τον εαυτου τοπον και το μικρω προτερον δεους και ταραχης γεμον ιερον του παντοκρατορος επιφανεντος κυριου χαρας και ευφροσυνης επεπληρωτο
31 Certains des compagnons d'Héliodore s'empressèrent de demander à Onias de prier le Très-Haut et d'accorder la vie à celui qui gisait n'ayant plus qu'un souffle.	31 ταχυ δε τινες των του ηλιοδωρου συνηθων ηξιουν τον ονιαν επικαλεσασθαι τον υψιστον και το ζην χαρισασθαι τω παντελως εν εσχατη πνοη κειμενω
32 Dans la crainte que le roi ne soupçonnât par hasard les Juifs d'avoir joué un mauvais tour àHéliodore, le grand prêtre offrit un sacrifice pour le retour de cet homme à la vie.	32 υποπτος δε γενομενος ο αρχιερευς μηποτε διαλημψιν ο βασιλευς σχη κακουργιαν τινα περι τον ηλιοδωρον υπο των ιουδαιων συντετελεσθαι προσηγαγεν θυσιαν υπερ της του ανδρος σωτηριας
33 Alors que le grand prêtre offrait le sacrifice d'expiation, les mêmes jeunes hommesapparurent à Héliodore revêtus des mêmes habits, et, se tenant debout, lui dirent: "Rends mille actions de grâcesau grand prêtre Onias, car c'est en considération de lui que le Seigneur t'accorde la vie sauve.	33 ποιουμενου δε του αρχιερεως τον ιλασμον οι αυτοι νεανιαι παλιν εφανησαν τω ηλιοδωρω εν ταις αυταις εσθησεσιν εστολισμενοι και σταντες ειπον πολλας ονια τω αρχιερει χαριτας εχε δια γαρ αυτον σοι κεχαρισται το ζην ο κυριος
34 Quant à toi, ainsi fustigé du Ciel, annonce à tous la grandeur de la force de Dieu." Ayant ditces paroles, ils disparurent.	34 συ δε εξ ουρανου μεμαστιγωμενος διαγγελλε πασι το μεγαλειον του θεου κρατος ταυτα δε ειποντες αφανεις εγενοντο
35 Héliodore, ayant offert un sacrifice au Seigneur et fait les plus grands voeux à celui qui luiavait conservé la vie, prit amicalement congé d'Onias et revint avec son armée auprès du roi.	35 ο δε ηλιοδωρος θυσιαν ανενεγκας τω κυριω και ευχας μεγιστας ευξαμενος τω το ζην περιποιησαντι και τον ονιαν αποδεξαμενος ανεστρατοπεδευσεν προς τον βασιλεα
36 Il rendait témoignage à tous des oeuvres du Dieu très grand qu'il avait contemplées de sesyeux.	36 εξεμαρτυρει δε πασιν απερ ην υπ' οψιν τεθεαμενος εργα του μεγιστου θεου
37 Au roi lui demandant quel homme lui paraissait propre à être envoyé une fois encore àJérusalem, Héliodore répondit:	37 του δε βασιλεως επερωτησαντος τον ηλιοδωρον ποιος τις ειη επιτηδειος ετι απαξ διαπεμφθηναι εις ιεροσολυμα εφησεν
38 "Si tu as quelque ennemi ou quelque conspirateur contre l'Etat, envoie-le là-bas et il tereviendra déchiré par les fouets, si toutefois il en réchappe, car il y a vraiment pour le lieu saint une puissancetoute particulière de Dieu.	38 ει τινα εχεις πολεμιον η πραγματων επιβουλον πεμψον αυτον εκει και μεμαστιγωμενον αυτον προσδεξη εανπερ και διασωθη δια το περι τον τοπον αληθως ειναι τινα θεου δυναμιν
39 Celui qui a sa demeure dans le ciel veille sur ce lieu et le protège; ceux qui y viennent avec demauvais desseins, il les frappe et les fait périr."	39 αυτος γαρ ο την κατοικιαν επουρανιον εχων εποπτης εστιν και βοηθος εκεινου του τοπου και τους παραγινομενους επι κακωσει τυπτων απολλυει
40 C'est ainsi que se passèrent les choses relatives à Héliodore et à la sauvegarde du trésor sacré.	40 και τα μεν κατα ηλιοδωρον και την του γαζοφυλακιου τηρησιν ουτως εχωρησεν