1 porque la mala fama heredará vergüenza y oprobio: esta es la suerte del pecador que habla con doblez | 1 - |
2 No te dejes arrastrar por el capricho de tu pasión, para no ser despedazado como un toro: | 2 μη επαρης σεαυτον εν βουλη ψυχης σου ινα μη διαρπαγη ως ταυρος η ψυχη σου |
3 devorarías tus ramas, perderías tus frutos y de convertirías en un tronco seco. | 3 τα φυλλα σου καταφαγεσαι και τους καρπους σου απολεσεις και αφησεις σεαυτον ως ξυλον ξηρον |
4 Una pasión violenta pierde al que la tiene y hace que sus enemigos se rían de él. | 4 ψυχη πονηρα απολει τον κτησαμενον αυτην και επιχαρμα εχθρων ποιησει αυτον |
5 Las palabras dulces multiplican los amigos y un lenguaje amable favorece las buenas relaciones. | 5 λαρυγξ γλυκυς πληθυνει φιλους αυτου και γλωσσα ευλαλος πληθυνει ευπροσηγορα |
6 Que sean muchos los que te saludan, pero el que te aconseja, sea uno entre mil. | 6 οι ειρηνευοντες σοι εστωσαν πολλοι οι δε συμβουλοι σου εις απο χιλιων |
7 Si ganas un amigo, gánalo en la prueba, y no le des confianza demasiado pronto. | 7 ει κτασαι φιλον εν πειρασμω κτησαι αυτον και μη ταχυ εμπιστευσης αυτω |
8 Porque hay amigos ocasionales, que dejan de serlo en el día de aflicción. | 8 εστιν γαρ φιλος εν καιρω αυτου και ου μη παραμεινη εν ημερα θλιψεως σου |
9 Hay amigos que se vuelven enemigos, y para avergonzarte, revelan el motivo de la disputa. | 9 και εστιν φιλος μετατιθεμενος εις εχθραν και μαχην ονειδισμου σου αποκαλυψει |
10 Hay amigos que comparten tu mesa y dejan de serlo en el día de la aflicción. | 10 και εστιν φιλος κοινωνος τραπεζων και ου μη παραμεινη εν ημερα θλιψεως σου |
11 Mientras te vaya bien, serán como tú mismo y hablarán abiertamente con tus servidores; | 11 και εν τοις αγαθοις σου εσται ως συ και επι τους οικετας σου παρρησιασεται |
12 pero si te va mal, se pondrán contra ti y se esconderán de tu vista. | 12 εαν ταπεινωθης εσται κατα σου και απο του προσωπου σου κρυβησεται |
13 Sepárate de tus enemigos y sé precavido con tus amigos. | 13 απο των εχθρων σου διαχωρισθητι και απο των φιλων σου προσεχε |
14 Un amigo fiel no tiene precio, no hay manera de estimar su valor. | 14 φιλος πιστος σκεπη κραταια ο δε ευρων αυτον ευρεν θησαυρον |
15 Un amigo fiel no tiene precio, no hay manera de estimar su valor. | 15 φιλου πιστου ουκ εστιν ανταλλαγμα και ουκ εστιν σταθμος της καλλονης αυτου |
16 Un amigo fiel es un bálsamo de vida, que encuentran los que temen al Señor. | 16 φιλος πιστος φαρμακον ζωης και οι φοβουμενοι κυριον ευρησουσιν αυτον |
17 El que teme al Señor encamina bien su amistad, porque como es él, así también será su amigo. | 17 ο φοβουμενος κυριον ευθυνει φιλιαν αυτου οτι κατ' αυτον ουτως και ο πλησιον αυτου |
18 Hijo mío, desde tu juventud, busca la instrucción, y hasta en tu vejez, encontrarás la sabiduría. | 18 τεκνον εκ νεοτητος σου επιλεξαι παιδειαν και εως πολιων ευρησεις σοφιαν |
19 Acércate a ella como el que ara y el que siembra, y espera pacientemente sus buenos frutos: al cultivarla, te fatigarás un poco, pero muy pronto comerás de sus productos. | 19 ως ο αροτριων και ο σπειρων προσελθε αυτη και αναμενε τους αγαθους καρπους αυτης εν γαρ τη εργασια αυτης ολιγον κοπιασεις και ταχυ φαγεσαι των γενηματων αυτης |
20 ¡Qué dura les parece a los ignorantes! El insensato no se mantiene fiel a ella: | 20 ως τραχεια εστιν σφοδρα τοις απαιδευτοις και ουκ εμμενει εν αυτη ακαρδιος |
21 ella lo oprime como una piedra pesada y no tarda en sacársela de encima. | 21 ως λιθος δοκιμασιας ισχυρος εσται επ' αυτω και ου χρονιει απορριψαι αυτην |
22 Porque la sabiduría hace honor a su nombre y no se manifiesta a muchos. | 22 σοφια γαρ κατα το ονομα αυτης εστιν και ου πολλοις εστιν φανερα |
23 Escucha, hijo mío, acepta mi doctrina y no rechaces mi consejo. | 23 ακουσον τεκνον και εκδεξαι γνωμην μου και μη απαναινου την συμβουλιαν μου |
24 Mete tus pies en sus cepos y tu cuello en su collar. | 24 και εισενεγκον τους ποδας σου εις τας πεδας αυτης και εις τον κλοιον αυτης τον τραχηλον σου |
25 Doblega tus espaldas y carga con ella, y no te irrites por sus cadenas. | 25 υποθες τον ωμον σου και βασταξον αυτην και μη προσοχθισης τοις δεσμοις αυτης |
26 Acércate a ella con toda tu alma y permanece en su camino con todas tus fuerzas. | 26 εν παση ψυχη σου προσελθε αυτη και εν ολη δυναμει σου συντηρησον τας οδους αυτης |
27 Sigue sus huellas y búscala: la sabiduría se te dará a conocer, y una vez que la poseas, no la dejes, | 27 εξιχνευσον και ζητησον και γνωσθησεται σοι και εγκρατης γενομενος μη αφης αυτην |
28 porque al fin encontrarás en ella el descanso y ella se convertirá en tu alegría. | 28 επ' εσχατων γαρ ευρησεις την αναπαυσιν αυτης και στραφησεται σοι εις ευφροσυνην |
29 Sus cepos serán un refugio poderoso y sus collares, un manto de gloria. | 29 και εσονται σοι αι πεδαι εις σκεπην ισχυος και οι κλοιοι αυτης εις στολην δοξης |
30 Su yugo será un adorno de oro y sus cadenas, un tejido de jacinto. | 30 κοσμος γαρ χρυσεος εστιν επ' αυτης και οι δεσμοι αυτης κλωσμα υακινθινον |
31 Te revestirás de ella como de un manto de gloria y te la ceñirás como una corona de júbilo. | 31 στολην δοξης ενδυση αυτην και στεφανον αγαλλιαματος περιθησεις σεαυτω |
32 Si quieres, hijo mío, serás instruido, y si pones empeño, sabrás desenvolverte. | 32 εαν θελης τεκνον παιδευθηση και εαν επιδως την ψυχην σου πανουργος εση |
33 Si te gusta escuchar, aprenderás, y si prestas atención, llegarás a ser sabio. | 33 εαν αγαπησης ακουειν εκδεξη και εαν κλινης το ους σου σοφος εση |
34 Frecuenta las reuniones de los ancianos y si hay algún sabio, adhiérete a él. | 34 εν πληθει πρεσβυτερων στηθι και τις σοφος αυτω προσκολληθητι |
35 Procura escuchar todo lo que se refiera a Dios y que no se te escapen las máximas profundas. | 35 πασαν διηγησιν θειαν θελε ακροασθαι και παροιμιαι συνεσεως μη εκφευγετωσαν σε |
36 Si ves a un hombre inteligente, ve en seguida hacia él y que tus pies gasten el umbral de su puerta. | 36 εαν ιδης συνετον ορθριζε προς αυτον και βαθμους θυρων αυτου εκτριβετω ο πους σου |
37 Examina detenidamente los preceptos del Señor y medita sin cesar sus mandamientos: él mismo afirmará tu corazón y te dará la sabiduría que deseas. | 37 διανοου εν τοις προσταγμασιν κυριου και εν ταις εντολαις αυτου μελετα δια παντος αυτος στηριει την καρδιαν σου και η επιθυμια της σοφιας δοθησεται σοι |