1 ετους ενος και πεντηκοστου και εκατοστου εξηλθεν δημητριος ο του σελευκου εκ ρωμης και ανεβη συν ανδρασιν ολιγοις εις πολιν παραθαλασσιαν και εβασιλευσεν εκει | 1 En l’an 151, Démétrius, fils de Séleucus, quitta Rome et débarqua avec quelques hommes dans un port d’où il commença à régner. |
2 και εγενετο ως εισεπορευετο εις οικον βασιλειας πατερων αυτου και συνελαβον αι δυναμεις τον αντιοχον και τον λυσιαν αγαγειν αυτους αυτω | 2 En le voyant rentrer au royaume de ses ancêtres, l’armée s’empara d’Antiocus et de Lysias pour les lui amener. |
3 και εγνωσθη αυτω το πραγμα και ειπεν μη μοι δειξητε τα προσωπα αυτων | 3 Lorsqu’il apprit la chose, il déclara: “Ne me faites pas voir leur visage.” |
4 και απεκτειναν αυτους αι δυναμεις και εκαθισεν δημητριος επι θρονου βασιλειας αυτου | 4 Aussitôt l’armée les exécuta et Démétrius s’assit sur son trône. |
5 και ηλθον προς αυτον παντες ανδρες ανομοι και ασεβεις εξ ισραηλ και αλκιμος ηγειτο αυτων βουλομενος ιερατευειν | 5 Tous les hommes d’Israël qui n’avaient ni foi ni loi vinrent le trouver; Alkime, qui rêvait d’être grand prêtre, les conduisait. |
6 και κατηγορησαν του λαου προς τον βασιλεα λεγοντες απωλεσεν ιουδας και οι αδελφοι αυτου παντας τους φιλους σου και ημας εσκορπισεν απο της γης ημων | 6 Devant le roi ils accusèrent leur peuple en disant: “Judas et ses frères ont tué tous tes amis et ils nous ont chassé de notre pays. |
7 νυν ουν αποστειλον ανδρα ω πιστευεις και πορευθεις ιδετω την εξολεθρευσιν πασαν ην εποιησεν ημιν και τη χωρα του βασιλεως και κολασατω αυτους και παντας τους επιβοηθουντας αυτοις | 7 Envoie donc maintenant un homme en qui tu as confiance: qu’il aille voir tout le tort que Judas nous a fait, à nous et aux territoires du roi, et qu’il punisse ces gens-là avec tous ceux qui les aident.” |
8 και επελεξεν ο βασιλευς τον βακχιδην των φιλων του βασιλεως κυριευοντα εν τω περαν του ποταμου και μεγαν εν τη βασιλεια και πιστον τω βασιλει | 8 Le roi choisit Bakidès. C’était un de ses amis, un grand personnage et un fidèle du roi: il était gouverneur de la province au-delà de l’Euphrate. |
9 και απεστειλεν αυτον και αλκιμον τον ασεβη και εστησεν αυτω την ιερωσυνην και ενετειλατο αυτω ποιησαι την εκδικησιν εν τοις υιοις ισραηλ | 9 Le roi l’envoya avec Alkime, cet homme impie qu’il nomma grand prêtre, et il lui donna l’ordre de réprimer les Israélites. |
10 και απηρον και ηλθον μετα δυναμεως πολλης εις γην ιουδα και απεστειλεν αγγελους προς ιουδαν και τους αδελφους αυτου λογοις ειρηνικοις μετα δολου | 10 Ils se mirent donc en route et arrivèrent au pays de Juda avec une armée nombreuse. Ils envoyèrent à Judas et à ses frères des messagers avec de bonnes paroles, mais c’était un mensonge. |
11 και ου προσεσχον τοις λογοις αυτων ειδον γαρ οτι ηλθαν μετα δυναμεως πολλης | 11 Ceux-ci ne les crurent pas: ils voyaient bien que les autres étaient venus avec une puissante armée. |
12 και επισυνηχθησαν προς αλκιμον και βακχιδην συναγωγη γραμματεων εκζητησαι δικαια | 12 Cependant il y eut une réunion de maîtres de la Loi avec Alkime et Bakidès pour chercher une solution juste. |
13 και πρωτοι οι ασιδαιοι ησαν εν υιοις ισραηλ και επεζητουν παρ' αυτων ειρηνην | 13 Les Assidéens étaient les premiers parmi les Israélites à demander la paix, |
14 ειπον γαρ ανθρωπος ιερευς εκ σπερματος ααρων ηλθεν εν ταις δυναμεσιν και ουκ αδικησει ημας | 14 et ils se disaient: “Un prêtre de la race d’Aaron est venu avec cette armée, il ne nous fera pas de mal.” |
15 και ελαλησεν μετ' αυτων λογους ειρηνικους και ωμοσεν αυτοις λεγων ουκ εκζητησομεν υμιν κακον και τοις φιλοις υμων | 15 Il leur donna des paroles de paix et même il leur jura: “Nous ne voulons pas vous faire de mal, pas plus qu’à vos amis.” |
16 και ενεπιστευσαν αυτω και συνελαβεν εξ αυτων εξηκοντα ανδρας και απεκτεινεν αυτους εν ημερα μια κατα τον λογον ον εγραψεν αυτον | 16 Ils le crurent, mais lui fit arrêter et mettre à mort 60 d’entre eux en un seul jour selon la parole de l’Écriture: |
17 σαρκας οσιων σου και αιμα αυτων εξεχεαν κυκλω ιερουσαλημ και ουκ ην αυτοις ο θαπτων | 17 Ils ont laissé à terre les corps de tes fidèles et répandu leur sang autour de Jérusalem, et personne ne leur a donné la sépulture. |
18 και επεπεσεν αυτων ο φοβος και ο τρομος εις παντα τον λαον οτι ειπον ουκ εστιν εν αυτοις αληθεια και κρισις παρεβησαν γαρ την στασιν και τον ορκον ον ωμοσαν | 18 Alors tout le peuple fut pris de crainte et de peur, on disait: “Ils n’ont pas de parole, aucun sens de la justice, car ils ont violé leur accord et le serment qu’ils avaient fait.” |
19 και απηρεν βακχιδης απο ιερουσαλημ και παρενεβαλεν εν βηθζαιθ και απεστειλεν και συνελαβεν πολλους απο των μετ' αυτου αυτομολησαντων ανδρων και τινας του λαου και εθυσεν αυτους εις το φρεαρ το μεγα | 19 Bakidès quitta Jérusalem et vint camper à Beth-Zeth; de là il envoya arrêter un certain nombre de personnes importantes qui étaient passées de son côté, et avec eux quelques-uns du peuple; il les fit égorger et jeter dans un grand puits. |
20 και κατεστησεν την χωραν τω αλκιμω και αφηκεν μετ' αυτου δυναμιν του βοηθειν αυτω και απηλθεν βακχιδης προς τον βασιλεα | 20 Bakidès confia ensuite la province à Alkime, lui laissant des troupes pour l’épauler, après quoi il retourna près du roi. |
21 και ηγωνισατο αλκιμος περι της αρχιερωσυνης | 21 Alkime chercha à s’imposer comme grand prêtre, |
22 και συνηχθησαν προς αυτον παντες οι ταρασσοντες τον λαον αυτων και κατεκρατησαν γην ιουδα και εποιησαν πληγην μεγαλην εν ισραηλ | 22 et tous ceux qui mettaient la pagaille dans le pays se groupèrent autour de lui. Ils se rendirent maîtres du pays de Juda et firent beaucoup de mal en Israël. |
23 και ειδεν ιουδας πασαν την κακιαν ην εποιησεν αλκιμος και οι μετ' αυτου εν υιοις ισραηλ υπερ τα εθνη | 23 Judas vit qu’Alkime et ses partisans faisaient encore plus de tort aux Israélites que les païens. |
24 και εξηλθεν εις παντα τα ορια της ιουδαιας κυκλοθεν και εποιησεν εκδικησιν εν τοις ανδρασιν τοις αυτομολησασιν και ανεσταλησαν του εκπορευεσθαι εις την χωραν | 24 Aussi se mit-il à parcourir toute la Judée pour tirer vengeance de ceux qui étaient passés à l’ennemi et les empêcher de circuler dans le pays. |
25 ως δε ειδεν αλκιμος οτι ενισχυσεν ιουδας και οι μετ' αυτου και εγνω οτι ου δυναται υποστηναι αυτους και επεστρεψεν προς τον βασιλεα και κατηγορησεν αυτων πονηρα | 25 Alkime s’aperçut que Judas et ses partisans allaient se renforçant: il comprit qu’il ne pourrait leur résister. Il retourna donc chez le roi et les accusa des pires crimes. |
26 και απεστειλεν ο βασιλευς νικανορα ενα των αρχοντων αυτου των ενδοξων και μισουντα και εχθραινοντα τω ισραηλ και ενετειλατο αυτω εξαραι τον λαον | 26 Le roi aussitôt envoya Nicanor, un de ses plus illustres généraux, qui de plus n’avait que de la haine et du mépris pour Israël. Il lui ordonna d’exterminer le peuple. |
27 και ηλθεν νικανωρ εις ιερουσαλημ δυναμει πολλη και απεστειλεν προς ιουδαν και τους αδελφους αυτου μετα δολου λογοις ειρηνικοις λεγων | 27 Nicanor arriva donc à Jérusalem avec une nombreuse armée. Il fit porter à Judas et à ses frères de bonnes paroles: |
28 μη εστω μαχη ανα μεσον εμου και υμων ηξω εν ανδρασιν ολιγοις ινα ιδω υμων τα προσωπα μετ' ειρηνης | 28 “Ne nous faisons pas la guerre, je viendrai à votre rencontre dans un esprit de paix avec une petite escorte.” Ce n’était qu’une ruse. |
29 και ηλθεν προς ιουδαν και ησπασαντο αλληλους ειρηνικως και οι πολεμιοι ετοιμοι ησαν εξαρπασαι τον ιουδαν | 29 Il arriva donc chez Judas et ils se saluèrent l’un et l’autre pacifiquement, mais les ennemis étaient prêts à enlever Judas. |
30 και εγνωσθη ο λογος τω ιουδα οτι μετα δολου ηλθεν επ' αυτον και επτοηθη απ' αυτου και ουκ εβουληθη ετι ιδειν το προσωπον αυτου | 30 Judas se rendit compte que Nicanor était venu chez lui avec de mauvaises intentions, il se méfia de lui et refusa de le recevoir de nouveau. |
31 και εγνω νικανωρ οτι απεκαλυφθη η βουλη αυτου και εξηλθεν εις συναντησιν τω ιουδα εν πολεμω κατα χαφαρσαλαμα | 31 Voyant que son projet était découvert, Nicanor s’avança pour livrer combat à Judas près de Cafarsalama. |
32 και επεσον των παρα νικανορος ωσει πεντακοσιοι ανδρες και εφυγον εις την πολιν δαυιδ | 32 Nicanor perdit 500 hommes et les autres se réfugièrent dans la cité de David. |
33 και μετα τους λογους τουτους ανεβη νικανωρ εις ορος σιων και εξηλθον απο των ιερεων εκ των αγιων και απο των πρεσβυτερων του λαου ασπασασθαι αυτον ειρηνικως και δειξαι αυτω την ολοκαυτωσιν την προσφερομενην υπερ του βασιλεως | 33 À la suite de cela, Nicanor monta au mont Sion; des prêtres sortirent du Lieu Saint avec les anciens du peuple, pour le saluer pacifiquement et lui montrer l’holocauste que l’on offrait pour le roi. |
34 και εμυκτηρισεν αυτους και κατεγελασεν αυτων και εμιανεν αυτους και ελαλησεν υπερηφανως | 34 Mais Nicanor se moqua d’eux, il les tourna en ridicule, il les méprisa en multipliant les insultes. |
35 και ωμοσεν μετα θυμου λεγων εαν μη παραδοθη ιουδας και η παρεμβολη αυτου εις χειρας μου το νυν και εσται εαν επιστρεψω εν ειρηνη εμπυριω τον οικον τουτον και εξηλθεν μετα θυμου μεγαλου | 35 Au comble de la colère, il fit ce serment: “Si Judas cette fois-ci n’est pas livré entre mes mains avec son armée, je brûlerai ce Temple lorsque je reviendrai vainqueur.” Il partit très en colère. |
36 και εισηλθον οι ιερεις και εστησαν κατα προσωπον του θυσιαστηριου και του ναου και εκλαυσαν και ειπον | 36 Les prêtres en le quittant allèrent se tenir devant l’autel. Devant le Temple ils se mirent à pleurer: |
37 συ εξελεξω τον οικον τουτον επικληθηναι το ονομα σου επ' αυτου ειναι οικον προσευχης και δεησεως τω λαω σου | 37 “C’est toi qui as choisi cette maison pour qu’elle porte ton Nom, pour qu’elle soit pour ton peuple une maison de prière et de supplication. |
38 ποιησον εκδικησιν εν τω ανθρωπω τουτω και εν τη παρεμβολη αυτου και πεσετωσαν εν ρομφαια μνησθητι των δυσφημιων αυτων και μη δως αυτοις μονην | 38 Venge-toi sur cet homme et sur son armée, qu’il tombe sous l’épée. Souviens-toi de leurs insultes et ne leur accorde pas de pitié.” |
39 και εξηλθεν νικανωρ εξ ιερουσαλημ και παρενεβαλεν εν βαιθωρων και συνηντησεν αυτω δυναμις συριας | 39 Nicanor sortit donc de Jérusalem. Il installa son camp à Beth-Horon, et l’armée de Syrie vint l’y rejoindre. |
40 και ιουδας παρενεβαλεν εν αδασα εν τρισχιλιοις ανδρασιν και προσηυξατο ιουδας και ειπεν | 40 Judas, de son côté, campa à Adasa avec 3 000 hommes. Il fit cette prière: |
41 οι παρα του βασιλεως οτε εδυσφημησαν εξηλθεν ο αγγελος σου και επαταξεν εν αυτοις εκατον ογδοηκοντα πεντε χιλιαδας | 41 “Lorsque les messagers du roi ont blasphémé, ton ange est sorti et en a frappé 185 000. |
42 ουτως συντριψον την παρεμβολην ταυτην ενωπιον ημων σημερον και γνωτωσαν οι επιλοιποι οτι κακως ελαλησεν επι τα αγια σου και κρινον αυτον κατα την κακιαν αυτου | 42 De même aujourd’hui écrase devant nous cette armée, et tous sauront que ses insultes contre ton Sanctuaire lui ont porté malheur. Juge-le selon sa méchanceté.” |
43 και συνηψαν αι παρεμβολαι εις πολεμον τη τρισκαιδεκατη του μηνος αδαρ και συνετριβη η παρεμβολη νικανορος και επεσεν αυτος πρωτος εν τω πολεμω | 43 Les armées engagèrent la bataille le 13 du mois d’Adar; l’armée de Nicanor fut écrasée et lui-même tomba l’un des premiers dans la bataille. |
44 ως δε ειδεν η παρεμβολη αυτου οτι επεσεν νικανωρ ριψαντες τα οπλα εφυγον | 44 Lorsque les soldats de Nicanor virent qu’il était tombé, ils jetèrent leurs armes et prirent la fuite. |
45 και κατεδιωκον αυτους οδον ημερας μιας απο αδασα εως του ελθειν εις γαζηρα και εσαλπιζον οπισω αυτων ταις σαλπιγξιν των σημασιων | 45 Les Juifs les poursuivirent toute la journée, depuis Adasa jusqu’aux abords de Gazer, et tout en les poursuivant, ils sonnaient de la trompette de toutes leurs forces. |
46 και εξηλθον εκ πασων των κωμων της ιουδαιας κυκλοθεν και υπερεκερων αυτους και απεστρεφον ουτοι προς τουτους και επεσον παντες ρομφαια και ου κατελειφθη εξ αυτων ουδε εις | 46 De tous les villages de Judée on sortait pour encercler les fuyards et on les obligeait à s’arrêter pour se défendre; ainsi tous tombèrent par l’épée et pas un seul n’échappa. |
47 και ελαβον τα σκυλα και την προνομην και την κεφαλην νικανορος αφειλον και την δεξιαν αυτου ην εξετεινεν υπερηφανως και ηνεγκαν και εξετειναν παρα τη ιερουσαλημ | 47 On ramassa leurs dépouilles et tout ce qu’on trouva; on coupa la tête de Nicanor et la main droite qu’il avait levée dans son insolence, et on les apporta à Jérusalem où elles furent exposées. |
48 και ηυφρανθη ο λαος σφοδρα και ηγαγον την ημεραν εκεινην ημεραν ευφροσυνης μεγαλην | 48 Le peuple était dans la joie et ce jour-là on fit une grande fête; |
49 και εστησαν του αγειν κατ' ενιαυτον την ημεραν ταυτην τη τρισκαιδεκατη του αδαρ | 49 on décida que ce jour serait célébré chaque année, le 13 du mois d’Adar. |
50 και ησυχασεν η γη ιουδα ημερας ολιγας | 50 Après cela le pays de Juda eut la paix pour quelque temps. |