Sprichwörter 1

EINHEITSUBERSETZUNG BIBEL	Biblia Tysiąclecia
1 Sprichwörter Salomos, des Sohnes Davids, des Königs von Israel:	1 Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla izraelskiego, podane po to,
2 um Weisheit zu lernen und Zucht, um kundige Rede zu verstehen,	2 by mądrość osiągnąć i karność, pojąć słowa rozumne,
3 um Zucht und Verständnis zu erlangen, Gerechtigkeit, Rechtssinn und Redlichkeit,	3 zdobyć staranne wychowanie: prawość, rzetelność, uczciwość;
4 um Unerfahrenen Klugheit zu verleihen, der Jugend Kenntnis und Umsicht.	4 prostaczkom udzielić rozwagi, a młodym - rozsądku i wiedzy.
5 Der Weise höre und vermehre sein Wissen, der Verständige lerne kluge Führung,	5 Mądry, słuchając, pomnaża swą wiedzę, rozumny nabywa biegłości:
6 um Sinnspruch und Gleichnis zu verstehen, die Worte und Rätsel der Weisen.	6 jak pojąć przysłowie i zdanie, słowa i zagadki mędrców.
7 Gottesfurcht ist Anfang der Erkenntnis, nur Toren verachten Weisheit und Zucht.	7 Podstawą wiedzy jest bojaźń Pańska, lecz głupcy odrzucają mądrość i karność.
8 Höre, mein Sohn, auf die Mahnung des Vaters und die Lehre deiner Mutter verwirf nicht!	8 Synu mój, słuchaj napomnień ojca i nie odrzucaj nauk swej matki,
9 Sie sind ein schöner Kranz auf deinem Haupt und eine Kette für deinen Hals.	9 gdyż one ci są wieńcem powabnym dla głowy i naszyjnikiem cennym dla szyi.
10 Mein Sohn, wenn dich Sünder locken, dann folg ihnen nicht,	10 Kiedy cię, synu, wabią grzesznicy, nie waż się iść,
11 wenn sie sagen: Geh mit uns, wir wollen darauf lauern, Blut zu vergießen, ohne Grund dem Arglosen nachzustellen;	11 choćby rzekli: Pójdź z nami! Zasadźmy się na cichych! Bez powodu czyhajmy na czystych!
12 wie die Unterwelt wollen wir sie lebendig verschlingen, Männer in ihrer Kraft, als wären sie dem Grab verfallen.	12 Jak Szeol wchłoniemy ich żywych i zdrowych tak jak schodzących do grobu.
13 Manch kostbares Stück werden wir finden, mit Beute unsere Häuser füllen.	13 Znajdziemy wszelkie kosztowności i napełnimy domy swe łupem.
14 Wirf dein Los in unserm Kreis, gemeinsam sei uns der Beutel.	14 Przyłącz swój los do naszej wspólnoty, jedna sakwa niech łączy nas wszystkich!
15 Mein Sohn, geh nicht mit ihnen, halte deinen Fuß fern von ihrem Pfad!	15 Synu mój, nie chodź ich drogą, przed ścieżką ich strzeż swojej stopy,
16 Denn ihre Füße laufen dem Bösen nach, sie eilen, Blut zu vergießen.	16 gdyż nogi ich pędzą do zbrodni, śpieszno im: krew chcą wytoczyć.
17 Umsonst wird das Netz ausgespannt vor den Augen aller Vögel;	17 Lecz próżno ich sieć zarzucona, na oczach wszelkiego ptactwa.
18 sie aber lauern auf ihr eigenes Blut, sie trachten sich selbst nach dem Leben.	18 Na własną krew raczej czyhają, czatują na swoje życie,
19 So enden alle, die sich durch Raub bereichern: Wer ihn an sich nimmt, dem raubt er das Leben.	19 bo taki jest los chciwych zysku: zabiera on własne ich życie.
20 Die Weisheit ruft laut auf der Straße, auf den Plätzen erhebt sie ihre Stimme.	20 Mądrość woła na ulicach, na placach głos swój podnosi;
21 Am Anfang der Mauern predigt sie, an den Stadttoren hält sie ihre Reden:	21 nawołuje na drogach zgiełkliwych, w bramach miejskich przemawia:
22 Wie lang noch, ihr Törichten, liebt ihr Betörung, gefällt den Zuchtlosen ihr dreistes Gerede, hassen die Toren Erkenntnis?	22 Dokądże głupcy mają kochać głupotę, szydercy miłować szyderstwo, a nierozumni pogardzać nauką?
23 Wendet euch meiner Mahnung zu! Dann will ich auf euch meinen Geist ausgießen und meine Worte euch kundtun.	23 Powróćcie do moich upomnień, udzielę wam ducha mojego, nauczę was moich zaleceń.
24 Als ich rief, habt ihr euch geweigert, meine drohende Hand hat keiner beachtet;	24 Ponieważ prosiłam, lecz wyście nie dbali, rękę podałam, a nikt nie zważał,
25 jeden Rat, den ich gab, habt ihr ausgeschlagen, meine Mahnung gefiel euch nicht.	25 gardziliście każdą mą radą, nie chcieliście moich upomnień:
26 Darum werde auch ich lachen, wenn euch Unglück trifft, werde spotten, wenn Schrecken über euch kommt,	26 więc i ja waszą klęskę wyszydzę, zadrwię sobie z waszej bojaźni,
27 wenn der Schrecken euch wie ein Unwetter naht und wie ein Sturm euer Unglück hereinbricht, wenn Not und Drangsal euch überfallen.	27 gdy bojaźń nadciągnie jak burza, a wasza zagłada jak wicher, gdy spotka was ucisk i boleść.
28 Dann werden sie nach mir rufen, doch ich höre nicht; sie werden mich suchen, aber nicht finden.	28 Wtedy będą mnie prosić - lecz ja nie odpowiem, i szukać - lecz mnie nie znajdą,
29 Weil sie die Einsicht hassten und nicht die Gottesfurcht wählten,	29 gdyż wiedzy nienawidzili, gardzili bojaźnią Pańską,
30 meinen Rat nicht wollten, meine ganze Mahnung missachteten,	30 nie poszli za mymi radami, zlekceważyli moje napomnienie;
31 sollen sie nun essen von der Frucht ihres Tuns und von ihren Plänen sich sättigen.	31 spożyją owoce swej drogi, nasycą się swymi radami;
32 Denn die Abtrünnigkeit der Haltlosen ist ihr Tod, die Sorglosigkeit der Toren ist ihr Verderben.	32 odstępstwo prostaków uśmierci ich, bezmyślność niemądrych ich zgubi.
33 Wer aber auf mich hört, wohnt in Sicherheit, ihn stört kein böser Schrecken.	33 Kto słucha mnie - osiągnie spokój, wytchnienie - bez obawy nieszczęścia.