Livre de l'Exode 16

JERUSALEM	LXX
1 Ils partirent d'Elim, et toute la communauté des Israélites arriva au désert de Sîn, situé entre Elim etle Sinaï, le quinzième jour du second mois qui suivit leur sortie d'Egypte.	1 απηραν δε εξ αιλιμ και ηλθοσαν πασα συναγωγη υιων ισραηλ εις την ερημον σιν ο εστιν ανα μεσον αιλιμ και ανα μεσον σινα τη δε πεντεκαιδεκατη ημερα τω μηνι τω δευτερω εξεληλυθοτων αυτων εκ γης αιγυπτου
2 Toute la communauté des Israélites se mit à murmurer contre Moïse et Aaron dans le désert.	2 διεγογγυζεν πασα συναγωγη υιων ισραηλ επι μωυσην και ααρων
3 Les Israélites leur dirent: "Que ne sommes-nous morts de la main de Yahvé au pays d'Egypte, quandnous étions assis auprès de la marmite de viande et mangions du pain à satiété! A coup sûr, vous nous avezamenés dans ce désert pour faire mourir de faim toute cette multitude."	3 και ειπαν προς αυτους οι υιοι ισραηλ οφελον απεθανομεν πληγεντες υπο κυριου εν γη αιγυπτω οταν εκαθισαμεν επι των λεβητων των κρεων και ησθιομεν αρτους εις πλησμονην οτι εξηγαγετε ημας εις την ερημον ταυτην αποκτειναι πασαν την συναγωγην ταυτην εν λιμω
4 Yahvé dit à Moïse: "Je vais faire pleuvoir pour vous du pain du haut du ciel. Les gens sortiront etrecueilleront chaque jour leur ration du jour; je veux ainsi les mettre à l'épreuve pour voir s'ils marcheront selonma loi ou non.	4 ειπεν δε κυριος προς μωυσην ιδου εγω υω υμιν αρτους εκ του ουρανου και εξελευσεται ο λαος και συλλεξουσιν το της ημερας εις ημεραν οπως πειρασω αυτους ει πορευσονται τω νομω μου η ου
5 Et le sixième jour, quand ils prépareront ce qu'ils auront rapporté, il y en aura le double de ce qu'ilsrecueillent chaque jour."	5 και εσται τη ημερα τη εκτη και ετοιμασουσιν ο εαν εισενεγκωσιν και εσται διπλουν ο εαν συναγαγωσιν το καθ' ημεραν εις ημεραν
6 Moïse et Aaron dirent à toute la communauté des Israélites: "Ce soir vous saurez que c'est Yahvéqui vous a fait sortir du pays d'Egypte	6 και ειπεν μωυσης και ααρων προς πασαν συναγωγην υιων ισραηλ εσπερας γνωσεσθε οτι κυριος εξηγαγεν υμας εκ γης αιγυπτου
7 et au matin vous verrez la gloire de Yahvé. Car il a entendu vos murmures contre Yahvé. Et nous,que sommes-nous pour que vous murmuriez contre nous?"	7 και πρωι οψεσθε την δοξαν κυριου εν τω εισακουσαι τον γογγυσμον υμων επι τω θεω ημεις δε τι εσμεν οτι διαγογγυζετε καθ' ημων
8 Moïse dit: "Yahvé vous donnera ce soir de la viande à manger et, au matin, du pain à satiété, carYahvé a entendu vos murmures contre lui. Nous, que sommes-nous? Ce n'est pas contre nous que vont vosmurmures, mais contre Yahvé."	8 και ειπεν μωυσης εν τω διδοναι κυριον υμιν εσπερας κρεα φαγειν και αρτους το πρωι εις πλησμονην δια το εισακουσαι κυριον τον γογγυσμον υμων ον υμεις διαγογγυζετε καθ' ημων ημεις δε τι εσμεν ου γαρ καθ' ημων ο γογγυσμος υμων εστιν αλλ' η κατα του θεου
9 Moïse dit à Aaron: "Dis à toute la communauté des Israélites: Approchez-vous devant Yahvé, car ila entendu vos murmures."	9 ειπεν δε μωυσης προς ααρων ειπον παση συναγωγη υιων ισραηλ προσελθατε εναντιον του θεου εισακηκοεν γαρ υμων τον γογγυσμον
10 Comme Aaron parlait à toute la communauté des Israélites, ils se tournèrent vers le désert, et voicique la gloire de Yahvé apparut dans la nuée.	10 ηνικα δε ελαλει ααρων παση συναγωγη υιων ισραηλ και επεστραφησαν εις την ερημον και η δοξα κυριου ωφθη εν νεφελη
11 Yahvé parla à Moïse et lui dit:	11 και ελαλησεν κυριος προς μωυσην λεγων
12 "J'ai entendu les murmures des Israélites. Parle-leur et dis-leur: Au crépuscule vous mangerez de laviande et au matin vous serez rassasiés de pain. Vous saurez alors que je suis Yahvé votre Dieu."	12 εισακηκοα τον γογγυσμον των υιων ισραηλ λαλησον προς αυτους λεγων το προς εσπεραν εδεσθε κρεα και το πρωι πλησθησεσθε αρτων και γνωσεσθε οτι εγω κυριος ο θεος υμων
13 Le soir, des cailles montèrent et couvrirent le camp, et au matin, il y avait une couche de rosée toutautour du camp.	13 εγενετο δε εσπερα και ανεβη ορτυγομητρα και εκαλυψεν την παρεμβολην το πρωι εγενετο καταπαυομενης της δροσου κυκλω της παρεμβολης
14 Cette couche de rosée évaporée, apparut sur la surface du désert quelque chose de menu, degranuleux, de fin comme du givre sur le sol.	14 και ιδου επι προσωπον της ερημου λεπτον ωσει κοριον λευκον ωσει παγος επι της γης
15 Lorsque les Israélites virent cela, ils se dirent l'un à l'autre: "Qu'est-ce cela?" Car ils ne savaient pasce que c'était. Moïse leur dit: "Cela, c'est le pain que Yahvé vous a donné à manger.	15 ιδοντες δε αυτο οι υιοι ισραηλ ειπαν ετερος τω ετερω τι εστιν τουτο ου γαρ ηδεισαν τι ην ειπεν δε μωυσης προς αυτους ουτος ο αρτος ον εδωκεν κυριος υμιν φαγειν
16 Voici ce qu'a ordonné Yahvé: Recueillez-en chacun selon ce qu'il peut manger, un gomor parpersonne. Vous en prendrez chacun selon le nombre des personnes qu'il a dans sa tente."	16 τουτο το ρημα ο συνεταξεν κυριος συναγαγετε απ' αυτου εκαστος εις τους καθηκοντας γομορ κατα κεφαλην κατα αριθμον ψυχων υμων εκαστος συν τοις συσκηνιοις υμων συλλεξατε
17 Les Israélites firent ainsi et en recueillirent les uns beaucoup, les autres peu.	17 εποιησαν δε ουτως οι υιοι ισραηλ και συνελεξαν ο το πολυ και ο το ελαττον
18 Quand ils mesurèrent au gomor, celui qui avait beaucoup recueilli n'en avait pas trop, et celui quiavait peu recueilli en avait assez: chacun avait recueilli ce qu'il pouvait manger.	18 και μετρησαντες τω γομορ ουκ επλεονασεν ο το πολυ και ο το ελαττον ουκ ηλαττονησεν εκαστος εις τους καθηκοντας παρ' εαυτω συνελεξαν
19 Moïse leur dit: "Que personne n'en mette en réserve jusqu'au lendemain."	19 ειπεν δε μωυσης προς αυτους μηδεις καταλιπετω απ' αυτου εις το πρωι
20 Certains n'écoutèrent pas Moïse et en mirent en réserve jusqu'au lendemain, mais les vers s'ymirent et cela devint infect. Moïse s'irrita contre eux.	20 και ουκ εισηκουσαν μωυση αλλα κατελιπον τινες απ' αυτου εις το πρωι και εξεζεσεν σκωληκας και επωζεσεν και επικρανθη επ' αυτοις μωυσης
21 Ils en recueillirent chaque matin, chacun selon ce qu'il pouvait manger, et quand le soleil devenaitchaud, cela fondait.	21 και συνελεξαν αυτο πρωι πρωι εκαστος το καθηκον αυτω ηνικα δε διεθερμαινεν ο ηλιος ετηκετο
22 Or le sixième jour, ils recueillirent le double de pain, deux gomors par personne, et tous les chefsde la communauté vinrent l'annoncer à Moïse.	22 εγενετο δε τη ημερα τη εκτη συνελεξαν τα δεοντα διπλα δυο γομορ τω ενι εισηλθοσαν δε παντες οι αρχοντες της συναγωγης και ανηγγειλαν μωυσει
23 Il leur dit: "Voici ce qu'a dit Yahvé: Demain est un jour de repos complet, un saint sabbat pourYahvé. Cuisez ce que vous voulez cuire, faites bouillir ce que vous voulez faire bouillir et tout le surplus,mettez-le en réserve jusqu'à demain."	23 ειπεν δε μωυσης προς αυτους τουτο το ρημα εστιν ο ελαλησεν κυριος σαββατα αναπαυσις αγια τω κυριω αυριον οσα εαν πεσσητε πεσσετε και οσα εαν εψητε εψετε και παν το πλεοναζον καταλιπετε αυτο εις αποθηκην εις το πρωι
24 Ils le mirent en réserve jusqu'au lendemain, comme Moïse l'avait ordonné; ce ne fut pas infect et iln'y eut pas de vers dedans.	24 και κατελιποσαν απ' αυτου εις το πρωι καθαπερ συνεταξεν αυτοις μωυσης και ουκ επωζεσεν ουδε σκωληξ εγενετο εν αυτω
25 Moïse dit: "Mangez-le aujourd'hui, car ce jour est un sabbat pour Yahvé; aujourd'hui vous n'entrouveriez pas dans les champs.	25 ειπεν δε μωυσης φαγετε σημερον εστιν γαρ σαββατα σημερον τω κυριω ουχ ευρεθησεται εν τω πεδιω
26 Pendant six jours vous en recueillerez mais le septième jour, le sabbat, il n'y en aura pas."	26 εξ ημερας συλλεξετε τη δε ημερα τη εβδομη σαββατα οτι ουκ εσται εν αυτη
27 Le septième jour cependant, des gens sortirent pour en recueillir mais ils n'en trouvèrent pas.	27 εγενετο δε εν τη ημερα τη εβδομη εξηλθοσαν τινες εκ του λαου συλλεξαι και ουχ ευρον
28 Yahvé dit à Moïse: "Jusqu'à quand refuserez-vous d'écouter mes commandements et mes lois?	28 ειπεν δε κυριος προς μωυσην εως τινος ου βουλεσθε εισακουειν τας εντολας μου και τον νομον μου
29 Voyez, Yahvé vous a donné le sabbat, c'est pourquoi le sixième jour il vous donne du pain pourdeux jours. Restez chacun là où vous êtes, que personne ne sorte de chez soi le septième jour."	29 ιδετε ο γαρ κυριος εδωκεν υμιν την ημεραν ταυτην τα σαββατα δια τουτο αυτος εδωκεν υμιν τη ημερα τη εκτη αρτους δυο ημερων καθησεσθε εκαστος εις τους οικους υμων μηδεις εκπορευεσθω εκ του τοπου αυτου τη ημερα τη εβδομη
30 Le peuple chôma donc le septième jour.	30 και εσαββατισεν ο λαος τη ημερα τη εβδομη
31 La maison d'Israël donna à cela le nom de manne. On eût dit de la graine de coriandre, c'était blancet cela avait un goût de galette au miel.	31 και επωνομασαν οι υιοι ισραηλ το ονομα αυτου μαν ην δε ως σπερμα κοριου λευκον το δε γευμα αυτου ως εγκρις εν μελιτι
32 Moïse dit: "Voici ce qu'a ordonné Yahvé: Remplissez-en un gomor et préservez-le pour vosdescendants, afin qu'ils voient le pain dont je vous ai nourri dans le désert, quand je vous ai fait sortir du paysd'Egypte."	32 ειπεν δε μωυσης τουτο το ρημα ο συνεταξεν κυριος πλησατε το γομορ του μαν εις αποθηκην εις τας γενεας υμων ινα ιδωσιν τον αρτον ον εφαγετε υμεις εν τη ερημω ως εξηγαγεν υμας κυριος εκ γης αιγυπτου
33 Moïse dit à Aaron: "Prends un vase, mets-y un plein gomor de manne et place-le devant Yahvéafin de le préserver pour vos générations."	33 και ειπεν μωυσης προς ααρων λαβε σταμνον χρυσουν ενα και εμβαλε εις αυτον πληρες το γομορ του μαν και αποθησεις αυτο εναντιον του θεου εις διατηρησιν εις τας γενεας υμων
34 Comme Yahvé l'avait ordonné à Moïse, Aaron le plaça devant le Témoignage, pour qu'il y soitpréservé.	34 ον τροπον συνεταξεν κυριος τω μωυση και απεθετο ααρων εναντιον του μαρτυριου εις διατηρησιν
35 Les Israélites mangèrent de la manne pendant 40 ans, jusqu'à ce qu'ils arrivent en pays habité; ilsmangèrent la manne jusqu'à ce qu'ils arrivent aux confins du pays de Canaan.	35 οι δε υιοι ισραηλ εφαγον το μαν ετη τεσσαρακοντα εως ηλθον εις γην οικουμενην το μαν εφαγοσαν εως παρεγενοντο εις μερος της φοινικης
36 Le gomor, c'est un dixième de mesure.	36 το δε γομορ το δεκατον των τριων μετρων ην