1 Ο οινος ειναι χλευαστης, και τα σικερα στασιαστικα? και οστις δελεαζεται υπο τουτων, δεν ειναι φρονιμος. | 1 Wine is reckless, liquor rowdy; unwise is anyone whom it seduces. |
2 Απειλη βασιλεως ειναι βρυχηθμος λεοντος? οστις παροξυνει αυτον, αμαρτανει εις την ιδιαν αυτου ζωην. | 2 Like the roaring of a lion is the fury of a king; whoever provokes him sins against himself. |
3 Τιμη ειναι εις τον ανθρωπον να παυη απο της εριδος? πας δε αφρων εμπλεκεται εις ταυτην. | 3 It is praiseworthy to stop short of a law-suit; only a fool flies into a rage. |
4 Ο οκνηρος δεν θελει να αροτρια εξ αιτιας του χειμωνος? δια τουτο θελει ζητει εν τω θερει και δεν θελει λαμβανει. | 4 In autumn the idler does not plough, at harvest time he looks -- nothing there! |
5 Η βουλη εν τη καρδια του ανθρωπου ειναι ως υδατα βαθεα? αλλ' ο συνετος ανθρωπος θελει ανασυρει αυτην. | 5 The resources of the human heart are like deep waters: an understanding person has only to draw onthem. |
6 Πολλοι ανθρωποι κηρυττουσιν εκαστος την καλοκαγαθιαν αυτου? αλλα τις θελει ευρη ανθρωπον πιστον; | 6 Many describe themselves as people of faithful love, but who can find someone real y to be trusted? |
7 Ο δικαιος περιπατει εν τη ακεραιοτητι αυτου? και τα τεκνα αυτου ειναι μακαρια μετ' αυτον. | 7 The upright whose ways are blameless -- blessed the children who come after! |
8 Βασιλευς, καθημενος επι θρονου κρισεως, διασκεδαζει παν κακον δια των οφθαλμων αυτου. | 8 A king enthroned on the judgement seat with one look scatters al that is evil. |
9 Τις δυναται να ειπη, Εκαθαρισα την καρδιαν μου, ειμαι καθαρος απο των αμαρτιων μου; | 9 Who can say, 'I have cleansed my heart, I am purified of my sin'? |
10 Ζυγια διαφορα, μετρα διαφορα, ειναι αμφοτερα βδελυγμα εις τον Κυριον. | 10 One weight here, another there; here one measure, there another: both alike are abhorrent toYahweh. |
11 Γνωριζεται και αυτο το παιδιον εκ των πραξεων αυτου, αν τα εργα αυτου ειναι καθαρα, και αν ευθεα. | 11 A young man's character appears in what he does, if his behaviour is pure and straight. |
12 Το ωτιον ακουει και ο οφθαλμος βλεπει? αλλ' ο Κυριος εκαμεν αμφοτερα. | 12 Ear that hears, eye that sees, Yahweh has made both of these. |
13 Μη αγαπα τον υπνον, δια να μη ελθης εις πτωχειαν? ανοιξον τους οφθαλμους σου και θελεις χορτασθη αρτου. | 13 Do not love sleep or you will know poverty; keep your eyes open and have your fil of food. |
14 Κακον, κακον, λεγει ο αγοραστης? αλλ' αφου αναχωρηση, τοτε καυχαται. | 14 'No good, no good!' says the buyer, but he goes off congratulating himself. |
15 Υπαρχει χρυσιον και πληθος μαργαριτων? τα χειλη ομως της γνωσεως ειναι το πολυτιμου κειμηλιον. | 15 There are gold and jewels of every type, but a priceless ornament is speech informed by knowledge. |
16 Λαβε το ιματιον του εγγυωμενου δια ξενον? και λαβε ενεχυρον απ' αυτου, εγγυωμενου περι ξενων πραγματων. | 16 Take the man's clothes! He has gone surety for a stranger. Take a pledge from him to the profit ofpersons unknown! |
17 Ο αρτος του ψευδους ειναι γλυκυς εις τον ανθρωπον? μετα ταυτα ομως το στομα αυτου θελει γεμισθη χαλικων. | 17 Bread is sweet when it is got by fraud, but later the mouth is ful of grit. |
18 Οι σκοποι στερεονονται δια της συμβουλης? και μετα καλην σκεψιν καμνε πολεμον. | 18 Plans are matured by consultation; take wise advice when waging war. |
19 Ο σπερμολογος περιερχομενος αποκαλυπτει τα μυστικα? δια τουτο μη σμιγου μετα του πλατυνοντος τα χειλη αυτου. | 19 The bearer of gossip lets out secrets; do not mingle with chatterers. |
20 Ο λυχνος του κακολογουντος τον πατερα αυτου η την μητερα αυτου θελει σβεσθη εν βαθει σκοτει. | 20 Whoever curses father or mother wil have his lamp put out in the deepest darkness. |
21 Κληρονομια αποκτηθεισα ταχεως την αρχην, εις το τελος δεν ευλογειται. | 21 Property quickly come by at first wil not be blessed in the end. |
22 Μη ειπης, Θελω ανταποδωσει κακον? αναμενε τον Κυριον και θελει σε σωσει. | 22 Do not say, 'I shall repay evil'; put your hope in Yahweh and he wil keep you safe. |
23 Ζυγια διαφορα ειναι βδελυγμα εις τον Κυριον? και η δολια πλαστιγξ δεν ειναι καλον. | 23 One weight here, another there: this is abhorrent to Yahweh, false scales are not good. |
24 Τα διαβηματα του ανθρωπου διευθυνονται υπο του Κυριου? πως λοιπον ο ανθρωπος ηθελε γνωρισει την εαυτου οδον; | 24 Yahweh guides the steps of the powerful: but who can comprehend human ways? |
25 Παγις ειναι εις τον ανθρωπον, προπετως να λαλη? περι ιερων και μετα τας ευχας να σκεπτηται. | 25 Anyone is trapped who cries 'Dedicated!' and begins to reflect only after the vow. |
26 Ο σοφος βασιλευς λικμιζει τους ασεβεις και στρεφει τον τροχον επ' αυτους. | 26 A wise king winnows the wicked and makes the wheel pass over them. |
27 Λυχνος του Κυριου ειναι το πνευμα του ανθρωπου, το οποιον διερευνα παντα τα ενδομυχα της καρδιας. | 27 The human spirit is the lamp of Yahweh -- searching the deepest self. |
28 Ελεος και αληθεια διαφυλαττουσι τον βασιλεα? και ο θρονος αυτου υποστηριζεται υπο του ελεους. | 28 Faithful love and loyalty mount guard over the king, his throne is founded on saving justice. |
29 Καυχημα των νεων ειναι η δυναμις αυτων? και δοξα των γεροντων η πολια. | 29 The pride of the young is their strength, the ornament of the old, grey hairs. |
30 Τα μελανισματα των πληγων λευκαινουσι τον κακον? και τα κτυπηματα τα ενδομυχα της καρδιας. | 30 Wounding strokes are good medicine for evil, blows have an effect on the inmost self. |