1 Videns autem turbas, ascendit in montem; et cum sedisset, ac cesserunt adeum discipuli eius; | 1 Alla vista delle folle Gesù salì sul monte e, come si fu seduto, si accostarono a lui i suoi discepoli. |
2 et aperiens os suum docebat eos dicens:
| 2 Allora aprì la sua bocca per ammaestrarli dicendo: |
3 “ Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum.
| 3 "Beati i poveri di spirito, perché di essi è il regno dei cieli. |
4 Beati, qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur.
| 4 Beati quelli che piangono, perché saranno consolati. |
5 Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram.
| 5 Beati i miti, perché erediteranno la terra. |
6 Beati, qui esuriunt et sitiunt iustitiam, quoniam ipsi saturabuntur.
| 6 Beati quelli che hanno fame e sete della giustizia, perché saranno saziati. |
7 Beati misericordes, quia ipsi misericordiam consequentur.
| 7 Beati i misericordiosi, perché troveranno misericordia. |
8 Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt.
| 8 Beati i puri di cuore, perché vedranno Dio. |
9 Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur.
| 9 Beati gli operatori di pace, perché saranno chiamati figli di Dio. |
10 Beati, qui persecutionem patiuntur propter iustitiam, quoniam ipsorum estregnum caelorum.
| 10 Beati i perseguitati a causa della giustizia, poiché di essi è il regno dei cieli. |
11 Beati estis cum maledixerint vobis et persecuti vos fuerint et dixerint omnemalum adversum vos, mentientes, propter me. | 11 Beati voi quando vi insulteranno e vi perseguiteranno e, mentendo, diranno contro di voi ogni sorta di male a causa mia, |
12 Gaudete et exsultate, quoniammerces vestra copiosa est in caelis; sic enim persecuti sunt prophetas, quifuerunt ante vos.
| 12 rallegratevi ed esultate, poiché grande è la vostra ricompensa nei cieli. Così, del resto, perseguitarono i profeti che furono prima di voi". |
13 Vos estis sal terrae; quod si sal evanuerit, in quo salietur? Ad nihilumvalet ultra, nisi ut mittatur foras et conculcetur ab hominibus.
| 13 "Voi siete il sale della terra; ma se il sale diventa insipido, con che cosa si dovrà dare sapore ai cibi? A null'altro sarà più buono, se non ad essere gettato via e calpestato dalla gente. |
14 Vos estis lux mundi. Non potest civitas abscondi supra montem posita; | 14 Voi siete la luce del mondo; una città posta su un monte non può restare nascosta. |
15 neque accendunt lucernam et ponunt eam sub modio, sed super candelabrum, utluceat omnibus, qui in domo sunt. | 15 Nemmeno si accende una lucerna per metterla sotto il moggio; la si pone invece sul candelabro affinché faccia luce a tutti quelli che sono nella casa. |
16 Sic luceat lux vestra coram hominibus, utvideant vestra bona opera et glorificent Patrem vestrum, qui in caelis est.
| 16 Risplenda così la vostra luce davanti agli uomini, affinché, vedendo le vostre buone opere, glorifichino il Padre vostro che è nei cieli". |
17 Nolite putare quoniam veni solvere Legem aut Prophetas; non veni solvere, sedadimplere. | 17 "Non crediate che io sia venuto ad abrogare la legge o i profeti; non sono venuto ad abrogare, ma a compiere. |
18 Amen quippe dico vobis: Donec transeat caelum et terra, iota unumaut unus apex non praeteribit a Lege, donec omnia fiant. | 18 In verità vi dico: finché non passino il cielo e la terra, non uno jota, non un apice cadrà dalla legge, prima che tutto accada. |
19 Qui ergo solveritunum de mandatis istis minimis et docuerit sic homines, minimus vocabitur inregno caelorum; qui autem fecerit et docuerit, hic magnus vocabitur in regnocaelorum.
| 19 Chi dunque scioglierà uno di questi precetti, anche minimi, e insegnerà agli uomini a fare altrettanto, sarà considerato minimo nel regno dei cieli; chi invece li metterà in pratica e insegnerà a fare lo stesso, questi sarà considerato grande nel regno dei cieli. |
20 Dico enim vobis: Nisi abundaverit iustitia vestra plus quam scribarum etpharisaeorum, non intrabitis in regnum caelorum.
| 20 Vi dico infatti che, se la vostra giustizia non sorpasserà quella degli scribi e farisei, non entrerete nel regno dei cieli". |
21 Audistis quia dictum est antiquis: “Non occides; qui autem occiderit, reuserit iudicio”. | 21 "Avete inteso che fu detto agli antichi: Non ucciderai; infatti chi uccide è sottoposto al giudizio. |
22 Ego autem dico vobis: Omnis, qui irascitur fratri suo, reuserit iudicio; qui autem dixerit fratri suo: “Racha”, reus erit concilio; quiautem dixerit: “Fatue”, reus erit gehennae ignis. | 22 Io, invece, vi dico: chiunque s'adira con il suo fratello sarà sottoposto al giudizio. Chi dice al suo fratello: stupido, sarà sottoposto al sinedrio. Chi dice: pazzo, sarà sottoposto al fuoco della Geenna. |
23 Si ergo offeres munustuum ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversumte, | 23 Se dunque tu sei per deporre sull'altare la tua offerta e là ti ricordi che tuo fratello ha qualcosa a tuo carico, |
24 relinque ibi munus tuum ante altare et vade, prius, reconciliare fratrituo et tunc veniens offer munus tuum. | 24 lascia la tua offerta davanti all'altare e va' prima a riconciliarti con tuo fratello; dopo verrai ad offrire il tuo dono. |
25 Esto consentiens adversario tuo cito,dum es in via cum eo, ne forte tradat te adversarius iudici, et iudex tradat teministro, et in carcerem mittaris. | 25 Mettiti d'accordo con il tuo avversario subito, mentre sei per via con lui, affinché l'avversario non ti consegni al giudice, il giudice al carceriere e tu sia gettato in prigione. |
26 Amen dico tibi: Non exies inde, donecreddas novissimum quadrantem.
| 26 In verità ti dico: non ne uscirai, finché non avrai pagato fino all'ultimo quadrante". |
27 Audistis quia dictum est: "Non moechaberis". | 27 "Avete inteso che fu detto: Non farai adulterio. |
28 Ego autem dicovobis: Omnis, qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, iam moechatus est eamin corde suo. | 28 Io invece vi dico che chiunque guarda una donna per desiderarla, già ha commesso adulterio con essa nel suo cuore. |
29 Quod si oculus tuus dexter scandalizat te, erue eum et proiceabs te; expedit enim tibi, ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpustuum mittatur in gehennam. | 29 Se il tuo occhio destro ti è motivo di inciampo, càvalo e gèttalo via da te; infatti è meglio per te che un tuo membro perisca, anziché tutto il tuo corpo venga gettato nella Geenna. |
30 Et si dextera manus tua scandalizat te, abscideeam et proice abs te; expedit enim tibi, ut pereat unum membrorum tuorum, quamtotum corpus tuum abeat in gehennam.
| 30 E se la tua mano destra ti è motivo d'inciampo, troncala e gettala via da te; infatti è meglio per te che un tuo membro perisca, anziché tutto il tuo corpo vada a finire nella Geenna". |
31 Dictum est autem: “Quicumque dimiserit uxorem suam, det illi libellumrepudii”. | 31 "Fu detto inoltre: Chi lascia sua moglie, le dia il libello del ripudio. |
32 Ego autem dico vobis: Omnis, qui dimiserit uxorem suam, exceptafornicationis causa, facit eam moechari; et, qui dimissam duxerit, adulterat.
| 32 Io invece vi dico: chiunque ripudia sua moglie, all'infuori del caso di impudicizia, la espone all'adulterio; e se uno sposa una donna ripudiata, commette adulterio". |
33 Iterum audistis quia dictum est antiquis: "Non periurabis; reddes autemDomino iuramenta tua". | 33 "Avete ancora inteso che fu detto agli antichi: Non spergiurerai, ma manterrai al Signore i tuoi giuramenti. |
34 Ego autem dico vobis: Non iurare omnino, nequeper caelum, quia thronus Dei est, | 34 Io invece vi dico di non giurare affatto: né per il cielo, che è il trono di Dio; |
35 neque per terram, quia scabellum est pedumeius, neque per Hierosolymam, quia civitas est magni Regis; | 35 né per la terra, che è lo sgabello dei suoi piedi; né per Gerusalemme, che è la città del gran Re. |
36 neque per caputtuum iuraveris, quia non potes unum capillum album facere aut nigrum. | 36 Neppure per la tua testa giurerai, poiché non hai il potere di far bianco o nero un solo capello. |
37 Sitautem sermo vester: “Est, est”, “Non, non”; quod autem his abundantiusest, a Malo est.
| 37 Sia il vostro linguaggio: sì, sì; no, no; il superfluo procede dal maligno". |
38 Audistis quia dictum est: "Oculum pro oculo et dentem pro dente". | 38 "Avete inteso che fu detto: Occhio per occhio e dente per dente. |
39 Ego autem dico vobis: Non resistere malo; sed si quis te percusserit indextera maxilla tua, praebe illi et alteram; | 39 Io invece vi dico di non resistere al male; anzi, se uno ti colpisce alla guancia destra, volgigli anche la sinistra. |
40 et ei, qui vult tecum iudiciocontendere et tunicam tuam tollere, remitte ei et pallium; | 40 A uno che vuol trascinarti in giudizio per prendersi la tunica, dàgli anche il mantello; |
41 et quicumque teangariaverit mille passus, vade cum illo duo. | 41 se uno ti vuol costringere per un miglio, va' con lui per due. |
42 Qui petit a te, da ei; etvolenti mutuari a te, ne avertaris.
| 42 A chi ti chiede, da'; se uno ti chiede un prestito, non volgergli le spalle". |
43 Audistis quia dictum est: "Diliges proximum tuum et odio habebisinimicum tuum". | 43 "Avete inteso che fu detto: Amerai il prossimo tuo e odierai il tuo nemico. |
44 Ego autem dico vobis: Diligite inimicos vestros et oratepro persequentibus vos, | 44 Io invece vi dico: amate i vostri nemici e pregate per quelli che vi perseguitano, |
45 ut sitis filii Patris vestri, qui in caelis est, quiasolem suum oriri facit super malos et bonos et pluit super iustos et iniustos. | 45 affinché siate figli del Padre vostro che è nei cieli, il quale fa sorgere il suo sole sui cattivi come sui buoni e fa piovere sui giusti come sugli empi. |
46 Si enim dilexeritis eos, qui vos diligunt, quam mercedem habetis? Nonne etpublicani hoc faciunt? | 46 Qualora infatti amaste solo quelli che vi amano, che ricompensa avreste? Non fanno lo stesso anche i pubblicani? |
47 Et si salutaveritis fratres vestros tantum, quidamplius facitis? Nonne et ethnici hoc faciunt? | 47 E se salutate soltanto i vostri fratelli, che cosa fate di speciale? Non fanno lo stesso anche i gentili? |
48 Estote ergo vos perfecti,sicut Pater vester caelestis perfectus est.
| 48 Voi dunque sarete perfetti, come perfetto è il Padre vostro che è nei cieli". |