1 μυιαι θανατουσαι σαπριουσιν σκευασιαν ελαιου ηδυσματος τιμιον ολιγον σοφιας υπερ δοξαν αφροσυνης μεγαλης | 1 Az elhullott legyek tönkreteszik a kenet illatát, bölcsességnél és dicsőségnél erősebb egy csipetnyi s ideig való balgaság. |
2 καρδια σοφου εις δεξιον αυτου και καρδια αφρονος εις αριστερον αυτου | 2 A bölcsnek szíve jobbra tart, a balga szíve pedig balra. |
3 και γε εν οδω οταν αφρων πορευηται καρδια αυτου υστερησει και α λογιειται παντα αφροσυνη εστιν | 3 A balga, amikor úton van, mivel ő esztelen, mindenkit ostobának gondol. |
4 εαν πνευμα του εξουσιαζοντος αναβη επι σε τοπον σου μη αφης οτι ιαμα καταπαυσει αμαρτιας μεγαλας | 4 Ha az uralkodó haragra gerjed ellened, el ne hagyd a helyedet, mivel a higgadtság nagy hibát is helyrehoz. |
5 εστιν πονηρια ην ειδον υπο τον ηλιον ως ακουσιον ο εξηλθεν απο προσωπου του εξουσιαζοντος | 5 Van egy baj, amelyet a nap alatt láttam, mely tévedés a fejedelem részéről: |
6 εδοθη ο αφρων εν υψεσι μεγαλοις και πλουσιοι εν ταπεινω καθησονται | 6 Balga ember magas méltóságba jut, előkelők pedig alacsony sorban ülnek. |
7 ειδον δουλους εφ' ιππους και αρχοντας πορευομενους ως δουλους επι της γης | 7 Szolgákat láttam lóháton, fejedelmek pedig gyalog jártak, mintha szolgák volnának. |
8 ο ορυσσων βοθρον εν αυτω εμπεσειται και καθαιρουντα φραγμον δηξεται αυτον οφις | 8 Aki vermet ás, beleesik abba, aki sövényt bont, megmarja a kígyó! |
9 εξαιρων λιθους διαπονηθησεται εν αυτοις σχιζων ξυλα κινδυνευσει εν αυτοις | 9 Aki követ fejt, megsérül attól, aki fát vág, megsebesül általa. |
10 εαν εκπεση το σιδηριον και αυτος προσωπον εταραξεν και δυναμεις δυναμωσει και περισσεια του ανδρειου σοφια | 10 Ha a vas elcsorbul, és nem olyan, mint azelőtt, hanem életlen, sok munkával kell megélesíteni; a bölcsesség is a serénység nyomában jár. |
11 εαν δακη ο οφις εν ου ψιθυρισμω και ουκ εστιν περισσεια τω επαδοντι | 11 Mint amikor titokban marna meg a kígyó, semmivel sem különb az, aki titkon rágalmaz. |
12 λογοι στοματος σοφου χαρις και χειλη αφρονος καταποντιουσιν αυτον | 12 A bölcs szájának szava csupa kedvesség, a balgát pedig ajka romlásba dönti; |
13 αρχη λογων στοματος αυτου αφροσονη και εσχατη στοματος αυτου περιφερεια πονηρα | 13 beszédének eleje dőreség, és szája szavának eredménye gonosz tévedés. |
14 και ο αφρων πληθυνει λογους ουκ εγνω ο ανθρωπος τι το γενομενον και τι το εσομενον οπισω αυτου τις αναγγελει αυτω | 14 A balga szaporítja a szót: »Az ember nem tudja, mi volt előtte, és hogy mi lesz utána, ki mondhatná meg neki?« |
15 μοχθος των αφρονων κοπωσει αυτους ος ουκ εγνω του πορευθηναι εις πολιν | 15 A munka kimeríti a balgákat, úgyhogy még a városba sem tudnak eltalálni. |
16 ουαι σοι πολις ης ο βασιλευς σου νεωτερος και οι αρχοντες σου εν πρωια εσθιουσιν | 16 Jaj neked, ország, amelynek gyermek a királya, s amelynek főurai már reggel lakmároznak! |
17 μακαρια συ γη ης ο βασιλευς σου υιος ελευθερων και οι αρχοντες σου προς καιρον φαγονται εν δυναμει και ουκ αισχυνθησονται | 17 De boldog az ország, amelynek királya szabad ember, és főurai kellő időben étkeznek, táplálkoznak és nem tobzódnak. |
18 εν οκνηριαις ταπεινωθησεται η δοκωσις και εν αργια χειρων σταξει η οικια | 18 A restség miatt meghajolnak a gerendák, és tétlen kezek mellett beázik a háztető. |
19 εις γελωτα ποιουσιν αρτον και οινος ευφραινει ζωντας και του αργυριου επακουσεται συν τα παντα | 19 A vigadozás kedvéért adnak lakomát; a bor arra való, hogy az élőket felvidítsa, a pénznek pedig minden engedelmeskedik. |
20 και γε εν συνειδησει σου βασιλεα μη καταραση και εν ταμιειοις κοιτωνων σου μη καταραση πλουσιον οτι πετεινον του ουρανου αποισει συν την φωνην και ο εχων τας πτερυγας απαγγελει λογον | 20 Még gondolatban se szidalmazd a királyt, még hálókamrádban se gyalázd a gazdagot, mert az ég madarai elviszik szavadat, s a szárnyasok elárulják nekik beszéded! |