Deuxième livre des Macchabées 12

JERUSALEM	Biblia Tysiąclecia
1 Ces traités conclus, Lysias revint chez le roi, tandis que les Juifs se remettaient aux travauxdes champs.	1 Kiedy układy zostały zawarte, Lizjasz udał się do króla. Żydzi zaś oddali się pracy na roli.
2 Parmi les stratèges en place, Timothée et Apollonius, fils de Gennéos, et aussi Hiéronyme etDémophon, à qui s'ajoutait Nikanor le Cypriarque, ne laissaient goûter aux Juifs ni repos, ni tranquillité.	2 Spomiędzy jednak miejscowych dowódców Tymoteusz, Apoloniusz, syn Gennajosa, nadto Hieronim i Demofon, a razem z nimi również Nikanor, dowódca Cypryjczyków, nie pozwolili im zażyć odpoczynku ani spokoju.
3 Les habitants de Joppé commirent un acte particulièrement impie. Ils invitèrent les Juifsdomiciliés chez eux à monter avec leurs femmes et leurs enfants sur des barques qu'ils avaient préparées eux-mêmes, comme si nulle inimitié n'existait à leur égard.	3 Mieszkańcy Jafy popełnili taką oto zbrodnię: poprosili, aby Żydzi, którzy wśród nich mieszkali, weszli razem ze swoimi żonami i dziećmi do przygotowanych przez nich wcześniej łodzi, jak gdyby nie mieli względem nich żadnych wrogich zamiarów,
4 Sur l'assurance d'un décret rendu par le peuple de la ville, les Juifs acceptèrent comme desgens désireux de la paix et sans défiance, mais quand ils furent au large, on les coula à fond au nombre d'aumoins 200.	4 lecz tak, jakby działali zgodnie z ogólną uchwałą miasta. [Żydzi] przyjęli to również jako ci, którzy chcą pokoju, a niczego złego nie podejrzewają. Kiedy jednak byli daleko od brzegu, [tamci] wrzucili ich w głębinę, topiąc co najmniej dwieście osób.
5 Dès que Judas eut appris la cruauté commise contre les gens de sa nation, il fit savoir sesordres à ceux qui étaient avec lui,	5 Kiedy Juda dowiedział się o okrucieństwie popełnionym względem jego rodaków, rozgłosił tę wiadomość wśród ludzi, którzy z nim byli,
6 et, après avoir invoqué Dieu, le juge équitable, il marcha contre les meurtriers de ses frères.De nuit, il incendia le port, brûla les vaisseaux et passa au fil de l'épée ceux qui y avaient cherché un refuge.	6 a wzywając Boga jako sprawiedliwego sędziego, wyruszył przeciwko zabójcom swoich braci, w nocy podpalił port, spalił łodzie i wymordował tych, którzy tam się schronili.
7 Mais la place ayant été fermée, il partit dans le dessein d'y revenir pour extirper toute la citédes Joppites.	7 Ponieważ obszar był zamknięty, wycofał się, aby ponownie powrócić i wytępić wszystkich obywateli Jafy.
8 Averti que ceux de Iamnia voulaient jouer le même tour aux Juifs qui habitaient parmi eux,	8 Dowiedziawszy się zaś, że mieszkańcy Jamnii chcieli w ten sam sposób uczynić z Żydami, którzy wśród nich mieszkali,
9 il attaqua de nuit les Iamnites, incendia le port avec la flotte, de telle sorte que les lueurs desflammes furent aperçues jusqu'à Jérusalem quoique distante de 240 stades.	9 również na mieszkańców Jamnii napadł w nocy, podpalił port razem z flotą, tak że łunę pożaru było widać aż w Jerozolimie - na odległość dwustu czterdziestu stadiów.
10 Il s'était éloigné de là de neuf stades dans une marche contre Timothée, lorsque tombèrentsur lui des Arabes au nombre d'au moins 5.000 hommes de pied et 500 cavaliers.	10 Oddalili się stamtąd dziewięć stadiów. Gdy szli przeciw Tymoteuszowi, napadli na niego Arabowie w liczbie co najmniej pięciu tysięcy [pieszych], jezdnych zaś pięciuset.
11 Un violent combat s'étant engagé, et les soldats de Judas l'ayant emporté avec l'aide de Dieu,les nomades vaincus demandèrent à Judas de leur donner la main droite, promettant de lui livrer du bétail et delui être utiles en tout le reste.	11 Gdy rozpętała się zażarta bitwa, a żołnierzom Judy dzięki Bożej pomocy się powiodło, pokonani koczownicy prosili, aby Juda podał im prawicę, a obiecywali przy tym, że nie tylko dadzą bydła, ale nawet we wszystkim będą im pomagali.
12 Comprenant qu'en réalité ils pourraient lui rendre beaucoup de services, Judas consentit àfaire la paix avec eux et, après qu'on se fut donné la main, ils se retirèrent sous la tente.	12 Juda zaś był przekonany, że naprawdę w wielu wypadkach mogą mu być oni pożyteczni. Zgodził się więc zawrzeć z nimi pokój. Podawszy sobie prawice oddalili się do swoich namiotów.
13 Judas attaqua aussi une certaine ville forte, entourée de remparts, habitée par un mélange denations et dont le nom était Kaspîn.	13 [Juda] zaś napadł również na pewne miasto, które się nazywało Kaspin, obwarowane, otoczone murami, a zamieszkane przez rozmaite narody.
14 Confiants dans la puissance de leurs murs et leurs dépôts de vivres, les assiégés semontraient grossiers à l'excès envers Judas et les siens, joignant aux insultes les blasphèmes et des proposimpies.	14 Ci, którzy byli wewnątrz, ufając mocy murów i zapasom żywności, odnosili się do żołnierzy Judy w sposób jak najbardziej bezczelny, szydzili, a ponadto bluźnili i mówili, czego się nie godzi.
15 Judas et ses compagnons, ayant invoqué le grand Souverain du monde qui sans béliers nimachines de guerre renversa Jéricho au temps de Josué, assaillirent le mur avec férocité.	15 Żołnierze zaś Judy wezwali wielkiego Władcę świata, który bez taranów i oblężniczych machin wywrócił Jerycho za czasów Jozuego, a potem zajadle natarli na mur.
16 Devenus maîtres de la ville par la volonté de Dieu, ils firent un carnage indescriptible, aupoint que l'étang voisin, large de deux stades, paraissait rempli par le sang qui y avait coulé.	16 Z woli Bożej opanowali miasto i urządzili nieopisaną rzeź do tego stopnia, że leżące obok jezioro, szerokie na dwa stadia, wydawało się pełne krwi, która tam spłynęła.
17 Comme ils s'étaient éloignés à 750 stades de là, ils atteignirent le Charax, chez les Juifsappelés Toubiens.	17 Oddaliwszy się stamtąd o siedemset pięćdziesiąt stadiów przybyli do twierdzy, do Żydów, których nazywano Tubianami.
18 Quant à Timothée, ils ne le trouvèrent point dans ces parages, car il avait quitté les lieuxsans avoir rien fait, mais non sans avoir laissé sur un certain point une très forte garnison.	18 Tymoteusza w tamtych stronach nie napotkali, gdyż je opuścił nic tam nie uczyniwszy, pozostawiając tylko w jednym miejscu bardzo silną załogę.
19 Dosithée et Sosipater, généraux du Maccabée, s'y rendirent et tuèrent les hommes laissés parTimothée dans la forteresse au nombre de plus de 10.000.	19 Dozyteusz i Sozypater, dowódcy wojska Machabeusza, wyruszyli i wycięli więcej niż dziesięć tysięcy żołnierzy pozostawionych przez Tymoteusza w twierdzy.
20 Maccabée, de son côté, ayant distribué ses troupes en cohortes, nomma ceux qui seraient àleur tête et s'élança contre Timothée, qui avait autour de lui 120.000 fantassins et 2.500 cavaliers.	20 Machabeusz zaś podzielił pozostałe przy nim wojsko na kohorty, mianował dowódców kohort i uderzył na Tymoteusza, który miał przy sobie sto dwadzieścia tysięcy piechoty, a konnicy dwa tysiące pięćset.
21 Informé de l'approche de Judas, Timothée envoya tout d'abord les femmes, les enfants et lereste des bagages au lieu dit le Karnion, car la place était inexpugnable et difficile d'accès à cause des passesétroites de toute la contrée.	21 Kiedy Tymoteusz dowiedział się, że Juda nadchodzi, odesłał kobiety, dzieci i pozostałą część taborów na miejsce zwane Karnion. Było to bowiem miejsce trudne do zdobycia i niedostępne na skutek ciasnych przejść.
22 La cohorte de Judas parut la première: l'épouvante s'étant emparée de l'ennemi, ainsi que lacrainte que leur inspirait la manifestation de Celui qui voit tout, ils prirent la fuite en tous sens, de telle sorte quesouvent ils se blessaient entre eux et se transperçaient de leurs propres épées.	22 Gdy ukazała się pierwsza kohorta Judy, przerażenie i strach opanowały nieprzyjaciół, gdyż objawił się Ten, który wszystko widzi. Rzucili się do ucieczki, każdy w inną stronę, a wielu przez własnych żołnierzy było poranionych i przebitych ostrzami mieczów.
23 Judas les poursuivit avec une vigueur extrême, embrochant ces criminels dont il fit périrjusqu'à 30.000 hommes.	23 Juda urządził gwałtowny pościg. Pozabijał złoczyńców i zgładził około trzydziestu tysięcy ludzi.
24 Timothée, étant tombé lui-même aux mains des gens de Dosithée et de Sosipater, les conjuraavec beaucoup d'artifice de le laisser aller sain et sauf, affirmant qu'il avait en son pouvoir des parents et mêmedes frères de beaucoup d'entre eux, à qui il pourrait arriver d'être supprimés.	24 Tymoteusz zaś sam wpadłszy w ręce żołnierzy Dozyteusza i Sozypatra, prosił bardzo podstępnie, aby go zdrowego wypuścili, bo on ma w niewoli już to rodziców, już to braci wielu spomiędzy nich i że [w razie jego śmierci] wypadnie im zginąć.
25 Quand il les eut persuadés par de longs discours qu'il leur restituerait ces hommes sains etsaufs en vertu de l'engagement qu'il prenait, ils le relâchèrent pour sauver leurs frères.	25 Kiedy po długich przemowach uroczyście się zobowiązał, że ich odeśle bez wyrządzenia krzywdy, uwolnili go po to, aby ratować braci.
26 S'étant rendu au Karnion et à l'Atargatéion, Judas égorgea 25.000 hommes.	26 Stamtąd [Juda] wyruszył przeciwko Karnion i przeciwko świątyni bogini Atargatis, gdzie zabił dwadzieścia pięć tysięcy ludzi.
27 Après leur désastre (et leur perte), il conduisit son armée contre Ephrôn, ville forte oùhabitait Lysanias. De robustes jeunes gens, rangés devant les murailles, combattaient avec vigueur, et, àl'intérieur, il y avait des quantités de machines et de projectiles en réserve.	27 Po ich zwyciężeniu i całkowitym zniszczeniu wyprowadził swoje wojsko przeciw umocnionemu miastu Efron, w którym rezydował Lizjasz i mieszkało wielu ludzi z różnych narodów. Stali tam przed murami mocni młodzi ludzie i odważnie bronili dostępu, a wewnątrz było wiele machin i balist do wyrzucania pocisków.
28 Mais, ayant invoqué le Souverain qui brise par sa puissance les forces des ennemis, les Juifsse rendirent maîtres de la ville et couchèrent sur le sol, parmi ceux qui s'y trouvaient, environ 25.000 hommes.	28 Oni jednak wezwali Władcę, Tego, który z mocą łamie siły nieprzyjaciół, opanowali miasto i położyli trupem z tych, którzy byli wewnątrz, około dwudziestu pięciu tysięcy.
29 Partis de là, ils foncèrent sur Scythopolis, à 600 stades de Jérusalem.	29 Odszedłszy stamtąd wyruszyli przeciwko Scytopolis, które leży o sześćset stadiów od Jerozolimy.
30 Mais les Juifs qui s'y étaient fixés, ayant attesté que les Scythopolites avaient eu pour eux dela bienveillance et leur avaient réservé un accueil humain au temps du malheur,	30 Żydzi jednak, którzy tam mieszkali, zaświadczyli o życzliwości, z jaką mieszkańcy Scytopolis odnosili się do nich, i o tym, jak w ciężkich czasach byli do nich przyjaźnie usposobieni.
31 Judas et les siens remercièrent ces derniers et les engagèrent à se montrer encore à l'avenirbien disposés pour leur race. Ils arrivèrent à Jérusalem très peu avant la fête des Semaines.	31 Dziękowali więc im i prosili, aby również na przyszłość byli dla ich narodu życzliwi. Do Jerozolimy przybyli krótko przed Świętem Tygodni.
32 Après la fête appelée Pentecôte, ils foncèrent contre Gorgias, stratège de l'Idumée.	32 A po tak zwanej Pięćdziesiątnicy wyruszyli przeciwko Gorgiaszowi, wodzowi Idumei.
33 Celui-ci sortit à la tête de 3.000 fantassins et 400 cavaliers,	33 Wyszedł zaś on na czele trzech tysięcy piechoty, jezdnych zaś czterystu,
34 qui engagèrent une bataille rangée où il arriva qu'un certain nombre de Juifs succombèrent.	34 a kiedy doszło do walki, zdarzyło się, że zginęła niewielka liczba Żydów.
35 Le dénommé Dosithée, cavalier du corps des Toubiens, homme vaillant, se rendit maître dela personne de Gorgias et, l'ayant saisi par la chlamyde, il l'entraînait de force en vue de capturer vivant cemaudit, mais un cavalier thrace, se jetant sur Dosithée, lui trancha l'épaule, et Gorgias s'enfuit à Marisa.	35 Dozyteusz, żołnierz spomiędzy Tubianów, jeździec i mocny człowiek, pochwycił Gorgiasza, a trzymając za chlamidę, ciągnął go z wielką siłą, pragnąc przeklętego przyprowadzić żywcem, ale jeden spomiędzy trackich jeźdźców rzucił się na niego i odciął mu ramię, Gorgiasz zaś uciekł do Marisy.
36 Cependant ceux qui se trouvaient avec Esdrias combattaient depuis longtemps et tombaientd'épuisement. Judas supplia le Seigneur de se montrer leur allié et leur guide dans le combat.	36 Tymczasem żołnierze Ezdrasza od dłuższego czasu walczyli i byli zmęczeni. Juda zaś wzywał Pana, aby okazał się sprzymierzeńcem i wodzem w walce.
37 Entonnant ensuite à pleine voix dans la langue des pères le cri de guerre avec des hymnes, ilmit en déroute les gens de Gorgias.	37 Następnie wśród hymnów śpiewanych w ojczystym języku wydał okrzyk wojenny, rzucił się niespodzianie na żołnierzy Gorgiasza i zmusił ich do ucieczki.
38 Judas, ayant ensuite rallié son armée, se rendit à la ville d'Odollam et, le septième jour de lasemaine survenant, ils se purifièrent selon la coutume et célébrèrent le sabbat en ce lieu.	38 Potem Juda zebrał wojsko i powiódł do miasta Adullam. Ponieważ zaś wypadł siódmy dzień, zgodnie ze zwyczajem oczyścili się i tam spędzili szabat.
39 Le jour suivant, on vint trouver Judas (au temps où la nécessité s'en imposait) pour releverles corps de ceux qui avaient succombé et les inhumer avec leurs proches dans le tombeau de leurs pères.	39 Następnego dnia w tym czasie, w którym należało już to wykonać, żołnierze Judy przyszli zabrać ciała tych, którzy polegli, i pochować razem z krewnymi w rodzinnych grobach.
40 Or ils trouvèrent sous la tunique de chacun des morts des objets consacrés aux idoles deIamnia et que la Loi interdit aux Juifs. Il fut donc évident pour tous que cela avait été la cause de leur mort.	40 Pod chitonem jednak u każdego ze zmarłych znaleźli przedmioty poświęcone bóstwom, zabrane z Jamnii, chociaż Prawo tego Żydom zakazuje. Dla wszystkich więc stało się jasne, że to oni i z tej właśnie przyczyny zginęli.
41 Tous donc, ayant béni la conduite du Seigneur, juge équitable qui rend manifestes les chosescachées,	41 Wszyscy zaś wychwalali Pana, sprawiedliwego Sędziego, który rzeczy ukryte czyni jawnymi,
42 se mirent en prière pour demander que le péché commis fût entièrement pardonné, puis levaleureux Judas exhorta la troupe à se garder pure de tout péché, ayant sous les yeux ce qui était arrivé à causede la faute de ceux qui étaient tombés.	42 a potem oddali się modlitwie i błagali, aby popełniony grzech został całkowicie wymazany. Mężny Juda upomniał lud, aby strzegli samych siebie i byli bez grzechu mają przed oczyma to, co się stało na skutek grzechu tych, który zginęli.
43 Puis, ayant fait une collecte d'environ 2.000 drachmes, il l'envoya à Jérusalem afin qu'onoffrît un sacrifice pour le péché, agissant fort bien et noblement d'après le concept de la résurrection.	43 Uczyniwszy zaś składkę pomiędzy ludźmi, posłał do Jerozolimy około dwu tysięcy srebrnych drachm, aby złożono ofiarę za grzech. Bardzo pięknie i szlachetnie uczynił, myślał bowiem o zmartwychwstaniu.
44 Car, s'il n'avait pas espéré que les soldats tombés dussent ressusciter, il était superflu et sotde prier pour les morts,	44 Gdyby bowiem nie był przekonany, że ci zabici zmartwychwstaną, to modlitwa za zmarłych byłaby czymś zbędnym i niedorzecznym,
45 et s'il envisageait qu'une très belle récompense est réservée à ceux qui s'endorment dans lapiété, c'était là une pensée sainte et pieuse. Voilà pourquoi il fit faire ce sacrifice expiatoire pour les morts, afinqu'ils fussent délivrés de leur péché.	45 lecz jeśli uważał, że dla tych, którzy pobożnie zasnęli, jest przygotowana najwspanialsza nagroda - była to myśl święta i pobożna. Dlatego właśnie sprawił, że złożono ofiarę przebłagalną za zabitych, aby zostali uwolnieni od grzechu.