1 μη διαμαχου μετα ανθρωπου δυναστου μηποτε εμπεσης εις τας χειρας αυτου | 1 Nie sprzeczaj się z człowiekiem potężnym, abyś przypadkiem nie wpadł w jego ręce. |
2 μη εριζε μετα ανθρωπου πλουσιου μηποτε αντιστηση σου την ολκην πολλους γαρ απωλεσεν το χρυσιον και καρδιας βασιλεων εξεκλινεν | 2 Nie spieraj się z człowiekiem bogatym, by nie przeciwstawił ci ciężaru [złota]. Złoto bowiem zgubiło wielu i serca królów uwiodło. |
3 μη διαμαχου μετα ανθρωπου γλωσσωδους και μη επιστοιβασης επι το πυρ αυτου ξυλα | 3 Nie sprzeczaj się z człowiekiem gadatliwym i nie dorzucaj drew do jego ognia! |
4 μη προσπαιζε απαιδευτω ινα μη ατιμαζωνται οι προγονοι σου | 4 Unikaj poufałości z prostakiem, aby twoi przodkowie nie byli znieważani. |
5 μη ονειδιζε ανθρωπον αποστρεφοντα απο αμαρτιας μνησθητι οτι παντες εσμεν εν επιτιμοις | 5 Nie czyń wyrzutów człowiekowi, co się odwraca od grzechu, pamiętaj, że wszyscy jesteśmy godni kary. |
6 μη ατιμασης ανθρωπον εν γηρα αυτου και γαρ εξ ημων γηρασκουσιν | 6 Nie uwłaczaj człowiekowi w jego starości, albowiem i z nas niektórzy się zestarzeją. |
7 μη επιχαιρε επι νεκρω μνησθητι οτι παντες τελευτωμεν | 7 Nie okazuj radości nad zmarłym, pamiętaj, że wszyscy pomrzemy. |
8 μη παριδης διηγημα σοφων και εν ταις παροιμιαις αυτων αναστρεφου οτι παρ' αυτων μαθηση παιδειαν και λειτουργησαι μεγιστασιν | 8 Nie gardź opowiadaniem mędrców, a zajmuj się ich przypowieściami, albowiem od nich zdobędziesz naukę, abyś mógł urzędować u władców. |
9 μη αστοχει διηγηματος γεροντων και γαρ αυτοι εμαθον παρα των πατερων αυτων οτι παρ' αυτων μαθηση συνεσιν και εν καιρω χρειας δουναι αποκρισιν | 9 Nie odsuwaj od siebie opowiadania starców, albowiem i oni nauczyli się go od swoich ojców; od nich i ty nauczysz się rozumu, by w czasie potrzeby dać odpowiedź. |
10 μη εκκαιε ανθρακας αμαρτωλου μη εμπυρισθης εν πυρι φλογος αυτου | 10 Nie podpalaj węgli grzesznika, abyś nie spłonął w ogniu ich płomienia. |
11 μη εξαναστης απο προσωπου υβριστου ινα μη εγκαθιση ως ενεδρον τω στοματι σου | 11 Nie cofaj się przed zuchwalcem, aby się nie zasadził jak sidło przeciw tobie. |
12 μη δανεισης ανθρωπω ισχυροτερω σου και εαν δανεισης ως απολωλεκως γινου | 12 Nie pożyczaj człowiekowi możniejszemu od siebie, a jeślibyś pożyczył, uważaj to za stracone! |
13 μη εγγυηση υπερ δυναμιν σου και εαν εγγυηση ως αποτεισων φροντιζε | 13 Nie ręcz ponad swoją możliwość, a jeśliś poręczył, troszcz się jako płatnik! |
14 μη δικαζου μετα κριτου κατα γαρ την δοξαν αυτου κρινουσιν αυτω | 14 Nie prawuj się ze sędzią, ponieważ według jego uznania wydadzą mu wyrok. |
15 μετα τολμηρου μη πορευου εν οδω ινα μη βαρυνηται κατα σου αυτος γαρ κατα το θελημα αυτου ποιησει και τη αφροσυνη αυτου συναπολη | 15 Nie wyruszaj w drogę z człowiekiem nieroztropnie odważnym, aby ci nie był ciężarem: on bowiem według swej woli będzie postępować i mógłbyś zginąć przez jego szaleństwo. |
16 μετα θυμωδους μη ποιησης μαχην και μη διαπορευου μετ' αυτου την ερημον οτι ως ουδεν εν οφθαλμοις αυτου αιμα και οπου ουκ εστιν βοηθεια καταβαλει σε | 16 Nie wadź się z popędliwym i nie wędruj z nim przez pustynię, albowiem krew w oczach jego jest niczym, a zabije cię tam, gdzie nie będzie pomocy. |
17 μετα μωρου μη συμβουλευου ου γαρ δυνησεται λογον στεξαι | 17 Nie naradzaj się z głupim, bo nie potrafi rozmowy zachować w tajemnicy. |
18 ενωπιον αλλοτριου μη ποιησης κρυπτον ου γαρ γινωσκεις τι τεξεται | 18 Wobec obcego nie zdradzaj tajemnic, nie wiesz bowiem, co wymyśli. |
19 παντι ανθρωπω μη εκφαινε σην καρδιαν και μη αναφερετω σοι χαριν | 19 Nie otwieraj swego serca każdemu człowiekowi, abyś nie usunął od siebie szczęścia. |