1 - Gesù, terminati questi discorsi, disse a' suoi discepoli: | 1 Et factum est : cum consummasset Jesus sermones hos omnes, dixit discipulis suis : |
2 «Voi sapete che tra due giorni è la Pasqua e il Figliuol dell'uomo sarà consegnato per essere crocifisso». | 2 Scitis quia post biduum Pascha fiet, et Filius hominis tradetur ut crucifigatur. |
3 Allora i principi dei Sacerdoti e gli anziani del popolo si riunirono nell'atrio del sommo sacerdote, detto Caifa | 3 Tunc congregati sunt principes sacerdotum, et seniores populi, in atrium principis sacerdotum, qui dicebatur Caiphas : |
4 e fecero complotto per impadronirsi con inganno di Gesù e farlo morire. | 4 et consilium fecerunt ut Jesum dolo tenerent, et occiderent. |
5 Ma dicevano: «Bisogna che ciò non accada durante la festa, perchè non nasca tumulto in mezzo al popolo». | 5 Dicebant autem : Non in die festo, ne forte tumultus fieret in populo.
|
6 Mentre Gesù si trovava a Betania, nella casa di Simone il lebbroso, | 6 Cum autem Jesus esset in Bethania in domo Simonis leprosi, |
7 gli s'accostò una donna con un vaso d'alabastro, colmo d'unguento prezioso e lo sparse sul capo di lui ch'era a tavola. | 7 accessit ad eum mulier habens alabastrum unguenti pretiosi, et effudit super caput ipsius recumbentis. |
8 I discepoli, visto ciò, furono indignati e dissero: «A che tale sciupio? | 8 Videntes autem discipuli, indignati sunt, dicentes : Ut quid perditio hæc ? |
9 Quest'unguento si poteva venderlo caro e darne il ricavo ai poveri». | 9 potuit enim istud venundari multo, et dari pauperibus. |
10 Gesù, essendosene accorto, disse loro: «Perchè date noia a questa donna? Ella ha fatto una buona azione verso di me. | 10 Sciens autem Jesus, ait illis : Quid molesti estis huic mulieri ? opus enim bonum operata est in me. |
11 Infatti voi avete sempre i poveri con voi, ma non sempre avete me. | 11 Nam semper pauperes habetis vobiscum : me autem non semper habetis. |
12 Costei, spargendo quest'unguento sul mio corpo, lo ha fatto per la mia sepoltura. | 12 Mittens enim hæc unguentum hoc in corpus meum, ad sepeliendum me fecit. |
13 Io vi dico in verità che dovunque sarà predicato questo vangelo, sarà pur raccontato a sua memoria ciò ch'ella ha fatto». | 13 Amen dico vobis, ubicumque prædicatum fuerit hoc Evangelium in toto mundo, dicetur et quod hæc fecit in memoriam ejus.
|
14 Allora uno dei Dodici, detto Giuda Iscariote, andò dai principi de' Sacerdoti | 14 Tunc abiit unus de duodecim, qui dicebatur Judas Iscariotes, ad principes sacerdotum : |
15 e chiese loro: «Che cosa siete disposti a darmi, e io ve lo consegno?». Ed essi gli fissarono trenta monete d'argento. | 15 et ait illis : Quid vultis mihi dare, et ego vobis eum tradam ? At illi constituerunt ei triginta argenteos. |
16 E da quel momento egli cercava l'occasione buona per tradirlo. | 16 Et exinde quærebat opportunitatem ut eum traderet.
|
17 Il primo giorno degli azzimi, i discepoli vennero a Gesù e gli domandarono: «Dove vuoi che ti prepariamo per mangiare la Pasqua?». | 17 Prima autem die azymorum accesserunt discipuli ad Jesum, dicentes : Ubi vis paremus tibi comedere Pascha ? |
18 Gesù rispose: «Andate in città da un tale e ditegli: - Il Maestro dice: " Il mio tempo è vicino; io farò la Pasqua presso di te co' miei discepoli"-». | 18 At Jesus dixit : Ite in civitatem ad quemdam, et dicite ei : Magister dicit : Tempus meum prope est, apud te facio Pascha cum discipulis meis. |
19 Ed essi fecero come Gesù aveva loro ordinato e prepararon la Pasqua. | 19 Et fecerunt discipuli sicut constituit illis Jesus, et paraverunt Pascha. |
20 Calata la sera, si mise a tavola coi Dodici. | 20 Vespere autem facto, discumbebat cum duodecim discipulis suis. |
21 Mentre mangiavano disse: «In verità vi dico che uno di voi mi tradirà». | 21 Et edentibus illis, dixit : Amen dico vobis, quia unus vestrum me traditurus est. |
22 Essi, grandemente contristati, presero a dirgli l'un dopo l'altro: «Son forse io, o Signore?». | 22 Et contristati valde, cœperunt singuli dicere : Numquid ego sum Domine ? |
23 Egli rispose: «Colui che ha messo con me la mano nel piatto, quegli mi tradirà. | 23 At ipse respondens, ait : Qui intingit mecum manum in paropside, hic me tradet. |
24 Il Figliuol dell'uomo se ne va come sta scritto di lui, ma guai a quell'uomo per opera del quale il Figliuol dell'uomo è tradito. Sarebbe stato meglio per quest'uomo che non fosse mai nato». | 24 Filius quidem hominis vadit, sicut scriptum est de illo : væ autem homini illi, per quem Filius hominis tradetur ! bonum erat ei, si natus non fuisset homo ille. |
25 Giuda, il quale lo tradiva, prese la parola e disse: «Son forse io, Maestro?». E Gesù: «Tu l'hai detto». | 25 Respondens autem Judas, qui tradidit eum, dixit : Numquid ego sum Rabbi ? Ait illi : Tu dixisti.
|
26 Or mentre mangiavano, Gesù prese del pane e, dopo averlo benedetto, lo spezzò e nel darlo ai suoi discepoli disse: «Prendete, mangiate; questo è il mio corpo». | 26 Cœnantibus autem eis, accepit Jesus panem, et benedixit, ac fregit, deditque discipulis suis, et ait : Accipite, et comedite : hoc est corpus meum. |
27 Poi, preso un calice e avendo reso grazie, lo diede loro dicendo: «Bevetene tutti: | 27 Et accipiens calicem, gratias egit : et dedit illis, dicens : Bibite ex hoc omnes. |
28 perchè questo è il mio sangue della nuova alleanza, che sarà sparso per molti in remissione dei peccati. | 28 Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. |
29 Io vi dico che d'ora in poi non berrò di questo frutto della vite fino al giorno in cui lo berrò nuovo con voi nel Regno del Padre mio». | 29 Dico autem vobis : non bibam amodo de hoc genimine vitis usque in diem illum, cum illud bibam vobiscum novum in regno Patris mei.
|
30 Recitato l'inno, usciron verso il monte degli Ulivi. | 30 Et hymno dicto, exierunt in montem Oliveti. |
31 Allora Gesù disse loro: «Tutti voi, questa notte vi scandalizzerete di me; perchè sta scritto: " Percoterò il pastore, e le pecorelle del gregge saranno disperse ". | 31 Tunc dicit illis Jesus : Omnes vos scandalum patiemini in me in ista nocte. Scriptum est enim : Percutiam pastorem, et dispergentur oves gregis. |
32 Ma dopo che io sarò risorto, vi precederò in Galilea». | 32 Postquam autem resurrexero, præcedam vos in Galilæam. |
33 Pietro replicò: «Quando anche tutti si scandalizzassero di te, io non mi scandalizzerò». | 33 Respondens autem Petrus, ait illi : Et si omnes scandalizati fuerint in te, ego numquam scandalizabor. |
34 Gesù gli disse: «In verità ti dico: - Questa notte prima che il gallo canti, tu mi rinnegherai tre volte. -». | 34 Ait illi Jesus : Amen dico tibi, quia in hac nocte, antequam gallus cantet, ter me negabis. |
35 E Pietro a lui: «Quand'anche dovessi morire con te, non ti rinnegherò». Tutti gli altri discepoli parlarono nello stesso modo. | 35 Ait illi Petrus : Etiamsi oportuerit me mori tecum, non te negabo. Similiter et omnes discipuli dixerunt.
|
36 Allora Gesù entrò con loro in un podere, detto Getsemani, e disse ai discepoli: «Sedete qui, mentre io mi allontano a pregare». | 36 Tunc venit Jesus cum illis in villam, quæ dicitur Gethsemani, et dixit discipulis suis : Sedete hic donec vadam illuc, et orem. |
37 E presi con sè Pietro e i due figliuoli di Zebedeo cominciò a provare tristezza e angoscia. | 37 Et assumpto Petro, et duobus filiis Zebedæi, cœpit contristari et mœstus esse. |
38 E disse loro: «L'anima mia è triste fino alla morte; rimanete qui e vegliate con me». | 38 Tunc ait illis : Tristis est anima mea usque ad mortem : sustinete hic, et vigilate mecum. |
39 E fattosi un po' in là, si buttò col volto a terra, pregando e dicendo: «Padre mio, se è possibile passi da me questo calice! Tuttavia non come voglio io, ma come vuoi tu». | 39 Et progressus pusillum, procidit in faciem suam, orans, et dicens : Pater mi, si possibile est, transeat a me calix iste : verumtamen non sicut ego volo, sed sicut tu. |
40 Venne poi ai discepoli, e trovandoli addormentati disse a Pietro: «Così non siete stati capaci di vegliare un'ora sola con me? | 40 Et venit ad discipulos suos, et invenit eos dormientes, et dicit Petro : Sic non potuistis una hora vigilare mecum ? |
41 Vegliate e pregate, per entrare in tentazione, perchè lo spirito è pronto ma la carne è debole». | 41 Vigilate, et orate ut non intretis in tentationem. Spiritus quidem promptus est, caro autem infirma. |
42 Di nuovo per la seconda volta s'allontanò e pregò così: «Padre mio, se non è possibile che questo calice sia rimosso da me senza ch'io lo beva, sia fatta la tua volontà». | 42 Iterum secundo abiit, et oravit, dicens : Pater mi, si non potest hic calix transire nisi bibam illum, fiat voluntas tua. |
43 E tornato, li trovò di nuovo addormentati, perchè erano oltremodo stanchi. | 43 Et venit iterum, et invenit eos dormientes : erant enim oculi eorum gravati. |
44 Li lasciò e andò di nuovo a pregare per la terza volta, ripetendo le medesime parole. | 44 Et relictis illis, iterum abiit, et oravit tertio, eumdem sermonem dicens. |
45 Poi tornò ai discepoli e disse loro: «Dormite pure e riposate; ecco, è vicina l'ora e il Figliuol dell'uomo sarà dato nelle mani dei peccatori. | 45 Tunc venit ad discipulos suos, et dicit illis : Dormite jam, et requiescite : ecce appropinquavit hora, et Filius hominis tradetur in manus peccatorum. |
46 Alzatevi, andiamo; ecco, chi mi tradisce è vicino. | 46 Surgite, eamus : ecce appropinquavit qui me tradet.
|
47 Mentr'egli parlava ancora, arrivò Giuda, uno dei Dodici e con lui molta gente armata di bastoni e di spade, mandata dai principi dei Sacerdoti e dagli anziani del popolo. | 47 Adhuc eo loquente, ecce Judas unus de duodecim venit, et cum eo turba multa cum gladiis et fustibus, missi a principibus sacerdotum, et senioribus populi. |
48 Il traditore aveva dato loro questo segnale: «Chi bacerò, è lui; pigliatelo». | 48 Qui autem tradidit eum, dedit illis signum, dicens : Quemcumque osculatus fuero, ipse est, tenete eum. |
49 E accostatosi subito a Gesù, disse: «Ti saluto, o Maestro!». E lo baciò. | 49 Et confestim accedens ad Jesum, dixit : Ave Rabbi. Et osculatus est eum. |
50 Gesù gli disse: «Amico, a che sei venuto?». Allora, accostatisi, misero le mani addosso a Gesù e lo arrestarono. | 50 Dixitque illi Jesus : Amice, ad quid venisti ? Tunc accesserunt, et manus injecerunt in Jesum, et tenuerunt eum. |
51 Uno di quelli ch'erano con Gesù, stesa la mano, sfoderò la spada e ferì un servo del sommo sacerdote, tagliandogli via un orecchio. | 51 Et ecce unus ex his qui erant cum Jesu, extendens manum, exemit gladium suum, et percutiens servum principis sacerdotum amputavit auriculam ejus. |
52 Allora Gesù gli disse: «Riponi la tua spada al suo posto; perchè tutti coloro che si serviranno della spada, periranno di spada. | 52 Tunc ait illi Jesus : Converte gladium tuum in locum suum : omnes enim, qui acceperint gladium, gladio peribunt. |
53 Pensi tu forse che io non possa chiamare in aiuto il Padre mio, il quale mi manderebbe sull'atto più di dodici legioni di angeli? | 53 An putas, quia non possum rogare patrem meum, et exhibebit mihi modo plusquam duodecim legiones angelorum ? |
54 Come dunque si adempirebbero le Scritture, secondo le quali bisogna che avvenga così?». | 54 Quomodo ergo implebuntur Scripturæ, quia sic oportet fieri ? |
55 Nel medesimo tempo Gesù disse alle turbe: «Siete venuti con spade e bastoni per pigliarmi come se fossi un ladrone. Tutti i giorni io ero seduto in mezzo a voi, insegnando nel tempio, e non m'avete preso. | 55 In illa hora dixit Jesus turbis : Tamquam ad latronem existis cum gladiis et fustibus comprehendere me : quotidie apud vos sedebam docens in templo, et non me tenuistis. |
56 Ma tutto questo è avvenuto perchè s'adempissero le Scritture dei profeti». Allora tutti i discepoli l'abbandonarono e fuggirono via. | 56 Hoc autem totum factum est, ut adimplerentur Scripturæ prophetarum. Tunc discipuli omnes, relicto eo, fugerunt.
|
57 Coloro che avevano arrestato Gesù, lo menaron da Caifa, sommo sacerdote, presso il quale si eran riuniti gli Scribi e gli anziani. | 57 At illi tenentes Jesum, duxerunt ad Caipham principem sacerdotum, ubi scribæ et seniores convenerant. |
58 E Pietro lo seguiva di lontano fin nell'atrio del sommo sacerdote; vi entrò e sedette coi servi, per vedere la fine. | 58 Petrus autem sequebatur eum a longe, usque in atrium principis sacerdotum. Et ingressus intro, sedebat cum ministris, ut videret finem. |
59 Ora, i principi dei Sacerdoti e tutto il Sinedrio cercavan qualche falsa testimonianza contro Gesù per farlo morire; | 59 Principes autem sacerdotum, et omne concilium, quærebant falsum testimonium contra Jesum, ut eum morti traderent : |
60 ma non ne trovavano alcuno, benchè si fossero presentati parecchi falsi testimoni. Infine se ne presentarono due, | 60 et non invenerunt, cum multi falsi testes accessissent. Novissime autem venerunt duo falsi testes, |
61 i quali dissero: «Costui ha detto: - Posso distruggere il tempio di Dio e riedificarlo in tre giorni -». | 61 et dixerunt : Hic dixit : Possum destruere templum Dei, et post triduum reædificare illud. |
62 Il sommo sacerdote, alzatosi, gli disse: «Non rispondi nulla a quanto questi uomini depongono contro di te?». | 62 Et surgens princeps sacerdotum, ait illi : Nihil respondes ad ea, quæ isti adversum te testificantur ? |
63 Ma Gesù taceva. E il sommo sacerdote continuò: «Ti scongiuro per il Dio vivo di dirci se tu sei il Cristo, il Figlio di Dio». | 63 Jesus autem tacebat. Et princeps sacerdotum ait illi : Adjuro te per Deum vivum, ut dicas nobis si tu es Christus Filius Dei. |
64 Gesù gli rispose: «Tu l'hai detto; anzi io vi dico che d'ora innanzi vedrete il Figliuol dell'uomo seduto a destra dell'Onnipotente venire sulle nuvole del cielo». | 64 Dicit illi Jesus : Tu dixisti. Verumtamen dico vobis, amodo videbitis Filium hominis sedentem a dextris virtutis Dei, et venientem in nubibus cæli. |
65 Allora il sommo sacerdote si stracciò le vesti dicendo: «Ha bestemmiato! Che bisogno abbiamo ancora di testimoni? Voi avete udito la sua bestemmia. | 65 Tunc princeps sacerdotum scidit vestimenta sua, dicens : Blasphemavit : quid adhuc egemus testibus ? ecce nunc audistis blasphemiam : |
66 Che ve ne pare?». Quelli risposero: «È reo di morte». | 66 quid vobis videtur ? At illi respondentes dixerunt : Reus est mortis. |
67 Allora gli sputarono in viso e gli dettero dei pugni; altri lo schiaffeggiavano | 67 Tunc exspuerunt in faciem ejus, et colaphis eum ceciderunt, alii autem palmas in faciem ejus dederunt, |
68 dicendo: «Cristo, indovina: chi t'ha percosso?». | 68 dicentes : Prophetiza nobis Christe, quis est qui te percussit ?
|
69 Pietro intanto era seduto fuori nell'atrio; quando gli si accostò una serva che gli disse: «Anche tu eri con Gesù, il Galileo». | 69 Petrus vero sedebat foris in atrio : et accessit ad eum una ancilla, dicens : Et tu cum Jesu Galilæo eras. |
70 Ma egli lo negò davanti a tutti, dicendo: «Io non so cosa tu voglia dire». | 70 At ille negavit coram omnibus, dicens : Nescio quid dicis. |
71 Mentre usciva dalla porta lo vide un'altra serva, che disse ai circostanti: «Costui pure era con Gesù Nazareno». | 71 Exeunte autem illo januam, vidit eum alia ancilla, et ait his qui erant ibi : Et hic erat cum Jesu Nazareno. |
72 Ed egli negò di nuovo con giuramento: «Non conosco quell'uomo». | 72 Et iterum negavit cum juramento : Quia non novi hominem. |
73 Poco dopo gli astanti s'accostarono a Pietro e gli dissero: «Certamente, anche tu sei uno di quelli, giacchè il tuo stesso modo di parlare ti fa riconoscere». | 73 Et post pusillum accesserunt qui stabant, et dixerunt Petro : Vere et tu ex illis es : nam et loquela tua manifestum te facit. |
74 Allora cominciò a imprecare e spergiurare che non conosceva quell'uomo. E in quel momento un gallo cantò. | 74 Tunc cœpit detestari et jurare quia non novisset hominem. Et continuo gallus cantavit. |
75 Pietro si ricordò della parola di Gesù, che gli aveva detto: «Prima che il gallo canti, tu mi avrai rinnegato tre volte». E uscito fuori, pianse amaramente. | 75 Et recordatus est Petrus verbi Jesu, quod dixerat : Priusquam gallus cantet, ter me negabis. Et egressus foras, flevit amare. |