1 Audierunt autem apostoli et fratres, qui erant in Iudaea, quoniam etgentes receperunt verbum Dei. | 1 E queste novelle incontinente furono sparte e nunziate agli apostoli, e agli altri cristiani che erano in Iudea (e in Galilea). |
2 Cum ascendisset autem Petrus in Ierusalem,disceptabant adversus illum, qui erant ex circumcisione, | 2 Ritornato Pietro poi in Ierusalem, incominciorono a mormorare contra a lui li giudei convertiti. |
3 dicentes: “Introisti ad viros praeputium habentes et manducasti cum illis! ”.
| 3 E dissonli: or come andasti a stare con uomini (pagani e) non circoncisi, e mangiasti con loro? |
4 Incipiens autem Petrus exponebat illis ex ordine dicens: | 4 Allora Pietro incominciò per ordine a rendere loro ragione (per sua scusa e per sua chiarezza), e disse loro |
5 “ Ego eram incivitate Ioppe orans et vidi in excessu mentis visionem, descendens vas quoddamvelut linteum magnum quattuor initiis submitti de caelo et venit usque ad me; | 5 la visione, che avea veduta in Ioppe, orando (in sul mezzodì in casa di Simone coriario), essendo rapito in eccesso di mente, cioè del lenzuolo, |
6 in quod intuens considerabam et vidi quadrupedia terrae et bestias et reptiliaet volatilia caeli. | 6 che vide pieno d'animali e di serpenti e d' uccelli; |
7 Audivi autem et vocem dicentem mihi: “Surgens, Petre,occide et manduca!”. | 7 e (ciò che li fu detto e ciò ch' elli rispose secondo che di sopra è detto) che udì una voce che gli disse: stà su, e uccidi e mangia (di queste cose). |
8 Dixi autem: Nequaquam, Domine, quia commune autimmundum numquam introivit in os meum. | 8 Alla qual voce rispose e disse: Messere, Iddio me ne cessi, chè io mai non mangiai alcuna cosa comune e immonda. |
9 Respondit autem vox secundo de caelo:“Quae Deus mundavit, tu ne commune dixeris”. | 9 Allora la voce gli rispose, e disse: quello che Iddio hae purificato, non dir tu che sia immondo. |
10 Hoc autem factum est perter, et retracta sunt rursum omnia in caelum. | 10 E così vide e udi tre volte; e poi incontanente lo predetto lenzuolo e vaso con gli predetti animali fu ricolto in cielo. |
11 Et ecce confestim tres viriastiterunt in domo, in qua eramus, missi a Caesarea ad me. | 11 E come poi gli uomini vennero per lui da parte di Cornelio. |
12 Dixit autemSpiritus mihi, ut irem cum illis nihil haesitans. Venerunt autem mecum et sexfratres isti, et ingressi sumus in domum viri. | 12 E come il Spirito Santo gli comandò ch' egli andasse con loro, e non dubitasse. |
13 Narravit autem nobis quomodovidisset angelum ad domum suam stantem et dicentem: “Mitte in Ioppen etaccersi Simonem, qui cognominatur Petrus, | 13 E così narrò per ordine come andò, e ciò che Cornelio li disse della visione che avea avuta e dell' ammonimento di mandare per lui; |
14 qui loquetur tibi verba, in quibussalvus eris tu et universa domus tua”. | 14 il quale gli dirà quello che abbia a fare per essere salvo; |
15 Cum autem coepissem loqui, deciditSpiritus Sanctus super eos, sicut et super nos in initio. | 15 e come, parlando elli, venne sopra di loro il Spirito Santo, secondo ch' egli udito avevano. |
16 Recordatus sumautem verbi Domini, sicut dicebat: “Ioannes quidem baptizavit aqua, vos autembaptizabimini in Spiritu Sancto”. | 16 E allora disse: io mi arricordai di quelio detto di Cristo, quando disse: Giovanni battezzò in acqua, ma voi sarete battezzati di Spirito Santo. |
17 Si ergo aequale donum dedit illis Deussicut et nobis, qui credidimus in Dominum Iesum Christum, ego quis eram quipossem prohibere Deum? ”.
| 17 (E poi conchiuse Pietro e disse:) se adunque Iddio ha vogliuto dare a loro quella medesima grazia che a noi, chi era (o chi son) io, che la dovessi proibire? |
18 His autem auditis, acquieverunt et glorificaverunt Deum dicentes: “ Ergo etgentibus Deus paenitentiam ad vitam dedit ”.
| 18 Le quali parole quelli udendo, tacettero; e glorificarono Dio, dicendo che avea dato la sua grazia a' pagani, e chiamatili a penitenza. |
19 Et illi quidem, qui dispersi fuerant a tribulatione, quae facta fuerat subStephano, perambulaverunt usque Phoenicen et Cyprum et Antiochiam, neminiloquentes verbum; nisi solis Iudaeis. | 19 E quelli ch' erano dispersi dopo la tribulazione (e dopo il martirio) di Stefano andarono insino a Fenice e in Cipro e in Antiochia, non parlando e non predicando se non a' giudei. |
20 Erant autem quidam ex eis viri Cypriiet Cyrenaei, qui, cum introissent Antiochiam, loquebantur et ad Graecosevangelizantes Dominum Iesum. | 20 Ma alquanti di loro ch' erano (nati) alcuni di Cipro, alcuni di Cirene, venendo in Antiochia, parlavano [anche] a quelli di Grecia, e predicavano loro la fede di Cristo. |
21 Et erat manus Domini cum eis; multusque numeruscredentium conversus est ad Dominum.
| 21 E la mano (cioè la virtù) di Dio era con loro, sì [che] molti se ne convertirono a Cristo. |
22 Auditus est autem sermo in auribus ecclesiae, quae erat in Ierusalem, superistis, et miserunt Barnabam usque Antiochiam; | 22 La quale cosa udendo i cristiani ch' erano rimasi in Ierusalem, mandaronvi Barnaba insino ad Antiochia. |
23 qui cum pervenisset et vidissetgratiam Dei, gavisus est et hortabatur omnes proposito cordis permanere inDomino, | 23 Il quale pervenendovi, e vedendovi (moltiplicati li fedeli per) la divina grazia, allegravasi molto; e confortolli tutti di perseverare di cuore nella fede. |
24 quia erat vir bonus et plenus Spiritu Sancto et fide. Et apposita estturba multa Domino. | 24 Però ch' era buono uomo, pieno di Spirito Santo e di fede; onde (per il suo predicare non solamente si confermavano quelli ch' erano convertiti, ma) eziandio molti altri se ne convertivano. |
25 Profectus est autem Tarsum, ut quaereret Saulum; | 25 E poi (quindi si partì e) andò in Tarso per trovare Saulo; il quale trovando, andorono insieme in Antiochia. |
26 quemcum invenisset, perduxit Antiochiam. Factum est autem eis, ut annum totumconversarentur in ecclesia et docerent turbam multam, et cognominarentur primumAntiochiae discipuli Christiani.
| 26 E quivi stettero per spazio d'uno anno, ammaestrando la turba; e (tanti ne convertirono che) quivi in prima li discepoli si cominciarono a chiamare (pubblicamente) Cristiani. |
27 In his autem diebus supervenerunt ab Hierosolymis prophetae Antiochiam; | 27 E in quelli di sopravennero di Ierusalem certi profeti (cristiani). |
28 etsurgens unus ex eis nomine Agabus significavit per Spiritum famem magnam futuramin universo orbe terrarum; quae facta est sub Claudio. | 28 Fra' quali v'era uno chiamato Agabo, il quale (pubblicamente diceva e) prenunziava che grande fame e carestia doveva tosto sopravenire in tutto il mondo; e così (poi tosto) venne al tempo di Claudio (imperatore). |
29 Discipuli autem, proutquis habebat, proposuerunt singuli eorum in ministerium mittere habitantibus inIudaea fratribus; | 29 Allora li discepoli (cristiani), secondo che ciascuno poteva, procurarono di mandare alcuna elimosina alli cristiani che abitavano in Iudea. |
30 quod et fecerunt, mittentes ad presbyteros per manumBarnabae et Sauli.
| 30 E così facendo (tra loro certa côlta), mandorono loro (certa) elemosina per mano di Saulo e di Barnaba. |