1 και εξαρας ιακωβ τους ποδας επορευθη εις γην ανατολων προς λαβαν τον υιον βαθουηλ του συρου αδελφον δε ρεβεκκας μητρος ιακωβ και ησαυ | 1 After Jacob resumed his journey, he came to the land of the Easterners. |
2 και ορα και ιδου φρεαρ εν τω πεδιω ησαν δε εκει τρια ποιμνια προβατων αναπαυομενα επ' αυτου εκ γαρ του φρεατος εκεινου εποτιζον τα ποιμνια λιθος δε ην μεγας επι τω στοματι του φρεατος | 2 Looking about, he saw a well in the open country, with three droves of sheep huddled near it, for droves were watered from that well. A large stone covered the mouth of the well. |
3 και συνηγοντο εκει παντα τα ποιμνια και απεκυλιον τον λιθον απο του στοματος του φρεατος και εποτιζον τα προβατα και απεκαθιστων τον λιθον επι το στομα του φρεατος εις τον τοπον αυτου | 3 Only when all the shepherds were assembled there could they roll the stone away from the mouth of the well and water the flocks. Then they would put the stone back again over the mouth of the well. |
4 ειπεν δε αυτοις ιακωβ αδελφοι ποθεν εστε υμεις οι δε ειπαν εκ χαρραν εσμεν | 4 Jacob said to them, "Friends, where are you from?" "We are from Haran," they replied. |
5 ειπεν δε αυτοις γινωσκετε λαβαν τον υιον ναχωρ οι δε ειπαν γινωσκομεν | 5 Then he asked them, "Do you know Laban, son of Nahor?" "We do," they answered. |
6 ειπεν δε αυτοις υγιαινει οι δε ειπαν υγιαινει και ιδου ραχηλ η θυγατηρ αυτου ηρχετο μετα των προβατων | 6 He inquired further, "Is he well?" "He is," they answered; "and here comes his daughter Rachel with his flock." |
7 και ειπεν ιακωβ ετι εστιν ημερα πολλη ουπω ωρα συναχθηναι τα κτηνη ποτισαντες τα προβατα απελθοντες βοσκετε | 7 Then he said: "There is still much daylight left; it is hardly the time to bring the animals home. Why don't you water the flocks now, and then continue pasturing them?" |
8 οι δε ειπαν ου δυνησομεθα εως του συναχθηναι παντας τους ποιμενας και αποκυλισωσιν τον λιθον απο του στοματος του φρεατος και ποτιουμεν τα προβατα | 8 "We cannot," they replied, "until all the shepherds are here to roll the stone away from the mouth of the well; only then can we water the flocks." |
9 ετι αυτου λαλουντος αυτοις και ραχηλ η θυγατηρ λαβαν ηρχετο μετα των προβατων του πατρος αυτης αυτη γαρ εβοσκεν τα προβατα του πατρος αυτης | 9 While he was still talking with them, Rachel arrived with her father's sheep; she was the one who tended them. |
10 εγενετο δε ως ειδεν ιακωβ την ραχηλ θυγατερα λαβαν αδελφου της μητρος αυτου και τα προβατα λαβαν αδελφου της μητρος αυτου και προσελθων ιακωβ απεκυλισεν τον λιθον απο του στοματος του φρεατος και εποτισεν τα προβατα λαβαν του αδελφου της μητρος αυτου | 10 As soon as Jacob saw Rachel, the daughter of his uncle Laban, with the sheep of his uncle Laban, he went up, rolled the stone away from the mouth of the well, and watered his uncle's sheep. |
11 και εφιλησεν ιακωβ την ραχηλ και βοησας τη φωνη αυτου εκλαυσεν | 11 Then Jacob kissed Rachel and burst into tears. |
12 και ανηγγειλεν τη ραχηλ οτι αδελφος του πατρος αυτης εστιν και οτι υιος ρεβεκκας εστιν και δραμουσα απηγγειλεν τω πατρι αυτης κατα τα ρηματα ταυτα | 12 He told her that he was her father's relative, Rebekah's son, and she ran to tell her father. |
13 εγενετο δε ως ηκουσεν λαβαν το ονομα ιακωβ του υιου της αδελφης αυτου εδραμεν εις συναντησιν αυτω και περιλαβων αυτον εφιλησεν και εισηγαγεν αυτον εις τον οικον αυτου και διηγησατο τω λαβαν παντας τους λογους τουτους | 13 When Laban heard the news about his sister's son Jacob, he hurried out to meet him. After embracing and kissing him, he brought him to his house. Jacob then recounted to Laban all that had happened, |
14 και ειπεν αυτω λαβαν εκ των οστων μου και εκ της σαρκος μου ει συ και ην μετ' αυτου μηνα ημερων | 14 and Laban said to him, "You are indeed my flesh and blood." After Jacob had stayed with him a full month, |
15 ειπεν δε λαβαν τω ιακωβ οτι γαρ αδελφος μου ει ου δουλευσεις μοι δωρεαν απαγγειλον μοι τις ο μισθος σου εστιν | 15 Laban said to him: "Should you serve me for nothing just because you are a relative of mine? Tell me what your wages should be." |
16 τω δε λαβαν δυο θυγατερες ονομα τη μειζονι λεια και ονομα τη νεωτερα ραχηλ | 16 Now Laban had two daughters; the older was called Leah, the younger Rachel. |
17 οι δε οφθαλμοι λειας ασθενεις ραχηλ δε καλη τω ειδει και ωραια τη οψει | 17 Leah had lovely eyes, but Rachel was well formed and beautiful. |
18 ηγαπησεν δε ιακωβ την ραχηλ και ειπεν δουλευσω σοι επτα ετη περι ραχηλ της θυγατρος σου της νεωτερας | 18 Since Jacob had fallen in love with Rachel, he answered Laban, "I will serve you seven years for your younger daughter Rachel." |
19 ειπεν δε αυτω λαβαν βελτιον δουναι με αυτην σοι η δουναι με αυτην ανδρι ετερω οικησον μετ' εμου | 19 Laban replied, "I prefer to give her to you rather than to an outsider. Stay with me." |
20 και εδουλευσεν ιακωβ περι ραχηλ ετη επτα και ησαν εναντιον αυτου ως ημεραι ολιγαι παρα το αγαπαν αυτον αυτην | 20 So Jacob served seven years for Rachel, yet they seemed to him but a few days because of his love for her. |
21 ειπεν δε ιακωβ προς λαβαν αποδος την γυναικα μου πεπληρωνται γαρ αι ημεραι μου οπως εισελθω προς αυτην | 21 Then Jacob said to Laban, "Give me my wife, that I may consummate my marriage with her, for my term is now completed." |
22 συνηγαγεν δε λαβαν παντας τους ανδρας του τοπου και εποιησεν γαμον | 22 So Laban invited all the local inhabitants and gave a feast. |
23 και εγενετο εσπερα και λαβων λαβαν λειαν την θυγατερα αυτου εισηγαγεν αυτην προς ιακωβ και εισηλθεν προς αυτην ιακωβ | 23 At nightfall he took his daughter Leah and brought her to Jacob, and Jacob consummated the marriage with her. |
24 εδωκεν δε λαβαν λεια τη θυγατρι αυτου ζελφαν την παιδισκην αυτου αυτη παιδισκην | 24 (Laban assigned his slave girl Zilpah to his daughter Leah as her maidservant.) |
25 εγενετο δε πρωι και ιδου ην λεια ειπεν δε ιακωβ τω λαβαν τι τουτο εποιησας μοι ου περι ραχηλ εδουλευσα παρα σοι και ινα τι παρελογισω με | 25 In the morning Jacob was amazed: it was Leah! So he cried out to Laban: "How could you do this to me! Was it not for Rachel that I served you? Why did you dupe me?" |
26 ειπεν δε λαβαν ουκ εστιν ουτως εν τω τοπω ημων δουναι την νεωτεραν πριν η την πρεσβυτεραν | 26 "It is not the custom in our country," Laban replied, "to marry off a younger daughter before an older one. |
27 συντελεσον ουν τα εβδομα ταυτης και δωσω σοι και ταυτην αντι της εργασιας ης εργα παρ' εμοι ετι επτα ετη ετερα | 27 Finish the bridal week for this one, and then I will give you the other too, in return for another seven years of service with me." |
28 εποιησεν δε ιακωβ ουτως και ανεπληρωσεν τα εβδομα ταυτης και εδωκεν αυτω λαβαν ραχηλ την θυγατερα αυτου αυτω γυναικα | 28 Jacob agreed. He finished the bridal week for Leah, and then Laban gave him his daughter Rachel in marriage. |
29 εδωκεν δε λαβαν ραχηλ τη θυγατρι αυτου βαλλαν την παιδισκην αυτου αυτη παιδισκην | 29 (Laban assigned his slave girl Bilhah to his daughter Rachel as her maidservant.) |
30 και εισηλθεν προς ραχηλ ηγαπησεν δε ραχηλ μαλλον η λειαν και εδουλευσεν αυτω επτα ετη ετερα | 30 Jacob then consummated his marriage with Rachel also, and he loved her more than Leah. Thus he remained in Laban's service another seven years. |
31 ιδων δε κυριος οτι μισειται λεια ηνοιξεν την μητραν αυτης ραχηλ δε ην στειρα | 31 When the LORD saw that Leah was unloved, he made her fruitful, while Rachel remained barren. |
32 και συνελαβεν λεια και ετεκεν υιον τω ιακωβ εκαλεσεν δε το ονομα αυτου ρουβην λεγουσα διοτι ειδεν μου κυριος την ταπεινωσιν νυν με αγαπησει ο ανηρ μου | 32 Leah conceived and bore a son, and she named him Reuben; for she said, "It means, 'The LORD saw my misery; now my husband will love me.'" |
33 και συνελαβεν παλιν λεια και ετεκεν υιον δευτερον τω ιακωβ και ειπεν οτι ηκουσεν κυριος οτι μισουμαι και προσεδωκεν μοι και τουτον εκαλεσεν δε το ονομα αυτου συμεων | 33 She conceived again and bore a son, and said, "It means, 'The LORD heard that I was unloved,' and therefore he has given me this one also"; so she named him Simeon. |
34 και συνελαβεν ετι και ετεκεν υιον και ειπεν εν τω νυν καιρω προς εμου εσται ο ανηρ μου ετεκον γαρ αυτω τρεις υιους δια τουτο εκαλεσεν το ονομα αυτου λευι | 34 Again she conceived and bore a son, and she said, "Now at last my husband will become attached to me, since I have now borne him three sons"; that is why she named him Levi. |
35 και συλλαβουσα ετι ετεκεν υιον και ειπεν νυν ετι τουτο εξομολογησομαι κυριω δια τουτο εκαλεσεν το ονομα αυτου ιουδα και εστη του τικτειν | 35 Once more she conceived and bore a son, and she said, "This time I will give grateful praise to the LORD"; therefore she named him Judah. Then she stopped bearing children. |